به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا و به نقل
از فارس در این مراسم حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رییس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ
اسلامی صدرا در مراسم رونمایی مجلدات مجموعه مقالات نخستین همایش ملی الگوی اسلامی-
ایرانی پیشرفت گفت: پیشرفت های کشور در سال های اخیر که ثمره اعتماد به نفس ملی و باور
به پیشرفت درون زاست، قابل انکار نیست. کشور ما به یمن انقلاب اسلامی، سالهاست که در
مسیر پیشرفت جهشی قرار گرفته است. این پیشرفت ها که یکی از نقاط تمرکز آن، علم و فناوری
است، آن قدر واضح است که حتی دشمنان نظام هم توان انکار آن را ندارند.
وی افزود: در حال حاضر بسیاری از مراکز جهانیِ رتبه گذاری علمی، با شاخص های متنوع که شاید عدد آنها به بیش از پنجاه شاخص مهم برسد، رشد جهشی ایران در عرصه علمی و فناوری را تایید می کنند. بعضی ها که از ابتدا نیز به توانایی های ملی باور نداشتند و در دوران سیاسیِ موسوم به سازندگی، افتخار خود را پا گذاشتن در جای پای غربی ها می دانستند، امروز هم علی رغم نشانه های شفاف در خصوص پیشرفت های اعجاب آور کشور، همچنان به انکار این پیشرفت ها ادامه می دهند.
چرا جهش کشور با شروع کار دولت نهم همزمان شد
غلامی اظهار داشت: ممکن است کسی سوال کند چرا جهش کشور به ویژه در حوزه علم و فناوری با شروع کار دولت نهم همزمان شده است. به نظر من، پاسخ روشن است، دولت های قبل، یعنی چه 2 دولت آقای هاشمی رفسنجانی و چه 2 دولت آقای خاتمی، به پیشرفت غیرمتکی به غرب اعتقاد عمیقی نداشتند و طبیعی بود سرمایه گذاری آنها در این زمینه اندک باشد، اما با آغاز به کار دولت نهم، و ورود بخشی از نیروهای اصول گرا به صحنه مدیریت کشور، ریل پیشرفت ایران از حالت بُرون زا به حالت درون زا تغییر کرد.
وی افزود: البته صرف نظر از دولت ها، این هدایت های هوشمندانه رهبر فرزانه انقلاب بوده است که هم کشور را در چنین مسیری قرار داده و آن را در این مسیر حفظ کرده است لکن باید قبول کرد که تبعیت دولت ها از مطالبات رهبری هیچگاه یکسان نبوده است.
رواج سریع گفتمان الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در کشور نشان دهنده بلوغ فکری ملت ایران است
رییس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا گفت: به نظر می رسد، اصل طرح موضوع «دست یابی به الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» در سال های گذشته، نشان دهنده بلوغ ملت ایران است.
وی افزود: ما در گذشته عمدتا از غربی ها تقلید می کردیم و اینگونه القا کرده بودند که چاره ای جز تقلید کردن از غرب نداریم، اما رشد فکری جامعه علمی کشور از یک سو، و روشن شدن تدریجی خیلی از واقعیت ها درباره سُستی الگوهای توسعه غربی، ملت ما را به این حقیقت رساند که برای پیشرفت حقیقی و سعادت آور، نیازمند یک الگوی اختصاصی است که در عین بهره گیری هوشمندانه از تجارب دنیا، نعمت اسلام را به صحنه مدیریت کشور بیاورد و ما را متناسب با اقتضائات بومی به پیشرفت همه جانبه و پایدار برساند.
غلامی اظهار داشت: امروز بسیاری از کشورها به چنین مقامی نرسیده اند تا به دنبال الگوی اختصاصی برای خود باشند. حتی در اروپای غربی نیز بسیاری از کشورها الگوی خاص ندارند و پیروی تام از الگوهای توسعه بر اساس ایدئولوژی لیبرالی را کاملا پذیرفته اند. در واقع، این کشور ها با دو مشکل روبرو هستند یکی اینکه به خودباوری لازم نرسیده اند و لذا حتی تصور استقلال فکری هم برای آنها دشوار است و دوم اینکه، از محتوای لازم برای ساخت یک الگوی بومی برای خود محرومند.
امروز عده ای به دنبال تحمیل مجدد غرب به عنوان قبله پیشرفت به مردم مسلمان ایران هستند
وی افزود: نگاه انفعالی و مرعوبانه روشنفکران غربزده به قدرت های غربی و اغراق درباره طرح های رویایی غربی ها درباره آینده جهان، یکی از خطراتی است که کشور ما هم اکنون با آن روبرو است. ما به هیچ وجه نسبت به تمدن غربی احساس انفعال نمی کنیم. کسانی به این احساس دچار می شوند که سطحی نگرند و پیشرفت را در ظواهر فریبنده آن خلاصه می کنند، متاسفانه عده ای- حتی از میان نخبگان- با یک یا چند سفر به غرب و دیدن چند پل عریض و طویل یا مجموعه ای از آسمان خراش ها و امثال این ها، دچار خودبیگانگی می شوند و یکباره قبله خود را به سمت غرب تغییر می دهند.
رییس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا اظهار داشت: این واقعیت انسان را به یاد سلاطین و اشراف زادگان قجری می اندازد که به گواه تاریخ، هر بار که از فرنگ باز می گشتند تا مدت ها در حالت مدهوشی بسر می بردند و به جز غرب، نجوای دیگری نداشتند. مع الاسف وضع ما امروز به گونه ای است که بعضی اوقات مشاهده می کنیم، ارتجاع با همه زشتی اش در جوار جا خوش کرده و درست مثل صد سال قبل، با شعار ترقی عوام فریبی می کند. با این وجود، برای ما که به تبعیت از تعالیم ناب اسلامی، به جز ظواهر، باطن تمدن ها و روند قهری جریان معارض با جهان بینی الهی را تا حدی مشاهده می کنیم، پوچی طرح های نظام سلطه برای جهانی سازی و شکست کاملی که دیر یا زود در انتظار آنها است، را باور داریم.
در این سال ها، همه صدای شکسته شدن استخوان های تمدن مدرن غربی را شنیده‌اند
حجت الاسلام غلامی گفت: اگر در گذشته مجبور بودیم برای اثبات ناکارآمدی الگوهای توسعه غربی به دنبال شواهد گویا بگردیم، امروز با اتفاقاتی که در غرب به ویژه ایالات متحده افتاده است و چهار- پنج سالی است سیستم اقتصاد سرمایه داری در این کشورها در حال منهدم کردن زندگی مردم است، اثبات ناکارآمدی الگوهای توسعه مبتنی بر جهان بینی الحادی و به تبع آن، نظام سرمایه داری، چندان هم دشوار نیست.
وی افزود: امروز خود غربی ها کار ما را راحت کرده اند و به صراحت درباره ناتوانی روش های غربی برای اداره جامعه صحبت می کنند. در این سالها، کسی نیست که صدای شکسته شدن استخوان های تمدن مدرن غربی را نشنیده باشد با این حال، در داخل، مثل گذشته، عده ای، نه تنها در گوش های خود پنبه گذاشته اند بلکه به چشمان خود نیز چشم بند زده اند تا نکند با شنیدن صدای جنبش وال استریت یا دیدن نمادهای جریان رو به رشد عدالتخواهی در غرب، آنها را مجبور به تجدید نظر در نگاه متحجرانه خود به مقصد و مسیر پیشرفت شوند.
ثروت به تنهایی نمی تواند یک ملت را به سعادت برساند
این پژوهشگر اظهار داشت: شکی نیست که برای پیشرفت کشور به ثروت نیاز داریم و باید زمینه افزایش ثروت ملی را از طریق رونق اقتصادی فراهم کنیم اما باید توجه داشت که خلاصه کردن پیشرفت به ثروت اندوزی و قربانی کردن ابعاد فرهنگی و اجتماعی کشور به پای ثروت، مردم ما را از دست یابی به سعادت حقیقی محروم می کند.
وی افزود: همین طرز تفکر در دوره نخست مدیریت تکنوکرات ها هم بود. تصور می کردند که گسترش فرهنگی تنها زمانی ممکن است که پیشرفت اقتصادی، آنهم با نسخه های شبه لیبرال محقق شود. آنها پیشرفت فرهنگی و اجتماعی را تابع پیشرفت اقتصادی می دانستند و همین امر نیز موجب شد تا کشور در عرصه فرهنگی و اجتماعی با یک اُفت جدی مواجه شود. اُفتی که پس از شانزده سال هنوز جبران نشده و زمینه بروز دهها آسیب فرهنگی و اجتماعی بزرگ را بوجود آورده است.
غلامی گفت: باید توجه داشت که تمرکز بر روی کسب ثروت زمانی به حال مردم مفید است که اولاً این ثروت با روش معقول و عادلانه کسب شده باشد و ثانیاً در جهت درستی هزینه شود و الا همین ثروت با همه جذابیت هایی که دارد، بستر انحطاط ملت ما را فراهم خواهد کرد.
بحث جهانی شدن به سبک غربی، تاریخ مصرف آن گذشته است و خود غربی ها هم دیگر آن را رها کرده اند
وی افزود: در چند دهه گذشته شاهد ظهور بحث جهانی شدن غربی (globalization) در محافل علمی و کارشناسی بودیم، بعضی در سال های گذشته، جهانی شدن را سرنوشت محتوم مردم جهان خصوصاً ملت های مسلمان معرفی می کردند، اما همه آنهایی که در این نوع مباحث از زُبدگی کافی برخوردارند تایید می کنند که جهانی شدن به مثابه یک پروژه، شکست خورده است به طوریکه حتی کسانی که جزو نظریه پردازان جهانی شدن شناخته می شوند نظیر هانتینگتون، امروز با عبور از جهانی شدن واحد و غربی، بحث جدیدی تحت عنوان جهانی شدن های گوناگون را مطرح می کنند. حال جای سئوال است که چه شده بعضی از روشنفکران غربگرای ما هنوز از خواب بیدار نشده اند و مشغول پیچیدن نسخه های عقب مانده ای برای کشور هستند که دیگر در بین خود غربی ها هم مشتری چندانی ندارد.
الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در بطن خود، زمینه تنوع و تکثر فکری را فراهم می کند
رییس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا اظهار داشت: از نظر ما، دست یابی به الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، رمز خوشبختی مردم ایران است. ما باید در کنار انتخاب گزینشی و عاقلانه تجارب دنیا، بر روی توانایی های فکری و عملی خودمان تکیه کنیم و با یک طراحی و برنامه ریزی صحیح و دراز مدت، کشور را به مراحل عالی پیشرفت برسانیم.
وی افزود: البته به نظر می رسد، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت از سعه صدر منحصر به فردی برخوردار است و می تواند دهها روش و حتی سیستم متنوع را برای رسیدن به مقصد، در درون خود جای دهد بدون آنکه به مبانی اسلامی لطمه بخورد؛ بنابراین، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، تکثر و تنوع روش و سیستم را مادام که منطبق بر جهان بینی اسلامی باشند به رسمیت می شناسد و زمینه انتخاب آزادانه این روش ها و سیستم ها را برای دولت های آینده فراهم می کند. در واقع، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در عین حال که چارچوب روشن و ثابتی دارد لکن در متن آن همواره حرکت، ابداع و نوآوری هست.
امروز باید گفتمان فراگیر الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را از مخاطرات عوام فریبی نجات داد
حجت الاسلام غلامی گفت: حقیقت این است که قبل از هر کاری نیازمند زنده نگه داشتن گفتمانی هستیم که امروز در میان بخش قابل توجهی از مردم به سکه رایج تبدیل شده اند. آقایانی که علاقمند به نظرسنجی هستند و بر خلاف رویه کشورداری می خواهند درباره سیاست های بنیادی نظام نظرسنجی کنند، خوب است در این زمینه هم البته با طرح سئوال درست، نظرسنجی کنند. ببینند چند درصد از مردم ما با رویکردهای مرتجعانه به پیشرفت موافقند؟!
وی افزود: پس اولویت نخست، حفاظت از گفتمان فراگیر الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است. راه آن هم روشنگری مداوم است. اگر روشنگری باشد، عده ای نمی توانند از جهل بخشی از مردم استفاده کنند و افکار تاریخ مصرف گذشته را با ظاهری بزک کرده به آنها تحمیل کنند.
نیازمند یک حرکت خودجوش برای نظریه پردازی در موضوع الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت هستیم
غلامی گفت: پس از حفاظت از گفتمان الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، مهم ترین کار، ایجاد جریان نظریه پردازی صحیح برای پاسخگویی به صدها نیاز تئوریک در فرایند دست یابی به الگوست. البته این کار با موضوع تحول بنیادین در علوم انسانی پیوند خورده است لکن من معتقدم با همین دارایی خوبی که در زمینه علوم انسانیِ اسلامی داریم، می توانیم جریان نظریه پرداری را به راه بیندازیم.
رییس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا اظهار داشت: متاسفانه در این زمینه کار موثری در کشور نشده است. در واقع، افرادی در کانال های رسمی دنبال تدوین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت هستند که معلوم نیست درک صحیحی از عُمق دیدگاه مقام معظم رهبری در این زمینه داشته باشند لذا طبیعی است که کار یا به نحو شکلی و تشریفاتی جلو می رود و نظریه پردازی بیشتر با تکیه بر نشست های بی مایه و کم خاصیت دنبال می شود، و یا اساساً با سطحی نگری نسبت به اسلامیت الگو، نوعی مونتاژکاری بدنه اسلامی بر روی موتور غربی، به نام اسلامی شدن دنبال می شود.
حرکت های خودجوش نخبگانی در فضای حوزه و دانشگاه تقویت شود
وی افزود: در چنین شرایطی به نظر می رسد، باید حرکت های خودجوش نخبگانی در فضای حوزه و دانشگاه تقویت شود. موضوع دست یابی به الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت موضوعی نیست که بتوان فرجام آن را به یک گروه خاص سپرد؛ بنابراین توصیه حقیر به اساتید محترم حوزه و دانشگاه این است که خودشان از باب تکلیف الهی و انقلابی وارد صحنه شوند و از این فرصتی که توسط رهبر بزرگوار انقلاب حفظه الله ایجاد شده است، حداکثر بهره را ببرند.
غلامی با بیان اینکه چه اشکالی دارد، هر استاد توانایی با تشکیل یک گروه پژوهشی قوی و البته با حضور تعدادی از دانشجویان دکتری، یکی از صدها ابعاد الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را مورد مطالعه و ژرف نگری قرار دهند و حاصل آن را در قالب مقاله علمی و پژوهشی یا کتاب منتشر کنند، گفت: چه اشکالی دارد موسسات فکری- فرهنگی مردم نهاد، یکی از وظایف اصلی خود را ترویج گفتمان الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در کشور تعریف کنند؟
وی درباره مجموعه‌ای که رونمایی شد،اظهار داشت: مقالاتی که امروز در شش مجلد با همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده و در این مراسم با مدیریت خبرگزاری فارس از آن رونمایی می شود، حاصل نخستین همایش ملی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در اردیبهشت سال 1389 است. این همایش اولین کار علمی با سبک جهادی و تعاملی بود که در کشور برگزار شد و امروز مقالات آن پس از چند نوبت تصحیح و ویرایش، تقدیم علاقمندان می شود.
وی همچنین خبر از چاپ قریب الوقوع مقالات دومین همایش ملی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت با موضوع محوری «عدالت» داد و گفت: این مجموعه، هر چند شروع کننده این مبحث مهم، عمیق و دامنه دار محسوب می شود اما حتماً می تواند برای پژوهشگران این عرصه منبع خوب و قابل استفاده ای به حساب آید.
رفیعی: در دوره جدیدی از خلق معارف اسلامی قرار داریم
در این مراسم دکتر عطاالله رفیعی آتانی دبیر علمی این همایش به ارائه سخنانی درباره این مجموعه مقالات پرداخت و گفت:این مجموعه مقالات حاصل تلاش مراکز حوزوی و دانشگاهی متعددی در کشور است و مجموعه این کار تجربه کم‌نظیری از یک کار علمی جمعی در کشور است که چنین تجربه‌ای قبل از برگزاری این همایش در کشور وجود نداشت و به خصوص ما چنین همکاری را در حوزه علوم انسانی سراغ نداشتیم.
وی در ادامه با اشاره به محتوای مقالات گردآوری شده در این مجموعه کتاب‌ها اظهار داشت: ما در دوره جدیدی از خلق معارف اسلامی قرار داریم کسانی که تاریخ همیشه اسلامی را دنبال می‌کنند می‌دانند از سال 1340 به قبل ما حتی کتاب‌های معارف اسلامی کاملی به زبان فارسی نداشتیم و قالب کتاب‌ها به زبان عربی بود اما پس از آن نسل جدیدی از متفکران اسلامی مجموعه‌ای از معارف اسلامی را ناظر به این روزگار و همزمان با انقلاب اسلامی خلق کردند که در صدر آنها شهید مطهری قرار دارد.
رفیعی اظهار داشت: این دوره از تولید معارف اسلامی ناظر به زندگی اجتماعی مردم است و در همین زمان یک دوره از فلسفه سیاسی و اجتماعی دینی تولید شد و امروز نیز اگر فرمایشات و رهنمودهای رهبری انقلاب را پیگیری بکنیم متوجه می‌شویم که سخنان ایشان ناظر به تولید دوره‌ای دیگر از مبانی معارف اسلامی است.
دبیر علمی همایش الگوی «اسلامی ایرانی پیشرفت» در ادامه سخنانش گفت: نسلی از متفکران اسلامی که در دوران انقلاب اسلامی پشتیبانی نظری و مبانی فکری آن را تولید کردند باعث بنیان‌گذاری مبانی فکری نظام جمهوری اسلامی شدند و نسلی از جوان‌های ما با این مبانی زندگی کردند و بزرگ شدند.
وی افزود: امروز ما در حال برداشتن گام جدیدی در حوزه تولید مبانی اندیشه اسلامی هستیم که با رهنمودها و رهبری‌های فکری رهبر انقلاب اسلامی تولید می‌شود و پژوهشگران ما ذخیره عظیمی از دانش معارف اسلامی جدید را تولید می‌کنند و این معارف تولید شده جلوتر از مجموعه پیشین خود است و ما به این تولید علم افتخار می‌کنیم.
رفیعی گفت: من بر این نکته تأکید می‌کنم که ما در حال تولید نظام فکری رو به جلویی برای اداره کشور هستیم که یک مبانی فکری ایجاد میکند و نسل پیشرفته‌ای از مبانی اندیشه‌ای موجود است و پژوهشگران با پرداختن مباحثی که رهبر انقلاب در پی این سالها به عنوان موضوع آن سال یا چندین سال مطرح کرده‌اند پازلی را کامل میکند که مرتبط با زندگی اجتماعی امروز و برای حل مسائل زندگی مردم است.
وی درباره برگزاری این همایش اظهار داشت: ما بحث همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را از سال 1387 پیگیری کردیم که کم‌کم با همکاری پژوهشگران و پژوهشکده‌های سراسر کشور به یک کار عظیم علمی تبدیل شد.
دبیر علمی همایش الگوی «اسلامی ایرانی پیشرفت» محتوای این شش جلد کتاب مشتمل بر پنج حوزه روش‌شناسی و مبانی، نقد الگوهای غربی توسعه، ابعاد توسعه، راهبردهای بنیادی اثرگذار و برخی مطالعات کاربردی خواند و گفت: ما برای گردآوری مقالات یک چارچوب کلی تدوین کردیم اما وقتی مقالات به دستمان رسید متوجه شدیم که در این پنج دسته نیز قابل دسته‌بندی است هرچند انتشار این چند مجموعه کتاب مقداری طول کشید و به حدی بر فضای تازگی گفتمانی‌اش فاصله گرفت اما باز هم ما انتشار این مجموعه به عنوان یک عنایت الهی تلقی می‌کنیم و از خدا می‌خواهیم که با توفیقات خود این فاصله را جبران کند.
وی در پایان سخنانش از تمام کسانی که مسئولیت رسمی تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را برعهده گرفته‌اند خواست که این مجموعه را از خودشان بدانند و با حمایت از این مجموعه به عنوان نخستین گام‌ها به پیشبرد یک روند هم‌افزا کمک کنند تا شاهد یک فضای جدید علمی و فرهنگی در کشور باشیم.
پس از رفیعی، حسینی مدیرعامل پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به ارائه توضیحات مختصری درباره این شش جلد پرداخت و گفت: این مجموعه شش جلدی در 3500 صفحه در برگرینده 87 مقاله است که در شمارگان 1000 نسخه با قیمت 105 هزار تومان با همکاری معاونت فرهنگی وزارت ارشاد اسلامی منتشر شده است.
در پایان این مراسم از این مجموعه شش جلدی با حضور سخنرانان مدعو رونمایی شد.
