به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا،
گروه سیره معصومین (ع) پژوهشکده تاریخ اسلام به «نقد نگاه آکادمیک به عاشورا»
خواهد پرداخت. این نشست با حضور آقای سعید طاوسی مسرور، روز دوشنبه 18 آذر ماه 92
از ساعت 16:30 تا 18:30 در محل پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار خواهد شد.
قیام عاشورا از رویدادهای سترگ تاریخ صدر اسلام است که در روح سیر تاریخ اسلام، خصوصا تاریخ و فرهنگ تشیع، تاثیری عمیق و سرنوشت‌ساز داشته است؛ از این رو همواره ذهن اندیشمندان مسلمان اعم از شیعه و سنی را به خود معطوف ساخته و از منظرهای گوناگون به آن نگریسته‌اند. در بستر تاریخ تفکر شیعی مفهوم این رویداد بنیادی متناسب با مقتضیات ادوار مختلف تطوراتی عمیق یافته است. شناخت آن تطورات نه تنها میزان تاثیر این رویداد را در باروری و بازسازی تفکر شیعی نشان می‌دهد که زمینه را نیز برای شناخت جنبه‌های ناشناخته آن و بالتبع غنای بیشتر تفکر شیعی هموار می‌سازد. مفهوم و رویکرد روایی، آئینی، فراتاریخی، انتقادی و تاریخی جنبه‌های مختلف سیر این تطور است.
پس از قیام عاشورا راویان، محدثان و مورخان مسلمان به ثبت روایات و اخبار مربوط به آن در قالب تک‌نگاری‌های ویژه و منفردی به نام مقتل پرداختند. گرچه مقتل نویسی مفهومی عام داشت و به ثبت اخبار مربوط به کشته شدن رجال و بزرگان اطلاق می‌شد، اما در ادبیات و تاریخ‌نگاری شیعه، به مفهوم خاص ثبت روایات و اخبار مربوط به امام حسین (ع) و یارانش دلالت داشت. عمده هدف مقتل‌نگاران گردآوری و ثبت روایات بود. در این تک‌نگاری‌ها مورخان روایات و اخبار قیام عاشورا را با نگاه توصیفی در قالب گزارش‌ها و عباراتی ساده بدون نگاه تحلیلی و توجه به زمینه‌ها و علل و پیامدها گردآوری کرده‌اند و همین اطلاعات به منابع تاریخی از جمله تاریخ طبری، مقاتل الطالبین، اخبار الطوال دینوری، الفتوح ابن اعثم، انساب الاشراف بلاذری، الکامل ابن‌اثیر و ده ها کتاب دیگر راه یافت.
به وجود آمدن رشته تاریخ در دانشگاه‌ها، رویکردی نو به تاریخ شکل گرفت، واقعه عاشورا نیز از این رویکرد تحلیلی بی‌بهره نبود. اساتید تاریخ، فراتر از رویکرد همیشگی به واقعه عاشورا، این بار با نگاهی تحلیلی و انتقادی به منابع و روایات عاشورا نگریستند. از جمله کسانی که به این مهم دست یازیدند می‌توان از دکتر محمدابراهیم آیتی، دکتر سید جعفر شهیدی، دکتر علی شریعتی و دکتر غلامحسین زرگری‌نژاد نام برد. اما این نگاه آکادمیک تا کنون چگونه به روایت این واقعه مهم تاریخ اسلام پرداخته است؟ در دانشگاه ها بین اساتید و دانشجویان تاریخ عاشورا چگونه روایت شده و فهمیده می شود؟ موضوع نشست حاضر، نقد نگاه آکادمیک به عاشورا است.
