دکتر راضیه لک در گفت و گو با خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) با اشاره به اینکه هم اکنون وضعیت دریاچه ارومیه در نهادها و سازمان های مختلفی از جمله وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست در دست مطالعه و بررسی است، گفت: بخشی از مباحث مربوط به احیای این دریاچه در حیطه مسوولیت سازمان زمین شناسی است و ما از سال 1386 در این زمینه مشغول مطالعه هستیم.پررنگ تر بودن عامل انسانی نسبت به عامل اقلیمی در خشک شدن دریاچه
لک افزود: بررسی های آسیب شناسی خشک شدن دریاچه ارومیه حاکی از آن است که نقش عوامل اقلیمی بسیار کمتر از عوامل انسانی است. این نتایج با استفاده از مطالعه مغزه های رسوبی از بستر دریاچه ارومیه که تاریخ چند هزار ساله منطقه را بدون هر گونه تحریفی بازسازی می کند، به دست آمده است.
مدیرکل برنامه ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین شناسی با بیان اینکه سازمان زمین شناسی به مدت 6 سال روی روند تغییرات ترکیبات شیمیایی دریاچه ارومیه که به روند تکاملی شورابه معروف است، کار کرده است، خاطرنشان کرد: همه دریاچه ها از زمانی که دریاچه هستند تا زمان خشک شدن یک روند تکاملی واحد دارند. اول مقدار سدیم افزایش و سپس کاهش می یابد در حالیکه میزان منیزیم به شدت رو به افزایش است. این بدان معناست که با افزایش تبخیر و کاهش عمق آب، غلظت املاح از جمله سدیم و منیزیم افزایش می یابد و با تبخیر بیشتر سدیم به صورت کانی هالیت یا نمک طعام ترسیب کرده لذا از غلظت آن کاسته می شود اما همچنان منیزیم و پتاسیم در حال افزایش است. در این حالت دیگر به آن دریاچه نمی گویند و به آن پلایا (کفه نمکی) اطلاق می شود.
ضخامت 6 متری نمک در دریاچه ارومیه
او با اشاره به اینکه این اتفاق در سال 2010 برای دریاچه ارومیه افتاد، تاکید کرد: اگر از همان زمان به آن رسیدگی می شد با اعمال یک مدیریت ساده در منابع آب، به راحتی از بحران امروزی جلوگیری می شد.
لک در پاسخ به این پرسش که راهکار نجات دریاچه ارومیه را چه می دانید؟ گفت: برای احیای دریاچه ارومیه باید در نظر داشت که محیط های دریاچه ای در طی زمان های طولانی چندین هزارساله به دریاچه های شور و سپس به پلایا تبدیل می شوند و در نهایت خشک می شوند. برگشت به شرایط قبل خلاف مسیر تکاملی دریاچه هاست و علاوه بر زمان های بسیار طولانی به تغییرات ویژه در بالانس آب نیازمند است. چنین امکانی برای برگشت دریاچه ارومیه برخلاف مسیر تکاملی آن، در زمان کوتاه چند ساله غیر ممکن است. مراحل تکاملی شورابه دریاچه ارومیه به انتها رسیده است و مقدار منیزیم شورابه بیش از سدیم شده است در این شرایط دریاچه به پلایا یا کفه نمکی تبدیل شده و در معرض نابودی است. ضخامت زیاد نمک در بستر دریاچه که در بخش های عمیق به حدود 6 متر نیز می رسد سبب از بین رفتن عمق دریاچه شده است.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین افزود: ما پیشنهاد کردیم که در کنار راهکارهای ارایه شده توسط سایر ارگان ها از جمله صرفه جویی در مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی و نیز مراقبت از آبخوان ها در برابر شورشدگی، یک طرح نجات مرحله ای به اجرا درآید.
دریاچه ارومیه با وارد کردن آب شیرین نجات پیدا نمی کند
مدیرکل برنامه ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین شناسی اظهار داشت: نمی توان دریاچه ای با وسعت 5600 کیلومتر مربع را با وارد کردن آب شیرین احیا کرد چون در این صورت آب وارد شده به این پهنه نمکی تبخیر شده و از بین می رود. افزون بر این، طرح های انتقال آب هم همگی زمان بر هستند. لذا تنها راه باقی مانده، نجات مرحله ای، محدود نمودن دریاچه، برداشت نمک و بیرون کشیدن املاح شورا به و برگرداندن آب با املاح کمتر به دریاچه و در نتیجه کاهش بخشی از نمک و املاح دریاچه قبل از آبگیری است. کاهش غلظت املاح و سپس ورود آب شیرین در آن مناسب ترین راهکار نجات دریاچه است.
