بررسی وضعیت بازار پر فرار و نشیب خودرو در سال 92

به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانا(داناخبر)، اواخر سال 91 بود که روند قیمتی خودروهای پر تیراژ داخلی در بازار آزاد روند نزولی پیدا کرد، که کارشناسان دلیل اصلی آن را توقف خرید خودرو از سوی مصرف‌کنندگان به امید تحقق وعده‌های داده شده برای کاهش قیمت‌های رسمی خودروها دانستند.

در همان زمان محمود احمدی نژاد(رییس‌جمهوری)، در یک برنامه زنده تلویزیونی از خودروسازان خواست قیمت محصولات خودرا کاهش دهند.

پس از آن نیز خودروسازان قیمت محصولات خود را بین ۵۰۰ هزار تا چهار میلیون تومان کاهش دادند که البته از نظر منتقدان و کارشناسان راضی کننده و کافی نبوده است.

در نتیجه این شرایط مصرف‌کنندگان اسفندماه 91 از بازار خودرو قهر کرده و در انتظار تحقق وعده‌های داده شده برای کاهش قیمت‌ها ماندند.

نتیجه این وضعیت رکود گسترده در بازار خودرو و کمتر شدن قیمت بازار بسیاری از خودروها نسبت به قیمت‌های رسمی تعیین شده از سوی خودروسازان بود. از این رو شرایطی بوجود آمد که به دلیل رکود بازار و نبود مشتری، برخی از فروشندگان سعی کردند حتی با ارایه تخفیف خودروهای خود را به فروش برسانند.

اما این کاهش قیمت در بازار خودرو چندان ماندگار نبود، چراکه اواخر فروردین ماه سال 92 در حالیکه کارخانه‌های خودروسازی قیمت‌ها را افزایش ندادند اما در بازار آزاد شاهد افزایش قیمت خودرو بودیم.

این تفاوت قیمت تنها در بازار خودروهای داخلی نبود و این روند به بازار خودروهای وارداتی نیز کشیده شد.

اواخر فروردین ماه بود که رسانه‌ها، خبری با عنوان «کاهش چشم گیر قیمت خودرو»، منتشر کردند.

رکود ایجاد شده در بازار خودرو تشدید می‌شود

در چنین شرایطی شورای رقابت اعلام کرد که دستورالعمل جدیدی را برای قیمت‌گذاری خودرو تدوین خواهد کرد. براساس دستورالعمل مقدماتی این شورا قیمت خودروهای داخلی باید در حد قابل توجهی نسبت به نرخ‌های فعلی کاهش پیدا کند.

اما در حالیکه رییس شورای رقابت از نهایی شدن این دستورالعمل و تعیین قیمت‌های جدید تا پایان فروردین ماه 92 خبر داد، وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد که قیمت جدید خودروها تا پایان فروردین و یا اوایل اردیبهشت اعلام خواهد شد. قیمت‌هایی که به گفته وی به مراتب کمتر از نرخ‌های اعلامی از سوی خودروسازان خواهد بود.

مهدی غضنفری که برای پاسخگویی به پرسش‌های نمایندگان در مجلس حاضر شده بود، اظهار کرد: سال 91 به دنبال افزایش نرخ ارز و قیمت مواد اولیه، خودروسازان نرخ محصولات خود را افزایش دادند. البته میزان افزایش قیمت مورد اعتراض مجلس، رییس‌جمهوری و مردم قرار گرفت. بنابراین رییس‌جمهوری تصمیم گرفت که شورای رقابت وارد عرصه شده و قیمت جدید خودرو را تعیین کند.

البته اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر کاهش قابل توجه قیمت خودروها، رکود ایجاد شده در بازار خودرو را تشدید کرد و مصرف‌کنندگان به امید کاهش قیمت‌ها همچنان از خرید خودرو خودداری کردند.

با وجود وعده مسوولان در خصوص کاهش قیمت نهایی خودرو ها در سه ماهه اول سال 92 امر محقق نشد و وضعیت مبهمی در بازار خودرو به وجود آمد. تا جایی که برخی خودروها در بازار قیمت کمتری از قیمت کارخانه را به خود اختصاص دادند.

بحث‌های مطرح شده درباره احتمال کاهش قیمت خودرو باعث شد تا خریداران برای خرید خودرو دست نگه دارند و در همین حال، عدم شماره‌گذاری خودروهای دارای یک ایربگ و یا با استاندارد یورو ۲ نیز باعث شد تا عرضه خودرو از سوی شرکت‌های خودروساز صورت نگیرد.

در این شرایط، قیمت برخی خودروهای داخلی در خردادماه در بازار با کاهش جزیی همراه شد.

بر اساس این گزارش، قیمت  پژو  ۲۰۶ تیپ ۲ با افت ۵۰۰ هزار تومانی به ۳۲٫۵00 میلیون تومان رسید.

همچنین قیمت پژو ۲۰۶ مدل V8 با افت یک میلیون تومانی، به ۴۱ میلیون تومان و پژو پارس سال نیز با کاهش قیمت ۵۰۰ هزار تومانی، ۳۱٫۵ میلیون تومان خرید و فروش می‌شد.

قیمت تندر ۹۰ مدل E1 ایران خودرو نیز با کاهش ۵۰۰ هزار تومانی، به ۲۸ میلیون تومان رسید.

در مورد محصولات سایپا نیز می‌توان به افت ۳۰۰ هزار تومانی قیمت سایپا ۱۱۱ مدل SX و عرضه آن با قیمت ۱۶ میلیون و ۲۰۰هزار تومان اشاره کرد.

قیمت سایپا ۱۳۱ مدل SX نیز با کاهش ۵۰۰ هزار تومانی در بازار به ۱۶ میلیون تومان رسید.

سایپا ۱۳۲ مدل SX نیز به قیمت ۱۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان معامله شد که نشان دهنده افت ۲۰۰ هزار تومانی قیمت این خودرو در خرداد ماه سال 92 است.

قیمت مگان هم با کاهش یک میلیون تومانی به ۷۸ میلیون تومان در بازار رسید.

البته در این شرایط، قیمت برخی خودروها نیز افزایش یافت که می‌توان به رشد یک میلیون تومانی قیمت ماکسیما و عرضه آن با قیمت ۱۱۲ میلیون تومان اشاره کرد.

در عین حال قیمت برخی خودروهای وارداتی نیز افزایش یافت.

قیمت اسپورتیج ۲۴۰۰ سی‌سی با افزایش ۴ میلیون تومانی، به ۱۵۳ میلیون تومان و قیمت سراتو ۲۰۰۰ سی‌سی نیز با افزایش ۵ میلیون تومانی، به ۱۱۰ میلیون تومان رسید.

در آن دوره قیمت کرولا هم با افزایش یک میلیون تومانی به ۱۰۰میلیون تومان رسید.

کاهش نامحسوس قیمت خودرو

اواخر اردیبهشت ماه بود که رییس شورای رقابت اعلام کرد: با توجه به طرح تصویب شده پنج خودروی پرتیراژ داخلی (پراید، پژو، سمند، تیبا و رانا) به صورت جداگانه و دیگر خودرو‌ها نیز به صورت جداگانه محاسبه خواهند شد به این ترتیب خودرویی مانند مگان که با توجه به طرح سازمان حمایت باید توسط خودروسازان تعیین قیمت می‌شد از این پس با دستورالعمل جدید شورای رقابت و با محاسبه تورم بخشی ۵۳.‌۲۶ درصدی محاسبه خواهد شد.

بر اساس این گزارش، در آن جلسه، شورای رقابت فرمول قیمت‌گذاری خودرو را نیز اعلام کرد. اما دبیر انجمن خودروسازان در واکنش به فرمول قیمت‌گذاری خودرو گفت که فرمول اعلام شده، قابل اجرا نیست.

بعد از جلسه شورای رقابت قیمت خودروها کاهش پیدا کرد که تفاوت قیمت در جدول زیر آورده شده است.

سرانجامی که مشتریان را راضی نکرد

سرانجام و پس از کش وقوس‌های فراوان و بعد از چند جلسه که بین خودرو سازان و رییس شورای رقابت برگزار شد، حضار پشت درهای بسته به یک جمع بندی رسیدند و پس از بیش از سه ماه تقلا سرانجام اواخر خرداد ماه 92 پژویان قیمت‌های ارایه شده خودرو سازان را تایید کرد تا این هفت خوان تو در تو به سرانجام برسد.

 سرانجامی که هر که را راضی کرد مردم را نکرد و در حالی که بسیاری به امید کاهش قیمت‌ها چند ماه خرید خود را به عقب انداخته بودند، چیز خاصی بدست نیاوردند. قیمت‌های اعلام شده با آنچه در بازار بود در بهترین شرایط  دو و نیم میلیون تفاوت داشت.

تفاوتی که در بازار خودرو چندان به چشم نمی آید. در حالی که قیمت برخی خودروها در کمتر از چند ماه دوبرابر شد، کاهش قیمت‌ها در برخی موارد به قدری نامحسوس بود که می توان اصلا آن را به حساب نیاورد.

برای مثال پراید که تا سال گذشته با قیمتی در حدود نه میلیون تومان معامله می شد پس از چند ماه به ۱۶ میلیون رسید و در حالی که قیمت پراید در بازار ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان معامله می‌شد، قیمت رسمی اعلام شده،۱۴میلیون و ۴۷۴ هزار تومان اعلام شد، یعنی کاهش ۷۲۶ هزار تومانی.  

وضع در برخی خودروها حتی از این هم خرابتر بود. قیمت تیبا در حالی ۱۸ میلیون و ۷۹۰ هزار تومان اعلام شد که این نرخ با وضع موجود در بازار، تنها ۵۰۰ هزار تومان اختلاف داشت.

تعیین قیمت خودروها گرچه رضایت مشتریان و خودروسازان را به همراه نداشت اما بعد از چند ماه رکودی که به دلیل دست کشیدن مصرف‌کنندگان از خرید به امید کاهش قیمت‌ها بوجود آمده بود را از بین برد.

در مورد قیمت خانواده ۲۰۶، تنها V۸ مدل صندوقدار این خانواده با افزایش قیمت یک میلیون تومانی همراه بود و دیگر مدل‌های این خانواده تغییر قیمتی نداشته‌اند. بر همین اساس ۲۰۶ تیپ ۲ همچنان با قیمت ۳۵ میلیون تومان معامله شد، تیپ ۵ و تیپ ۶ نیز به ترتیب روی ۳۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و ۵۱ میلیون تومان باقی ماندند.

صندوقدارهای دیگر هم ثبات قیمت داشتند، تیپ V۹، ۵۲ میلیون تومان و V۲۰ نیز ۳۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله می‌شد.

اما رقیب هم‌وطن پژو در هر دو مدل خود با افزایش قیمت همراه بود تندر ۹۰ در مدل E۲ ایران خودرویی با یک میلیون افزایش قیمت به ۳۳ میلیون تومان و در مدل پارس خودرویی خود نیز با افزایشی یک میلیون و پانصد هزار تومانی به ۳۴ میلیون تومان رسید.

مدل E۱ نیز به ۳۱ میلیون تومان رسید که نشان از افزایش قیمتی یک میلیون تومانی در این خودرو دارد.

پژو ۴۰۵ نیز که از قدیمی‌های پژو محسوب می‌شود، با افزایش قیمت همراه بوده است. به این ترتیب ۴۰۵ بنزینی گامی ۲ میلیونی در بازار برداشت و از ۲۴ میلیون به ۲۶ میلیون تومان رسید. مدل دوگانه‌سوز آن نیز با افزایشی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی به ۲۷ میلیون تومان رسید.

پژو پارس نیز که از دیگر مدل‌های بازار است با افزایش قیمت همراه بود. پارس سال با ۲ میلیون تومان افزایش قیمت به ۳۳ میلیون تومان و پارس دوگانه‌سوز نیز با جهشی ۳ میلیون تومانی  ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد.

سمند LX که زمانی در بازار نایاب شده بود با ۵۰۰ هزار تومان افزایش قیمت به ۲۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید.

رانا، تازه‌واردترین محصول ایران خودرو نیز بدون تغییر قیمت روی ۳۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باقی‌ماند.

اما با وجود افزایش قیمت نسبی بیشتر مدل‌ها در بازار، خانواده پراید افزایش قیمت چندانی را تجربه نکرد و تقریبا ثابت ماند و تیبا نیز افزایش قیمتی ۷۰۰ هزار تومانی را تجربه کرد تا به مرز ۲۰ میلیون تومان برسد.

از میان خودروهای لوکس سایپا نیز تنها نیسان تیانا با افزایشی ۳میلیون تومانی همراه بود. ماکسیما و مگان؛ اما به ترتیب روی ۱۱۵ و ۸۲ میلیون تومان باقی ماندند.

فعالان بازار این میزان افزایش قیمت‌ها را که ناشی از اعلام قیمت جدید خودرو توسط شورای رقابت برای خودرو اتفاق افتاده را به دلیل افزایش تقاضا و نیاز واقعی مصرف‌کنندگان دانستند.

در هرحال تا نیمه دوم سال 92 کاهش محسوس قیمت خودرو صورت نگرفت و خیلی از مردم منتظر نتایج مذاکرات ژنو بودند تا ببینند آیا بعد از لغو تحریم‌ها قیمت خودرو که مدام به بهانه تحریم در نوسان بود، کاهش پیدا می‌کند یا نه؟

لغو تحریم صنعت خودرو هم دردی از بازار خودرو دوا نکرد

دراولین بخش خبری صبح پس ازتوافق ژنو، محمد جواد ظریف که شاد از به ثمر رسیدن تلاش‌هایش به تشریح دستاوردهای توافق پرداخت، به طور کاملا واضح واشکار به حذف یکی از تحریم‌های ایران اشاره کرد. تحریم خودرویی ، همانی که باعث شد تا خودروسازان ایرانی یا به عبارت بهتر مونتاژکاران کشورمان طی ماه‌های گذشته تولیدشان تا اندازه زیادی کاهش پیدا کند.

اتفاقا همین جریان به علاوه برخی اشتباهات اقتصادی دولت بود که قیمت خودرو را تا جایی بالابرد که دیگرکمتر کسی توان خرید دارد.

اما لغو تحریم‌های صنعت خودرو هم نتوانست راه به جایی ببرد و خودروسازان اعلام کردند که در حالت خوش بینانه شاید تا پایان سال 92 قیمت خودرو ثابت بماند.

رکود خرید و فروش در بازار خودرو و گرانی نرخ‌ها در بازار آنقدر زیاد بود که حتی نتایج مذاکرات ژنو نیز نتوانست این بازار را به واکنش وا دارد. چراکه کماکان قیمت خودرو در بازار بالاتر از توان خرید اکثر مردم بود و همین مساله باعث رکود در بازار شد.

در آن زمان هر دستگاه پژو 405 بنزینی در بازار 27.5 میلیون تومان خرید و فروش می‌شد که حدود 5 میلیون تومان بالاتر از قیمت کارخانه‌ای این محصول است.

همچنین هر دستگاه پژو پارس در بازار به قیمت 35.5 میلیون تومان به خریداران عرضه می‌شد که نسبت به قیمت کارخانه حدود 8 میلیون تومان بالاتر بود.

در مورد تندر 90 مدل E1 ایران خودرو نیز باید به قیمت 32.5 میلیون تومانی این خودرو اشاره کرد که یک میلیون تومان بالاتر از قیمت کارخانه بود.

تندر 90 مدل E2 ایران خودرو هم تقریبا برابر با قیمت کارخانه یعنی 35 میلیون تومان در بازار عرضه شد.

در مورد رانا هم باید به قیمت 32 میلیون تومانی این خودرو اشاره کرد که 2 میلیون تومان بالاتر از قیمت کارخانه معامله می‌شد.

هر دستگاه سمند ال‌ایکس سال نیز در بازار 4.5 میلیون تومان بالاتر از قیمت کارخانه یعنی 27.5 میلیون تومان به مشتریان عرضه می‌شد.

در مورد محصولات سایپا هم باید به قیمت 22 میلیون تومانی تیبا اشاره کنیم که حدود 3.5 میلیون تومان بالاتر از قیمت کارخانه در بازار موجود بود.

سایپا 111 مدل SX نیز با قیمت 19 میلیون تومان در بازار به خریداران عرضه می‌‌شد که نسبت به قیمت کارخانه، 4 میلیون تومان بالاتر بود.

قیمت سایپا 131 مدل SX نیز بعد از توافقات ژنو، در بازار 17 میلیون و 800 هزار تومان قیمت داشت که نسبت به قیمت کارخانه، 2 میلیون و 800 هزار تومان بالاتر بود.

در مورد سایپا 132 مدل SX هم می‌توان به قیمت 17.5 میلیون تومانی این خودرو در بازار اشاره کرد که نسبت به قیمت کارخانه، 2.5 میلیون تومان گران‌تر بود.

تندر 90 مدل E2 پارس خودرو هم 2 میلیون تومان بالاتر از قیمت کارخانه یعنی 37 میلیون تومان در بازار عرضه می‌شد.

قیمت مگان نیز همچنان 88 میلیون تومان بود که نسبت به قیمت کارخانه 14 میلیون تومان گران‌تر معامله می‌شد.

اما قیمت خودروهای خارجی در آن زمان تغییر چندانی نداشته و تنها تویوتا لندکروز به علت کمبود عرضه در بازار، با افزایش قیمت 10 میلیون تومانی مواجه شد و با قیمت 400 میلیون تومان به خریداران عرضه می‌شد.

در هرحال همه امیدوار و منتظر بودند که این شرایط که به بهانه تحریم صنعت خودرو در بازار خودروی کشور بوجود آمده بود و باعث افزایش قیمت این کالا شده بود، با رفع تحریم‌ها شرایط بهتری را پیدا کند.

اما بعد از لغو تحریم‌های صنعت خودرو هم دو دیدگاه در این رابطه شکل گرفت.

عده‌ای از مسوولان معتقد بودند که با لغو تحریم های صنایع خودروسازی 10 تا 15 درصد هزینه های دور زدن تحریم ها را برای تولید کنندگان این بخش کاهش می دهد.

اما برخی هم که این گروه اتفاقا بیشتر دربازار حضور داشتند آنچه برای خودرو پیش بینی کردند افزایش قیمت بود .

دلیل این پیش بینی هم این بود که قیمت برخی خودروها به دلیل تیراژ کم و افزایش تقاضا روند صعودی داشته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال نیز بیش از 20 درصد افزایش قیمت داشته باشند.

در هرحال با توجه به تمامی فرا ز و نشیب هایی که بازار خودرو در سال 92 پشت سر گذاشت، تا اکنون که در روزهای پایانی سال به سر می‌بریم خبری از کاهش محسوس قیمت خودرو نبوده است و طبق گفته فعالان حوزه مشتریان باید منتظر افزایش قیمت در سال 93 هم باشند.

بر اساس این گزارش، آخرین قیمت‌های خودرو در روزهای پایانی اسفندماه 93 در جدول زیر آورده شده است، باید منتظر بمانیم وببینیم آیا این قیما‌ها در سال 93 کاهش پیدا می‌کند و یا باید منتظر افزایش این قیمت‌ها باشیم؟

*قیمت ها در تاریخ 27 اسفندماه 92 گردآوری شده است.