گزارش رویترز از سفر روحانی به داووس

به گزارش این گروه راهبرد خبرگزاری دانا و به نقل از خبرگزاری پاریس، حسن روحانی در مجمع جهانی اقتصاد داووس هفته آینده برای جلب حمایت شرکت های بین المللی تلاش می کند؛ اما هر موفقیتی به توافق جامع هسته ای ایران با غرب بر سر برنامه هسته ای اش بستگی دارد.

بر اساس این گزارش، اعمال محدودیت آمریکا بر نظام مالی ایران، آینده مذاکرات هسته ای بعد از توافق اولیه شش ماهه و منافع محرز یک عده، موانع بر سر راه روحانی است.

یک مشاور تجاری غربی و همکار بسیاری از شرکت های بزرگ جهانی گفت: اگر ایران به سرعت به اولویت اول فهرست بازارهای جذاب تبدیل شود؛ باعث تعجب بسیار خواهد بود. البته ممکن است برای بعضی شرکت ها یا کارخانه های تولید کالاهای مصرفی در کوتاه یا میان مدت جذاب باشد.

وی که خواست نامش فاش نشود، ادامه داد: این حقیقت که ایران پیام هایی را در مسیر درست ارسال می کند با استقبال روبه رو می شود. به باور من بسیاری از تجار هوشمندانه و محتاطانه منتظر نتیجه این روند هستند.

رویترز در ادامه با اشاره تلاش های روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد سپتامبر گذشته (شهریور/مهر 1392) حضور و سخنرانی او را در مجمع عمومی جهانی اقتصاد داووس پنج شنبه آینده (3 بهمن) دومین گام برای بازگرداندن تهران به صحنه بین المللی دانست و ادامه داد: با اجرای توافق ایران با 1+5 از روز دوشنبه (30 دی) فرصت های تجاری برای ایران پدید می آید که بیشتر به حوزه هایی مانند کالاهای مصرفی و مواد غذایی، دارویی، صنایع خودروسازی و پتروشیمی محدود است و بیشتر تحریم های ایران همچنان تا زمان دست یافتن به توافق درازمدت باقی خواهد ماند.

اما ظرفیت بازاری با 76 میلیون نفر جمعیت در کشوری با ذخایر قابل توجه نفت و گاز جهانی جاذبه ای فراوان برای شرکت های همچنان وجود دارد که به دنبال فرصت های درازمدت هستند.

ایران اعلام کرده خواستار بازگشت هفت شرکت نفتی خارجی یعنی شرکت های «رویال داچ شل» انگلیسی و هلندی، «توتال» فرانسوی، «انی» ایتالیایی، «او امی وی» اتریشی، «استات اویل» نروِژی و شرکت های آمریکایی «اکسون موبایل» و «کونوکو فیلیپس» به بازار نفت این کشور است.

کارخانه های خودروسازی فرانسوی رنو و پژو نیز در نوامبر (آبان/آذر) گذشته در ایران نشست هایی داشتند و ممکن است خطوط هوایی ایران نیز فرصت هایی را به کارخانه های هواپیمایی سازی بوئینگ و ایرباس برای حضور در ایران بدهند.

بیژن خاکپور، مشاور تجاری ایرانی ساکن وین معتقد است که ایران شاهد آغاز بازگشت طلایی تجار به تهران خواهد بود.

روسیه و چین قصد دارند معامله های تهاتری با ایران را پیش از آن محقق سازند که شرکت های غربی با فناوری سر برسند که ایران بسیار به آن نیاز دارد. خاکپور یکی از مدیران شرکت بین المللی آتیه افزود: ما اکنون از بسیاری مشتری های قدیمی خود درخواست های مشاوره دریافت کرده ایم و مشتری های تازه ای نیز برای بازار ایران پیدا شده اند.

مقامات ایرانی می خواهند مسابقه ای بین رقبای اروپایی و در نهایت شرکت های آمریکایی ترتیب دهند تا بهترین قراردادها را منعقد سازند. اما بیشتر این امر به آن بستگی دارد که تحریم ها به کلی و در توافق نهایی لغو شود.

یک مقام ارشد ایرانی گفت: شرکت های آمریکایی از سازندگان خودرو تا کارخانه های ساخت هواپیما از قبل علاقه به حضور در بازار ایران داشته اند. آنها مشغول آماده سازی زمینه برای زمانی هستند که تحریم ها لغو شود.

خاکپور معتقد است: از جمله بهترین و سود ده ترین بخش ها در کوتاه مدت بخش های خودروسازی، داروسازی، مواد غذایی و کالاهای مصرفی است. اما بخش های صنایع انرژی مانند نفت و گاز و فناوری یا ساخت هواپیما در درازمدت سود ده خواهد بود.

یک سخنگوی مجموعه های هتل هما نیز می گوید: شمار مهمانان اروپایی در مقایسه با سال گذشته 30 درصد افزایش یافته است؛ اما هتل یا پروازها به سوی تهران هنوز صد در صد پر نیست.

به گفته مهرداد جلالی پور، مدیر کل سازمان توسعه تجارت ایران هیات های تجاری از ترکیه، گرجستان، به ایرلند، تونس، قزاقستان، چین، ایتالیا، هند، استرالیا و سوئد از ابتدای ماه دسامبر (آذر/دی) به ایران سفر کرده اند. قرار است گروهی از کارخانه داران فرانسوی نیز روزهای دوم تا پنجم فوریه (12 تا 15 بهمن) به ایران سفر کنند.

شرکت های بزرگ نفتی اروپایی از جمله آخرین شرکت های غربی بودند که در سال 2012 بازار ایران را ترک کردند و ممکن است اولین شرکت هایی باشند که به ایران باز می گردند. صادرات نفت ایران در 18 ماه گذشته به روزی یک میلیون بشکه کاهش یافته است و به گفته مقامات ایرانی بیژن زنگنه وزیر نفت این کشور قصد دارد کنفرانس سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران را در سال 2014 در لندن برگزار کند.

خاکپور می گوید، تهران به این موضوع پی برده که هیچ شرکت غربی با شروط قراردادهای پیشین به ایران باز نمی گردد که بر اساس قوانین ممنوعیت مالکیت ذخایر هیدروکربنی ایران توسط خارجی ها تدوین شده بود. کمیسیون دولتی که مسئول بازنگری در شروط سرمایه گذاری است باید در ماه آوریل (اسفند/فروردین) گزارش خود را ارایه شرایط قراردادها را تغییر دهد؛ حتی اگر این شروط شامل حق تسهیم درآمدها و سود نشوند که بیشتر مورد علاقه شرکت های خارجی است.

ایتالیا و آلمان پیش از اعمال تحریم ها مهم ترین شرکای تجاری ایران بودند که در ازای خرید نفت صنایع ماشین آلات و مواد شیمیایی را به ایران صادر می کردند. اما تحریم ها بسیاری از ایرانی ها را دچار مشکل کرده است؛ صندوق بین المللی پول برآورد کرده است سرانه تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس قدرت خرید سال گذشته از 12 هزار دلار به شش هزار و 500 دلار نسبت به سال 2012 کاهش یافته است.

تحلیلگران سیاسی ایران می گویند که روحانی باید بتواند ابتدا احساس خوب را در جامعه غالب کند تا از حمایت مردم و نظام برای توافق نهایی هسته ای برخوردار شود.

صنایع خودروسازی می توانند به سرعت به سوددهی برسند. ایرانی یکی از 10 بازار برتر جهان با تقاضای یک و نیم میلیون خودرو در سال در 2011 و پیش از تشدید تحریم ها بود. این تقاضا به 800 هزار خودرو در سال کاهش یافته است اما به گفته یک مدیر کارخانه ساخت خودرو آشنا به منطقه احتمال افزایش آن وجود دارد.

رنو، پژو، نیسان، سوزوکی، کیا و مزدا پیش از این قطعات خودرو را برای شرکای ایرانی خود صادر می کردند و آنها نیز با مونتاژ قطعات خودرو را می ساختند، اما اکنون کارخانه های چینی این خلا را پر کرده و سهم خود را از بازار ایران از یک درصد به 5 تا 6 درصد رسانده اند.

سهم کارخانه های خودروسازی اروپایی از 40 درصد به 10 درصد رسیده است؛ آنها علاقه دارند ارسال قطعات را به ایران از سر بگیرند اما یک مانع اصلی وجود دارد.

این مدیر صنایع خودروسازی در منطقه گفت: ما هنوز با مشکل نقل و انتقالات مالی مواجه هستیم؛ بنابر این هیچ کس نمی خواهد قطعه به ایران صادر و در آن کشور خودروسازی کند؛ زیرا ایرانی ها نمی توانند هزینه این قطعات گران را بپردازند.

رویترز ادامه داد: صنایع هوایی ایران نیز به دلیل تحریم های آمریکا علیه این بخش از سال 1357 با وضعیت خوبی برخوردار نیست.

خاکپور معتقد است: خطوط هواپیمایی ایران دست کم به 400 فروند هواپیمای جدید نیاز دارد. ایرانی ها می توانند قطعات را بخرند، اما کارخانه های بوئینگ و ایرباس تنها در صورت لغو کامل همه تحریم ها می توانند به ایران قطعات را بفروشند.

رویترز با اشاره به سفر «دیوید کوهن» معاون وزیر خزانه داری آمریکا در حوزه اعمال تحریم ها به اروپا هفته گذشته نوشت: یک مقام ارشد دولت آمریکا دلیل سفر کوهن را ارسال این پیام صریح به مقامات اروپایی دانست که فضای تجارت با ایران هنوز کاملا هموار و باز نشده است؛ البته فرصت هایی مطرح است، اما این فرصت ها بسیار محدود است.

این مقام آمریکایی افزود: پیام به تجار این است که اگر فکر می کنید تحریم ها کلا حذف شده اند؛ این برداشت درست نیست. تحریم ها هنوز پابرجاست.

وی گفت: چهار میلیارد و 200 میلیون دلار از پول های ایران که بر اساس توافق ژنو در اقساط مشخصی تحویل می شود؛ تنها بخشی از دارایی های ارزی این کشور در سراسر جهان است که بیش از 100 میلیارد دلار برآورد می شود.

اما منتقدان غربی توافق ژنو حتی از همین میزان کاهش تحریم ها نیز ناراضی هستند. برای نمونه «امانوئل اوتولنگی» کارشناس ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها می گوید، حتی کالاهای بی ضرر در ظاهر مانند ایمپلنت یا روکش های دندان تیتانیوم یا بریلیوم در خود دارند که در زمینه هسته ای نیز قابل استفاده است.

وی افزود: با افزایش 10 برابری داد و ستد 400 هزار یورویی که از تحریم ها معاف است، اتحادیه اروپا آسان تر می تواند تجهیزات پیشرفته را به ایران بفروشد.

اوتولنگی ادامه داد: اگر ایتالیایی ها بخواهند اسباب خانه یا کفش های گران قیمت به ایرانی ها بفروشند من مشکلی ندارم؛ اما از بابت بعضی دیگر از شروط توافق ژنو یعنی کاهش تحریم ها در بخش خودروسای نگران هستم که کاربردهای دوگانه دارد.

از طرف دیگر در ایران نیز مانند بقیه کشورهایی که تحریم در آنها پایان می یابد برنده ها و بازنده هایی وجود دارد و بعضی بازنده های احتمالی منافع خود را در مانع تراشی در مذاکرات می بینند.

منبع: ایرنا