محمود حکیمی در گفت وگو با خبرگزاری دانا:
محمود حکیمی با اشاره به دلایل سقوط مصدق گفت: هرچند آزادی مطبوعات لازم و ضروری است اما امروزه وقتی نشریات حزب توده در دوره مصدق را مطالعه می کنیم، می بینیم حزب توده برای ساقط کردن دولت مصدق توطئه کرده بود.
محمود حکیمی، پژوهشگر حوزه تاریخ در گفت وگو با گروه راهبرد خبرگزاری دانا، با بیان روایت تاریخی ملی شدن صنعت نفت، توسط محمد مصدق، گفت: دکتر محمد مصدق زمانی که نماینده مجلس بود، در 27 مهر 1329 در یک سخنرانی تاریخی به قراردادی که در سال 1312 به تصویب مجلس فرمایشی رضا شاه در مورد نفت رسیده بود، حمله کرد و سخن از ملی شدن صنعت نفت گفت. زیرا شرکت نفت ایران و انگلیس، به گونه ای ثروت مردم ایران را به غارت می برد.
به ثمر نشستن مبارزه سیاسی مصدق
وی در ادامه با اشاره به مبارزه سیاسی مصدق برای ملی کردن صنعت نفت، ادامه داد: در نهایت با آغاز مبارزه های مصدق و یارانش برای ملی کردن صنعت نفت سرانجام این تلاش ها به ثمر نشست و روز 17 اسفند 1329 کمیسیون نفت مجلس شورای ملی به اتفاق آرا اصل ملی شدن صنعت نفت را تصویب کرد.
حکیمی با ترسیم فضای سیاسی کشور بعد از ملی شدن صنعت نفت، اظهار داشت: به محض اعلام تصویب اصل ملی شدن صنعت نفت شادی سراسر ایران را فرا گرفت و روز 29 اسفند مجلس سنا نیز رای مجلس شورای ملی را تایید کرد. بدینسان ملت ایران اولین مرحله نبرد برای ملی کردن صنعت نفت را با پیروزی به پایان رساند.
خلع ید انگلیس از نفت ایران
این پژوهشگر حوزه تاریخ، با اشاره به دوران نخست وزیری مصدق، گفت: مصدق بعد از دریافت حکم نخست وزیری سخنرانی فوق العاده ای دارد که در بخش هایی از آن آمده است «هموطنان عزیز هیچ تصور نمی شد موقعی پیش آید که به عنوان نخست وزیر به وسیله رادیو با شما صحبت کنم. قضیه نفت سبب شد که من این بار گران را به دوش بکشم و اکنون تنها خدا می داند که تا کی می توانم آن را تحمل کنم.»
وی افزود: در روز 29 خرداد از شرکت نفت ایران و انگلیس عملا خلع ید به عمل آمد و خود دکتر مصدق طی پیامی این مساله را اعلام می کند. 10 روز قبل از آن یعنی در روز 19 خرداد هم هیاتی به ریاست مهندس مهدی بازرگان تشکیل می شود که بتواند روند این خلع ید را به منصه ظهور برساند.
رای دادگاه به نفع ایران
حکیمی در ادامه با اشاره به نحوه خروج انگلیسی ها از شرکت نفت ایران و انگلیس، گفت: روز 2 مهر 1330 به دستور نخست وزیر وقت، یعنی دکتر مصدق، هیات موقت شرکت ملی نفت ایران به کارشناسان و کارکنان انگلیسی سابق نفت اطلاع می دهد که باید ظرف یک هفته ایران را ترک کنند. پس از خروج آنها مصدق طی نطقی در مجلس سنا گفت «آخرین کاروان کارمندان و کارکنان سابق نفت جنوب خاک مقدس وطن ما را که 50 سال جولانگاه مطامع اقتصادی و غرض های سیاسی آنها بود، ترک کردند.»
این پژوهشگر حوزه تاریخ، با اشاره به شکایت انگلستان از ایران، یادآور شد: بعد از این قضایا، انگلستان به شورای امنیت سازمان ملل شکایت می کند که در جریان این شکایت، مصدق به شورای امنیت رفت و یک سخنرانی تاریخی انجام داد. یک مساله ای در جریان این دادگاه خیلی جالب است و من آن را در کتاب تاریخ تمدن جهان هم آورده ام. مساله جالب این است که دکتر مصدق بعد از این دادگاه و قبل از ورود به ایران، به دعوت نخست وزیر مصر، به مصر می رود و در قاهره استقبال عجیب و شگفت انگیزی از وی به عمل می آید.
مصدق برپاکننده نهضت های ضد استعماری در کشورهای اسلامی
وی افزود: در واقع اقدام مصدق در ملی کردن صنعت نفت موجب شد که در سراسر کشورهای اسلامی نهضت های ضد استعماری پا بگیرد. مصدق در قاهره برای مردم مصر سخنرانی می کند و می گوید که مبارزه و پیکار با استعمار باید نخستین هدف کشورهای اسلامی باشد. اما متاسفانه در کودتای 28 مرداد 1332 که با کمک انگلستان و آمریکا انجام شد، دولت ملی مصدق سقوط کرد.
حزب توده؛ عامل سقوط مصدق
حکیمی با اشاره به عوامل سقوط مصدق، بیان کرد: یکی از عوامل سقوط مصدق حزب توده بود و یکی دیگر از این عوامل، درباریان سابق بودند که چهره شاخص آنها مظفر بقایی بود. طی این چند سال اخیر هم که محبوبیت مصدق رو به فزونی گذاشته، برخی موجی درست کرده اند و می گویند که مثلا مصدق پوپولیست بوده است. من دوست دارم این افراد سخنرانی مصدق در شورای امنیت را دقیق مطالعه کنند بعد تلاش انگلستان و آمریکا برای سقوط مصدق را در نظر بگیرند.
وی افزود: برخی از چهره ها با این تبلیغات کنار زده نمی شوند و ما باید تلاش کنیم که روی انصاف سخن بگوییم و در عین حال شیفته هیچکس هم نباشیم. برخی از نویسندگان با یک شیفتگی خاصی در مورد مصدق حرف می زنند مصدق هم مثل همه ما دارای نقاط ضعف و قوت بوده است ولی ما نمی توانیم ملی شدن صنعت نفت را منکر شویم.
آزادی مطبوعات و توطئه حزب توده
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به آزادی مطبوعات حزب توده در دوره مصدق گفت: یک عده نقطه ضعف مصدق را آزاد گذاشتن بیش از حد مطبوعات می دانند هرچند آزادی مطبوعات لازم و ضروری است اما امروزه وقتی نشریات حزب توده در دوره مصدق را مطالعه می کنیم، متوجه می شویم که حزب توده برای ساقط کردن دولت مصدق توطئه کرده بود.
وی در پایان گفت: معتقدم مصدق باید به گونه ای جلوی انتشار نشریاتی را می گرفت که به وی توهین می کردند و در صدد بودند ملی شدن صنعت نفت را تخطئه کنند ضمن اینکه من به آزادی مطبوعات خیلی معتقدم، اما نشریات حزب توده را یکی از عوامل سقوط مصدق می دانم.
