گروه راهبرد خبرگزاری دانا- اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزههای فشار و متعاقبا تلاش برای کنترل و بیاثر کردن آن تاثیرها است و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت قلمداد می شود. همچنین برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید وابستگیهای خارجی کاهش یابد و بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خوداتکایی تاکید شود. طبق نظر دولتمردان ایران در تعریف اقتصاد مقاومتی، ضرورت مقاومت برای رد کردن فشارها و عبور از سختیها برای رسیدن به نقاط مثبت ملی نیاز است.
بحث اقتصاد مقاومتی در مقطعی مطرح شد که بعد از توافق بین ایران و گروه 1+5 ، بحث سرازیر شدن سرمایه گذاران خارجی به ایران سر زبان ها افتاده است. اقتصاد مقاومتی چه ابعاد و مختصاتی دارد و چه نسبتی با سرمایه گذاری خارجی دارد؟ و ایران برای جذب سرمایه های خارجی چه باید بکند که در نهایت سود اقتصادی داشته باشد؟ بسترهایی که اقتصاد مقاومتی برای سرمایه گذاری خارجی مهیا می کند، کدام ها هستند؟ این سوالات را با آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران مطرح کرده ایم که در ادامه این گفت وگو از نظرتان می گذرد:
اقتصاد مقاومتی ترکیبی ازاستراتژی جایگزینی واردات و توسعه صادرات
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران و تحلیلگر مسایل اقتصادی، در گفت وگو با گروه راهبرد خبرگزاری دانا در تشریح ویژگی های اقتصاد مقاومتی، گفت: اقتصاد مقاومتی مفهوم جدیدی است که ترکیبی از استراتژی جایگزینی واردات و توسعه صادرات محسوب می شود در حالت کلی این ابلاغیه به مفهوم برونگرا بودن و تولید درون زا شدن است بدین معنا ما باید تولیدی انجام دهیم که هم نیاز کشور را برطرف کند و هم بتوان تولید را صادر کرد و وابستگی کمتری به نفت و فرآورده های نفتی داشت.
در ایزوله اقتصادی نهایتا برای رفع نیازهای اولیه تلاش می شود
این کارشناس حوزه اقتصاد با بیان اینکه بحث ایزوله اقتصاد در واقع اقتصاد دولتی است، گفت: اقتصاد دولتی بر اساس درآمدی که دارد خرج می کند و مفاهیمی همچون سیاست پولی، انقباض مالی را در بر دارد و نهایتا فقط برای رفع نیازهای اولیه تلاش می کند، زیرا نه درآمدی می تواند داشته باشد و نه تولیدی که درآمدزا باشد.
وی افزود: اما اقتصاد مقاومتی چنین نیست، کشورما فاقد تولید است و چالش های صادرات نیز موقتی است نمی توان از آن به عنوان اقتصاد ریاضتی نام برد. به نظر می رسد با مقاوم سازی اقتصاد در مقابل تحریم ها، فشارهای اقتصادی آسیب کمتری را متحمل شویم و در مواجه با بحران از تمهیدات لازم برخوردار باشیم.
اقتصاد مقاومتی سرمایه گذاری خارجی را تقویت می کند
وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی جذب سرمایه گذاری خارجی را بهتر می تواند تقویت کند؛ افزود: سرمایه گذار خارجی به دنبال محلی امن برای سرمایه گذاری است که بتواند هم مصرف داخلی را برطرف سازد و هم صادرات خود را به سهولت انجام بدهد. اقتصادی که مقاوم باشد می تواند مصرف داخلی را حفظ کند و اگر بازار خارجی را از دست داد، با پیش بینی انجام شده آن را با بازارهای موازی جایگزین کند. لذا اقتصاد مقاومتی، سرمایه گذاری خارجی را تشدید می کند و مانعی قلمداد نمی شود.
این تحلیلگر اقتصادی پیرامون ارتباط اقتصاد مقاومتی با اقتصاد جهانی عنوان داشت: در توسعه اقتصادی بحث برونگرایی و ارتباط با اقتصاد جهانی مطرح است. در واقع تولیدی صورت می گیرد که هم مصرف داخلی دارد و هم مصرف خارجی که همان نگاه برون نگری تلقی می شود. با حفظ تولید داخلی باید بازارهای خارجی را جلب کرد تا استمرار تولید را از طریق ایجاد بازارتنظیم کرد.
خروج سرمایه از کشور مهمترین مضرات سرمایه گذاری خارجی
بغزیان ضمن بر شمردن خروج سرمایه از کشور به عنوان اساس ترین مضرات سرمایه گذاری خارجی، گفت: با خروج سرمایه از کشور از طریق شبکه های مجازی هم منابع مالی و هم تکنولوژی نیز از کشور خارج می شود. لذا می توان از منابع مالی داخلی مانند وام بانک ها استفاده کرد.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به درجه ریسک و ارتباط آن با سرمایه گذاری خارجی، گفت: اگر سرمایه گذار خارجی احساس خطر کند اقدام به خارج کردن سرمایه می کند اما زمانی که اقتصاد کشور به نحوی مقاوم شده است که کمتر از بحران ها آسیب می بیند، سرمایه گذار به سرعت سرمایه خود را از کشور خارج نمی کند و تشویق می شود که با آوردن سرمایه به داخل کشور در تولید نیز مشارکت کند.
چالش اصلی تخصیص نادرست درآمدهای مالی است
وی با اشاره به مشکلات کشور در تخصیص نادرست منابع مالی یادآور شد: اگر کشوری فاقد سرمایه است باید جلب سرمایه کند اما ایران دارای منابع غنی نفت و گاز است و درآمدها به راحتی تامین می شود. مهم این است درآمدها باید در مسیر درست هزینه شود و باید با تشکیل سازمان برنامه، منابع را تخصیص داد. مشکل کشور در بخش تخصیص درآمدها است یعنی کشور نمی تواند به موقع و به اندازه منابع مالی بخش های مورد نیاز را تامین کند. کشمکش های سیاسی منجر می شود بیشتر انرژی دولت صرف مهار این نیروها شود و کمتر به استفاده درست از منابع بپردازد.
لزوم استفاده از صندوق توسعه ملی برای استفاده درست از منابع مالی
بغزیان در پایان گفت: اگرکشور از سیاست بلند مدت برخوردار باشد در زمان رکود می تواند از منابع ذخیره شده استفاده کند. کشورهایی مانند سوئد، نروژ، کویت، عربستان وعراق پیش از ایران اقدام به تاسیس صندوق توسعه ملی کردند و با افزایش قیمت نفت درآمدهای سرشار خود را وارد کشورشان نکرده اند که ایجاد تورم کند و اقتصاد دچار بیماری هلندی شود که مانع استفاده از این منابع به سمت توسعه می شود.