بهترین محل ذخیره منابع آبی، زیر زمین است و نه پشت سدها / میزان تبخیر آب در کشور 10 درصد بیشتر از میانگین جهانی است

مهندس محمد جواد بلورچی، مدیر کل گروه زمین شناسی مهندسی و مخاطرات سازمان زمین شناسی در گفت و گو با خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر) گفت: همان گونه که در گذشته های دورمنابع آبی در زیر زمین ذخیره می شد در حال حاضر نیز باید این کار صورت بگیرد اما متاسفانه در 40 سال گذشته به جای اینکه آب را در زیر زمین ذخیره کنیم اقدام به سد سازی کرده ایم وآب را داخل سد ها آورده ایم.اما باید گفت که نگهداری آب در زیر زمین باعث می شود که در آب نه آلودگی ایجاد شود و نه تبخیری صورت بگیرد و نه هیچ گونه آسیبی به این منابع حیاتی برسد. 

وی افزود: در گذشته با وجود اینکه اطلاعات اکنون ما را در اختیار نداشتند و علم و تکنولوژی در کار نبود اما در این گونه موارد بسیارهوشمندانه عمل می کردند. متاسفانه امروزه همه این تکنیک ها را کنار گذاشتیم و اقدام به حفرچاه کردیم وهمه تلاش کردن تا در حفر کردن چاه و برداشت آب از هم پیشی بگیرند که نتیجه آن این شده است که آبخان های کشور در معرض خطر جدی قرار بگیرند و در حال حاضربسیاری ازدشت ها میزان آب دهیشان کاهش پیدا کرده و به سمتی می رویم که اگر آن را مدیریت نکنیم می تواند در دوره خشک سالی که جهان پیش رو دارد نگرانی های بزرگی برای کشور ایجاد کند.

مهندس محمد جواد بلورچی بابیان اینکه میانگین برداشت و بهره برداری ازآب در کشورهای پیشرفته با ما متفاوت است، گفت: در کشورهای پیشرفته  70درصد آب زیر زمینی به بخش کشاورزی اختصاص می دهند 20درصد را به صنعت و10درصد را به شرب و بهداشت اختصاص پیدا می کند اما سعی می کنند از همه آن70درصد به خوبی استفاده کنند، این درحالی است که درکشورما بیش از90درصد را به بخش کشاورزی و زیر10درصد برای شرب و صنعت اختصاص می دهند و این باعث ایجاد مشکل در بهداشت می شود وهمچنین اجازه نمی دهد که صنعت به خوبی رشد داشته باشد. همچنین راندمان آبیاری در کشاورزی امروزه به طور میانگین در همه جای کشور حدود 30درصد است، یعنی ما متاسفانه از آبی که به زمین می دهیم 30درصد صرف رشد گیاه می شود و بقیه آن یا تبخیر شده و یا اگر خوش شانس باشیم در زمین نفوذ می کند. این اتفاق اثر چندان مثبتی برای ما ایجاد نمی کند چرا که مشکل اساسی ما این است که نمی توانیم این راندمان را بالا ببریم لذا اگر راندمان کشاوزی را از عدد30 به عدد40 و یا در بالاترین عدد به80 برسانیم به طور قطع و یقین برای سال ها کشور را در مقابل خشکسالی ایمن کرده ایم.

مدیر کل گروه زمین شناسی مهندسی و مخاطرات سازمان زمین شناسی خاطرنشان کرد: ما باید در هر کاری برنامه و مدیریت داشته باشیم به طور مثال نباید اینگونه باشد که وقتی راندمان درکشاورزی بالا رفت بگوییم چون سال گذشته مثلا یک لیترآب مصرف کرده ایم امسال هم باید همان مقدار استفاده کنیم ویا اگرنیاز ما نیم لیتر شده بگوییم نیم لیتر اضافه داریم پس زمین های زیر کشت را افزایش بدهیم چرا که این فکرغلط است. لذا باید توان کشاورزی کشور را براساس یک آمایش مناسب سرزمینی تعریف بکنیم بعد بگوییم وسعت زمین های قابل کشت باید به یک میزانی باشد تا بتوانیم پایدارکشاورزی بکنیم. 

وی گفت: متاسفانه مشکل اساسی  امروز ما این است کشاورزی پایدار نداریم امروز کشاورزی می کنیم و ممکن است حدود 50درصد  مردم کم و بیش وابسته به کشاورزی باشند اما هیچ امیدی نیست که ده سال آینده هم بتوانیم با همین روند کشاورزی کنیم این یعنی توسعه ناپایدار،منظور این است که کشاورزی باید به طور کامل محدود شود، به نسبت آبی که  هرسال با بارندگی ها جایگزین می شود باید استفاده کنیم، نه اینکه آن ذخیره ای که هزاران سال گذشته زیر زمین ذخیره شده وبرای نسل های آینده است همه را سهم خود بدانیم و مصرف کنیم.

بلورچی تصریح کرد: موضوع برداشت  بی رویه از آبخوان ها هم اینگونه است،  این نیز باعث شده که متاسفانه مردم  متوجه نیستند و اطلاع رسانی کامل به مردم نشده، هرقطره آبی که هرروز به هدرمی دهیم ممکن است اثرات زیان باری در زندگی همه نسل های آینده داشته باشد. متاسفانه  آبی که از زمین برداشت می کنیم به عنوان یک سود تلقی می کنیم درصورتی با این کار باید پاسخگوی همه نسل ها باشیم و نگرانی هایی که در حال حاضر بنده عنوان می کنم به زودی اتفاق میفتد و زمان زیادی نداریم.

مهندس محمد جواد بلورچی یادآور شد: کشوردر موقعیتی قرار گرفته که یک کشور خشک محسوب می شود ومتاسفانه به طور میانگین یک سوم باران دنیا نصیب ایران می شود  این درحالی است که کشورما از نظر تبخیر 10 درصد  ازمیانگین تبخیر جهانی بیشتر است. در بررسی ها مشخص است که ما شرایط خوبی برای توسعه آنچانی در بحث کشاورزی نداریم  چرا که از نطرمنابع آبی فقیر هستیم واز طرفی هم در موقعیتی هستیم که آب به سرعت تبخیرمی شود در این شرایط میانگین مصرف مردم در دنیا 150لیتر در روز برای شهراست اما کشور ما 250یا 300و گاهی400لیتر درروز آب مصرف می کنیم و این غیر اصولی است. درکشاورزی هم شرایط ما افراط و تفریط است درزباله سازی نیز همین وضعیت را داریم  هر روز کوهی از زباله درشهرهای کشور ایجاد می شود آن توسعه ای که منجر به یک نتیجه مناسب بشود و برای کشور رشد داشته باشد با این روش شدنی نیست .

وی در پایان گفت: به طور مثال شهر بم که براثر زلزله از بین رفت در هر صورت پس از چند سال ساخته می شود و دوباره به حالت اول و یا شاید بهتر ازآن نیز برگردد.اما شهری را در نظر بگیرید که آبخان آن از بین رفته است ممکن است بگویید به آن منطقه آب انتقال می دهیم اما تا کی قرار است این اتفاق بیفتد در هرحال یک روزآن نیز تمام می شود، بنابراین منطقه ای که آب نداشته باشد در نهایت خالی از سکنه می شود و آبادانی در آن از بین می رود .