خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) برای پی بردن وضعیت استفاده ایران از این نوع انرژی ها و مرور كارنامه انرژی‌های تجدیدپذیر كشور طی چند سال اخیر گفت‌وگویی با دكتر كمال عباس‌پور، عضو هیات علمی پژوهشگاه مواد و انرژی و رییس اسبق دانشكده انرژی دانشگاه آزاد واحد تاكستان ترتیب داده است که در ادامه می آید.
امروزه انرژی‌های تجدیدپذیر با نام‌های انرژی‌های پاك یا سبز شناخته شده‌اند، اصلا منابع تجدید پذیر یا ناپذیر چه منابعی هستند؟
انرژی های پاک یا تجدیدپذیر به آن دسته از انرژی هایی اتلاق می شود که در محیط تولید آلودگی نمی کنند و مواد زایدی مانند پسماندها از تولید این انرژی ها به جای نمی ماند به عبارت دیگر این انرژی ها با محیط زیست سازگار بوده و به اکولوژی آسیبی نمی رسانند. همچنین این نوع انرژی ها مانند خورشیدی، باد، زمین گرمایی، جزر و مد، امواج دریایی، بیوماس یا زیست توده از جمله منابعی به شمار می آیند که قابل بازگشت به محیط زیست هستند. در مقابل سوخت های فسیلی مانند نفت خام، گاز، میعانات گازی، سنگ های رسی نفتی، زغال سنگ و اورانیوم از جمله منابع تجدیدناپذیر به حساب می آیند. این نوع سوخت ها در واقع از ذخیره بزرگ کربن ایجاد شده اند، ذخیره ای که هزاران تا میلیون ها سال به طول انجامیده تا در زمین پدید آید. با سوخت مستقیم و غیر مستقیم و آزاد شدن این نوع انرژی مهیب در چرخه طبیعت و اتمسفر، گازهای آلاینده ای همچون دی‌اكسید كربن، مونوكسید كربن، فلزات سنگین و ذرات گرد و غبار به وجود می آیند که مخل سلامتی انسان و محیط زیستند و در دراز مدت می تواند باعث پدید آمدن امراض و بیماری‌های گوناگونی شوند.
در این میان انرژی خورشیدی بزرگترین و در دسترس ترین منبع انرژی پاک محسوب می شود، در خصوص این نوع انرژی توضیحاتی بفرمایید و بگویید که در حال حاضر کدام مناطق ایران و جهان مستعد استفاده از این نوع انرژی هستند؟
در حقیقت انرژی خورشیدی كه از فاصله چند 100 میلیون كیلومتری به زمین می‌رسد، جزیی از آن انرژی است كه خورشید تولید می‌كند. شدت این انرژی به شرایط اقلیمی، عرض و طول جغرافیایی، ساعت و شدت تابش خورشید هر منطقه بستگی دارد. مناطق حاره‌ای یا مناطق نزدیك خط استوا مانند كشور ایران، در بهترین حالت ممكن، نزدیک به یك كیلو وات بر متر مربع می‌توانند از انرژی تابشی خورشیدی بر سطح زمین بهره‌مند شوند. اكثر شهرهای كشورمان به ویژه شهرهای جنوبی مان مستعدترین مناطق برای استفاده از انرژی‌های خورشیدی هستند.
در حال حاضر وضعیت ایران و جهان در خصوص استفاده از این منابع تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی به چه صورتی است؟
در حال حاضر استفاده از این منابع بستگی به موقعیت‌های ژئوپولتیك و سیاست‌های یك كشور دارد. آنچه مسلم است، اكثر كشورها برای تامین نیازهایشان به این منابع رجوع و قریب به 50 سال است كه اغلب كشورهای پیشرفته به دنبال این‌گونه منابع هستند. به عنوان مثال كشور آمریكا با برنامه‌ریزی‌هایی كه به انجام رسانده است، توانسته طی چند دهه به جایگاه خوبی در این زمینه برسد. كشور ایران نیز مانند سایر كشورها از سال 87 با طرح هدفمند كردن یارانه‌ها بحث به‌كارگیری از این انرژی‌ها را در برنامه كاری خود قرار داده و فعالیت‌هایی نیز در این زمینه به انجام رسانده است اما هنوز به صورت تجاری و تولید انبوه نرسیده است.
علت به تولید انبوه نرسیدن آن چیست؟
شاید منابع عظیم نفتی و گازی بیشترین علت این مساله باشد. شاید اگر كشور ما نیز مانند سایر كشورها از این‌گونه منابع محروم بود، برای تامین نیازهایش به دنبال این منابع انرژی می‌رفت. متاسفانه سرمایه‌گذاری برای انرژی‌های فسیلی بر خلاف این نوع انرژی ها مانند خورشید بسیار پایین است و دانش فناوری ساخت ویفر و سیلیكون برای باتری‌های خورشیدی فقط در انحصار چند كشور پیشرفته است به همین دلیل ما مجبور هستیم تا دستگاه این دانش ( نه خود فناوری) را از كشورهایی مانند ژاپن و آمریكا بگیریم؛ ما در حقیقت واردكننده دستگاه‌های این فناوری هستیم .در شرایط موجود و تحریم های اقتصادی، واردات این فناوری بسیار گران است بنابراین ما باید دانش این فناوری را خود کسب و بومی کنیم.
علاوه بر بومی کردن این دانش، چه الزامات قانونی دیگر برای به کارگیری این نوع انرژی ها در کشور نیاز است؟
اجرایی‌شدن این امر مستلزم رعایت مراحل مختلف همچون برنامه‌های راهبردی كوتاه و بلندمدت، تامین اعتبار، سرمایه‌گذاری و درایت مدیران طی سالیان متمادی است. همچنین باید قبل از طراحی هر برنامه‌ای، استفاده بهینه و كاهش مصرف انرژی و شناسایی این منابع از سوی رسانه‌های جمعی به خصوص تلویزیون در بین مردم نهادینه و فرهنگ‌سازی شود زیرا تا زمانی كه این امر در بین مردم نهادینه نشود، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در توسعه و به‌كارگیری از انرژی‌های تجدیدپذیر فایده‌ای نخواهد داشت. از طرف دیگر باید این برنامه فرهنگ‌سازی به صورت پرداخت مشوق‌های حمایتی و مالی از حاكمیت، سازمان‌ها و بخش صنعت اعمال شود. مثلا روی مسایلی مانند تامین انرژی، بهینه‌سازی و كاهش مصرف بیشتر توجه شود.
