به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا شیخ «صباح الاحمد
الجابر الصباح» امیر کویت عصر دیروز یکشنبه 11 خرداد در صدر هیات بلندپایه سیاسی و
اقتصادی وارد تهران شد و در مجموعه «سعدآباد» مورد استقبال رسمی «حسن روحانی» رییس
جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
سفر دو روزه امیر کویت به تهران، به دعوت رسمی روحانی انجام گرفت. بررسی همکاری های دوجانبه و مسایل منطقهی و امضای چند سند همکاری، از جمله دستورکارهای دیدار امیر کویت با مقام های کشورمان است.
وزیران امور خارجه، نفت، دارایی و تجارت و صنعت کویت، شیخ صباح الاحمد الصباح را در این سفر همراهی می کنند.
این سفر، پس از سفر تابستان گذشته «قابوس بن سعید» پادشاه عمان، دومین سفر یکی از سران شورای همکاری خلیج فارس به تهران از زمان روی کارآمدن دولت یازدهم در ایران محسوب می شود.
دولت تدبیر و امید که رویکرد تعامل سازنده مبتنی بر احترام متقابل با جهان را در دستور کار خود قرار داده است، گسترش روابط با همسایگان را سرفصل سیاست خارجی خود اعلام کرده است. همین رویکرد هم باعث شده است تا همسایگان ایران نیز نسبت به گسترش هرچه بیشتر روابط با کشورمان، ترغیب شوند. از زمان روی کارآمدن دولت روحانی، رهبران کشورهای عمان، ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان، افغانستان، پاکستان و این بار کویت به تهران سفر کرده اند.
اهمیت حضور امیر کویت در تهران
سفر امیر کویت به تهران از جنبه های مختلفی دارای اهمیت است. طبق برنامه های اعلام شده، علاوه بر تمرکز بر روابط دوجانبه و راه های گسترش همکاری سیاسی و اقتصادی، مهمترین تحول های منطقهی از جمله وضعیت سوریه و گسترش خشونت ها در عراق، مهمترین دستور کارهای این سفر را تشکیل می دهند. منطقه خاورمیانه، دیرزمانی است که با جریان گستردهی از خشونت و افراط گرایی رو به رو است و به نظر می رسد که تنها راه رویارویی با این جریان خطرناک، گسترش همکاری های منطقهی و در پیش گرفتن رویکردهای اعتدالی از طرف کشورهای منطقه است.
«صباح زنگنه» تحلیلگر ارشد مسایل جهان عرب و نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری های اسلامی در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا، روابط دوجانبه تهران با کویت را متعادل ارزیابی کرد و ضمن اشاره به ظرفیت های همکاری دو طرف در مسایل متعددی از جمله در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و وجود بنادر تجاری برای گسترش مبادله های دو کشور و مسایل فرهنگی و اجتماعی، این سفر را مهم ارزیابی کرد.
وی در ادامه به موضوع امنیت منطقه اشاره کرد و افزود: در بحث امنیت منطقه هم به طور مکرر، تبادل فکری میان تهران و کویت صورت گرفته است و این موضوع هم می تواند یکی از محورهای مهم مذاکراتی امیر کویت در تهران باشد.
در همین ارتباط «حسن احمدیان» تحلیلگر مسایل خاورمیانه و پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک هم در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا، اهمیت سفر امیر کویت به تهران را از چند منظر قابل بررسی دانست.
وی مهمترین بُعد سفر شیخ صباح الاحمد الصباح به ایران را تلاش برای نزدیکی تهران و ریاض دانست و گفت: من تصور می کنم که در این مرحله و با توجه به روابط پراشکال ایران و عربستان ، این سفر از منظر روابط ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و به طور مشخص عربستان دارای اهمیت است.
احمدیان در ادامه بحران سوریه و حتی گفت و گوهای هسته ای ایران و گروه 1+5 را هم از دیگر مواردی ذکر کرد که مورد اشاره رسانه ها درباره دستور کار سفر امیر کویت به تهران قرار گفته است که به نظر وی در ارتباط با موضوع گفت و گوهای هسته ای از طرف این رسانه ها اغراق صورت گرفته است.
وی به بحران سوریه و ارتباط این سفر با این پرونده اشاره کرد و این موضوع که امیر کویت با پیام ها و طرح هایی برای نزدیک کردن دیدگاه های ایران و عربستان در ارتباط با سوری ها پیشبرد راهکاری جدیدی برای حل این معضل به تهران سفر کرده باشد را محتمل دانست.
پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک با یادآوری این نکته که حضور شیخ صباح الاحمد الصباح در تهران، اولین باری است که در قامت امیر این کشور صورت می گیرد، افزود: این هم نشان دهنده تحولی است که در نتیجه انتخاب آقای روحانی در نگاه کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس بوجود آمده است.
مهمترین ظرفیت های همکاری دوجانبه
ایران و کویت به عنوان دو کشور همسایه، از ظرفیت های گسترده همکاری در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی برخوردارند. صباح زنگنه در این ارتباط به ظرفیت های گسترده فنی و صنعتی کشورمان اشاره کرد و اینکه این ظرفیت ها می تواند در راستای توسعه کویت استفاد شود.
وی به ظرفیت های دوجانبه و منطقه ای در موضوع های آب، حمل و نقل زمینی، هوایی و ریلی، انرژی برق و در آینده شاید انرژی هسته ای، در طراحی، مهندسی، اجرا، نظارت و فرآوری و همچنین بحران آلودگی ها در خلیج فارس و آلودگی هوا اشاره کرد که می تواند موجب همکاری تهران و کویت باشد. این تحلیلگر ارشد همکاری در محافل بین المللی را موضوع دیگری برشمرد که قابلیت همکاری دوجانبه را دارد.
احمدیان مهمترین حوزه همکاری تهران و کویت را مقوله نفت ذکر کرد و مهمترین وجه همکاری دو کشور در این ارتباط را در چارچوب اوپک و خارج از آن در بازارهای جهانی دانست.
پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک با یادآوری مشکلاتی که برای صنعت نفت کشورمان بر اثر تحریم ها بوجود آمده است، همکاری دوجانبه در این زمینه ها را برای کشور بسیار مفید ارزیابی کرد.
تحلیلگر مسایل خاورمیانه، ظرفیت دیگر همکاری را روابط مردمی- اجتماعی دو کشور ذکر کرد و ادامه داد: سالانه هزاران کویتی به ایران سفر می کنند و به طور متقابل ایرانی های زیادی هم به کویت می روند یا در این کشور مقیم هستند. با توجه به اینکه در سال های گذشته، همان طور که اطلاع دارید صدور روادید برای ایرانیان با مشکلاتی رو به رو شده بود، به نظر من این سفر در این زمینه هم می تواند راهگشا باشد و مشکل های کنسولی موجود برای شهروندان دو کشور را رفع کند.
کویت از معدود کشورهای عربی منطقه است که تا حدودی ساختاری مردم سالار دارد؛ به طوری که پارلمان را مردم انتخاب می کنند و دولت نیز از طرف پارلمان انتخاب می شود؛ هرچند امیر نیز به عنوان راس هرم قدرت، دارای اختیارات قابل توجهی است. از طرف دیگر کویت از نظر فضای رسانه ای، آزادتر از کشورهای دیگر عربی حوزه خلیج فارس است.
صباح زنگنه همزیستی مناسبی که بین شیعیان و اهل تسنن در کویت وجود دارد را ستود و آن را الگوی خوبی دانست که می تواند مورد توجه دیگر کشورها هم قرار بگیرد.
وی همچنین جلوگیری از رخنه و بروز جریان های افراط گرایی در منطقه را زمینه دیگری ذکر کرد که می تواند موجب همکاری ایران و کویت باشد.
همکاری تهران و شورای همکاری خلیج فارس، عاملی برای تقویت صلح و ثبات منطقه
بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که تنها راه برقراری امنیت کامل و گسترش ثبات در منطقه خاورمیانه که نزدیک بهک دهه است با بحران های مختلفی دست به گریبان است و از وجود جریان های متعدد افراط گرا رنج می برد، گسترش چندجانبه گرایی منطقهی و همکاری نزدیک کشورهای منطقه است.
حسن احمدیان هم ضمن اشاره به اینکه امیر کویت، جدای از بحث روابط دوجانبه، با یک برنامه منطقه ای مرتبط با خلیج فارس به تهران سفر می کند، ادامه داد: همواره هم این رویه وجود داشته و دارد که با سفر یکی از مقام های عالی رتبه کشورهای حاشیه خلیج فارس به تهران، به طور عمومی، جدای از روابط دوجانبه که در سطح اول مذاکره های دو طرف قرار دارد، بحث رابطه ایران و مجموعه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هم مطرح بوده است و به نظر من در این سفر هم مطرح خواهد بود و پیام هایی هم در این زمینه رد و بدل خواهد شد.
تحلیلگر مسایل خاورمیانه با ذکر این نکته که ارتقای سطح روابط ایران و کشورهای شورای همکاری، تاثیر مثبتی بر امنیت خلیج فارس خواهد داشت، خاطر نشان ساخت: اگر تاریخ دوره های بهبود روابط ایران و کشورهای شورای همکاری را مرور کنیم، مشاهده می کنیم که هر زمان روابط دوجانبه ارتقا پیدا کرده است، سطح امنیت منطقه خلیج فارس بالا رفته و فعالیت های مخل امنیت منطقه کاهش پیدا کرده است.
صباح زنگنه هم با اشاره به اینکه نزدیک شدن دیدگاه های تهران و شورای همکاری خلیج فارس به طور قطع به حل بحران های منطقهی و استقرار ثبات در منطقه کمک می کند، خاطر نشان ساخت: تمامی کشورها و ملت های مشرف به آبراهه حیاتی خلیج فارس، باید در تعیین سرنوشت خود و منطقه مشارکت داشته باشند؛ به نحوی که با حفظ استقلال و تمامیت ارضی هرکدام از این کشورها همراه باشد.
تحلیلگر ارشد مسایل جهان عرب با اشاره به اینکه مجموعه کشورهای منطقه باید با همراهی یکدیگر و احترام متقابل به هم و مشارکت در طراحی های مسایل منطقه ای با محوریت تاکید بر توسعه صلح و همزیستی مسالمت آمیز گام بردارند، بحران های طایفه ای، ایدیولوژیک، خشونت بار و جریان های تکفیری را برای کل منطقه و همه کشورها و ملت های آن زیان آور دانست.
زنگنه افزود: با این درک از تهدیدها و فرصت ها و چشم اندازهای آینده، می توان به طراحی ساز وکارهای همکاری بهتر، فراگیرتر و سالم تر پرداخت.
وی با اشاره به وجود انسان های فهیم و حکیم در منطقه، ابراز امیدواری کرد که با نشستن این افراد در کنار هم و ممانعت از دخالت ها و تشویش هایی که دیگران در دل افراد منطقه وارد می کنند، بتوان به راه حل ها نزدیک شد و از طریق سخن گفتن این افراد با یکدیگر، صلح، همبستگی و همزیستی برای منطقه به ارمغان بیاید.
رویکرد کویت در قبال توافق هسته ی ایران و 1+5
کویت از جمله کشورهایی بود که هم به تنهایی و هم در چارچوب شورای همکاری خلیج فارس از گفت و گوهای هسته ای کشورمان با گروه 1+5 در دوره جدید و همچنین توافقنامه موقت هسته ای ژنو استقبال کرد.
در همین راستا صباح زنگنه با استقبال از این رویکرد، این دیدگاه را به واقعیت بسیار نزدیک دانست و آن را نشانه فهم درست کویت از اهداف هسته ای ایران ارزیابی کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه برنامه هسته ای ایران در چارچوب استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای با رعایت همه مقررات بین المللی و همچنین معاهده «ان پی تی» ( پیمان نامه منع گسترش سلاح های هسته ای) به پیش می رود، افزود: این تجربه و تخصص هایی که در جمهوری اسلامی ایران حاصل شده است، می تواند در خدمت توسعه استفاده از انرژی های سالم و صلح آمیز به منطقه باشد و آن ها را به منطقه تسری دهد و در اختیار دیگر کشورها هم قرار بگیرد.
احمدیان هم با اشاره به اینکه کویت همواره به دنبال استقرار ثبات در منطقه است، ادامه داد: زمانی که اسناد «ویکی لیکس» منتشر شد، حاکی از آن بود که برخی شاهزادگان عربی خواهان حمله به ایران از سوی آمریکا بوده اند اما کویت از همان ابتدا هم از سر بی میلی با موجی که عربستان در شورای همکاری به راه انداخته بود، همراه شد. با انتخاب آقای روحانی و تغییراتی که این انتخاب به بار آورد، کویتی ها رویکرد خود را نسبت ما تغییر دادند.
وی با یادآوری اینکه توافق اولیه هسته ای این رویکرد کویت را تقویت کرد، موضع گیری های مثبت این کشور را حتی به قبل از رسیدن به توافق و زمانی که انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شد، مرتبط دانست.
احمدیان در ادامه گفت: با انتخاب روحانی، کویتی ها اعلام کردند که دوره جدیدی از حسن روابط آغاز شده است و از انتخاب وی استقبال کردند که این در پیام تبریک امیر کویت به روحانی هم ابراز شده بود. پس از آن هم سیاست کویت در همین راستا دنبال شد.
چشم انداز روابط تهران و کویت
به باور بسیاری از کارشناسان، مشی اعتدال حلقه مفقوده چرخه روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در سال های گذشته بوده است که با در پیش گرفتن آن بوسیله دولت ها، شاهد شکوفایی هرچه بیشتر روابط و هم افزایی متقابل دوجانبه و منطقه ای خواهیم بود؛ رویکردی که به نظر به وسیله ایران آغاز شده و با اینکه مدت زمان اندکی از شروع آن نگذشته است، با استقبال و حمایت جدی همسایگان ایران و به خصوص اعضای شورای همکاری خلیج فارس رو به رو شده است. از همین روست که در کمتر از یک سال از روی کارآمدن دولت اعتدال، شاهد حضور دو تن از سران شورای همکاری خلیج فارس در تهران هستیم.
در این راستا، حسن احمدیان با اشاره به اینکه دوره دولت روحانی، دوره جدیدی در روابط است، دوره های همکاری ایران با کشورهای عربی را به طور عام و کشورهای شورای همکاری را به طور خاص تفکیک کرد و خاطر نشان ساخت: همواره با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران و آمدن رییس جمهوری جدید، روابط ایران با این کشورها دچار تغییراتی شده است.
پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک ضمن یادآوری این نکته که دوره گذشته، دوره ای بود که سطح روابط به شدت تنزل پیداکرد و آن هم دلایل متفاوتی داشت، ادامه داد: اما به نظر می رسد دوره جدید، دوره ای است که با ابراز تمایل دوجانبه برای ارتقای روابط آغاز شد.
وی با اشاره به برخی پرونده های پیچیده منطقه ای از جمله بحران سوریه که در طرف مقابل، برخی از کشورهای شورای همکاری از جمله عربستان را در مقابل ایران قرار داده است، این پرونده ها را عاملی دانست که ارتقای روابط را با کندی رو به رو کرده است.
احمدیان در فرجام صحبت های خود گفت: من تصور می کنم، حرکت هایی که از طرف کشورهای کوچکتر شورای همکاری خلیج فارس از جمله سفر امیر کویت به تهران شروع شده است، نشان دهنده روندی است که به ارتقای هرچه بیشتر روابط خواهد انجامید.
صباح زنگنه هم با اشاره به اینکه علایم مثبتی در رابطه دو کشور ملاحظه می شود، افزود: امیدوار هستیم با توجه به چارچوب فکری آقای روحانی و علایق مثبت امیر کویت و همین طور دو ملت ایران و کویت، بتوان روابط را در سطح بالاتری که مورد انتظار دو ملت است، گسترش داد.
به گفته این تحلیلگر ارشد خاورمیانه کویت دارای وزن خوبی در شورای همکاری خلیج فارس است و از سیاست معتدلی در این چارچوب برخوردار است. این سیاست معتدل، می تواند تلاقی مثبتی هم با سیاست اعتدالی دولت آقای روحانی داشته باشد. کویت هم از سوی ایران مورد احترام است و هم از سوی دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، به خصوص عربستان مورد احترام است. بنابراین کویت می تواند عنصر مثبتی در انتقال ایده ها، نگرانی ها و آرزوها بین ایران و اعضای شورای همکاری خلیج فارس باشد.
منبع: ایرنا
