به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) مطابق آمار وزارت نیرو به عنوان متولی حفظ و بهره برداری از منابع آب کشور، هم اکنون نزدیک به 170 هزار چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد که مشغول تخلیه منابع ارزشمند و بی جایگزین آب های زیرزمینی هستند. تا آنجاکه در طول 8 سال گذشته بیلان منفی آب زیرزمینی در کشور رشدی 100 درصدی را شاهد بوده و به حدود 11 میلیارد مترمکعب در سال رسیده است.
اما به راستی تکلیف این چاه های غیرمجاز چیست؟ و آیا باید همچون گذشته با دیده تسامح و از سر سهل انگاری با این چاه های فاقد مجوز و پروانه بهره برداری برخورد کرد؟
خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا، این سوال را با مسوولان و صاحب نظران بحث آب در میان گذاشته است که حاصل آن را در ادامه می خوانید.
توقف ساماندهی چاه های غیرمجاز
خسرو ارتقایی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران می گوید: در مورد چاه های غیرمجاز، قانونی در مجلس به تصویب رسید مبنی بر اینکه چاه های فعال در اراضی کشاورزی که پیش از سال 85 احداث شده اند، پروانه فعالیت دریافت کنند. اما از آنجا که بسیاری از این چاه ها در دشت های ممنوعه با بیلان منفی آب واقع شده اند، این مصوبه با مخالفت دیوان عدالت اداری و سازمان بازرسی کل کشور رو به رو شد و فعلا متوقف مانده است.
ساماندهی ریزش های جوی و رودخانه های مرزی مهمتر از تعطیلی چاه هاست
هدایت الله میرمرادزهی عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس اما با تعطیلی همه چاه های غیرمجاز موافق نیست و می گوید: ماموریت وزارت نیرو، تنها این نیست که چاه های غیرمجاز را تعطیل کند بلکه تقویت سفره های آب زیرزمینی هم از ماموریت های مهم این وزارتخانه است. وزارت نیرو باید نسبت به ساماندهی ریزش های جوی و رودخانه های مرزی که از کشور خارج می شوند، اقدام لازم را انجام دهد.
ما موافق فعالیت چاه های غیرمجازی که به تازگی تاسیس شده اند نیستیم اما در مورد چاه هایی که از قدیم فعال بوده اند، باید طبق برنامه ای که خودشان اعلام کرده بودند به آنها مجوز دهند.
برخورد با چاه های غیرمجاز بر اساس نیاز و شرایط هر منطقه
رحمت الله نوروزی دیگر عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس معتقد است که برخورد با این چاه ها باید براساس نیاز و شرایط هر منطقه متفاوت باشد. او به خبرنگار خبرگزاری دانا گفت: ساماندهی چاه های غیرمجاز باید در دستور دولت و مجلس قرار گیرد. از طرفی بحث تولیدات کشاورزی هم مهم است و بسیاری از این چاه ها در گذشته که قانونی در این ارتباط وجود نداشته، احداث شده اند.
برخورد با این چاه ها باید با توجه به نیاز و شرایط هر منطقه صورت گیرد. اگر ضرورت دارد، تعطیلی این چاه ها در مناطقی که با بحران مواجهند، یکی از گزینه ها خواهد بود.
چاه های غیرمجاز تیغ دولبه اند!
علیرضا خسروی عضو کمیسیون عمران مجلس، چاه غیرمجاز را به تیغ دولبه تشبیه می کند و می گوید: بالاخره با وجود همین چاه ها در بعضی از مناطق، شغلی ایجاد شده و اگر این چاه ها تعطیل شوند، برای کشاورزان چه اتفاقی خواهد افتاد؟
تشکیل دادگاه هایی برای برخورد با چاه های غیرمجاز
هدایت الله فهمی معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا، وزارت نیرو را به تنهایی قادر به برخورد با چاه های غیرمجاز نمی داند و می گوید: خوشبختانه با هماهنگی های انجام گرفته، دادگاه هایی تشکیل شده تا به صورت قانونی این چاه ها از مدار خارج شوند.
ما یک کارگروه مشترک داریم که در آن، مسایل مربوط به 2 وزارت جهاد کشاورزی و نیرو بررسی می شود. در این کارگروه با دوستان وزارت جهاد کشاورزی هماهنگی هایی به عمل آمده تا از تحویل نهاده های یارانه ای به کشاورزانی که به صورت غیرقانونی از منابع آب زیرزمینی برداشت می کنند، خودداری شود.
بی میلی کشاورزان برای دریافت پروانه بهره برداری به دلیل کاهش دبی
رحیم سجادی معاون آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی نیز در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانا اظهار داشت: طبق قانون ساماندهی چاه های غیرمجاز، وزارت نیرو موظف است برای چاه هایی که قبل از سال 85 تاسیس شده اند با کاهش دبی برداشت، پروانه فعالیت صادر کند.
از طرفی کشاورزان مالک این چاه ها چون می دانند در صورت ثبت نام در این طرح، باید دبی برداشتی خود را کاهش دهند، حاضر به پرکردن فرم ثبت نام نیستند.
سجادی همچنین به گفته های معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا واکنش نشان داد و گفت: در حال حاضر هیچ گونه کود و بذر یارانه ای به کشاورزان داده نمی شود و آنها باید نیازشان را از بازار آزاد تامین کنند بنابراین وزارت کشاورزی ابزاری برای برخورد در اختیار ندارد.
ساماندهی نه تعطیلی!
حسین نیازآذری عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی معتقد است: قرار نیست چاه های کشاورزی تعطیل شوند بلکه بحث ساماندهی مطرح است. در شرایط فعلی اولویت با آب شرب و سپس با آب کشاورزی است که می تواند باعث تامین امنیت غذایی کشور شود.
در بحث ساماندهی چاه های غیرمجاز هدف ما این است که جلوی اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی گرفته شود و مصرف آب در کشور بهینه گردد.
چاه های غیرمجاز اموال نامشروعند
کلانتری با بیان اینکه اکثر این چاه ها در 8 سال اخیر احداث شده اند، خاطرنشان کرد: در ابتدای دولت آقای احمدی نژاد، 5.1 میلیارد مترمکعب بیلان منفی آب در سفره های زیرزمینی داشتیم که وقتی ایشان تشریف بردند این رقم به 10.7 میلیارد مترمکعب رسیده بود.
