به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا، روزنامه آمریکایی
واشنگتن پست با انتشار مطلبی به بررسی چشم انداز تاثیرگذاری توافق هسته ای ایران و
1+5 بر اوضاع عراق پرداخته است. در این مطلب که توسط رایان کراکر، سفیر سابق آمریکا
در عراق و افغانستان، ویلیام لورس، سفیر سابق آمریکا در ونزوئلا و چکسلواکی و توماس
پیکرینگ، معاون اسبق وزارت خارجه آمریکا نوشته شده، آمده است:
یک ضرب المثل عربی می گوید «مساله زمانی حل می شود که دشوارتر شود».
نمود این ضرب المثل آنجاست که پیشرفت گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه، تهدیدی را متوجه ایالات متحده کرده و در عین حال، انتخاب های سیاستگذاران آمریکایی را آشکارتر می کند. اکنون مساله پیش روی ایران و ایالات متحده، این نیست که آیا به همکاری با یکدیگر بپردازند یا خیر؛ بلکه این است که این همکاری چگونه انجام شود.
در این میان، با توجه به سال ها خصومت و بی اعتمادی میان ایران و آمریکا، ارتباطات میان دو کشور می تواند از طریق رسیدن به یک توافقنامه جامع هسته ای در مذاکرات جاری وین تسهیل شود. در نقطه مقابل، ناکامی دو طرف در رسیدن به این توافق، می تواند سبب بروز گزینه های بد شود.
اگر بنا باشد که تروریست های تکفیری مهار شوند، ایالات متحده و دیگر کشورها باید در سیاست های گذشته خود تجدید نظر کرده و اقدام به مدیریت خصومت های خود نمایند.
برای ایران، تجزیه عراق و ایجاد یک دولت افراط گرای تکفیری در همسایگی این کشور، فاجعه بار خواهد بود. ایرانی ها باید اکنون انتخاب کنند که به همراه شیعیان عراقی وارد یک نبرد خونبار با افراطیون شوند و یا در کنار استفاده از نیروی نظامی، به همکاری با دیگران برای شکل دادن به آینده عراق بپردازند.
در همین حال، کشورهای پادشاهی حاشیه خلیج فارس، پس از سال ها حمایت مخفیانه از افراط گرایان در سرتاسر خاورمیانه، با انتخابی میان محکوم کردن داعش – که تهدیدی جدی را متوجه خود آن ها نیز می کند – و یا ادامه تأکید بر منازعه فرقه ای با شیعیان روبرو هستند.
در سوریه، انتخاب بشار اسد، متمرکز کردن نیروهای نظامی بر مبارزه با تروریست های تکفیری و یا ادامه مبارزه با دیگر گروه هاست. برای غرب هیچ معنایی ندارد در شرایطی که اسد مشغول مبارزه با تکفیری هاست، از گروه های مخالف وی حمایت کند. ممکن است اسد برای غرب نیروی شر باشد، اما بی تردید شر کوچکتری نسبت به تکفیری هاست.
درباره ترکیه، به نظر می رسد سیاستمداران این کشور تصمیم گرفته اند که از اقدام نظامی کردها علیه داعش حمایت کنند. هرچند این خطر وجود دارد که کردها به خودمختاری بیش از حد دست یابند، اما گزینه بدیل، شکل گیری یک دولت افراط گرا در مرزهای ترکیه است که مورد قبول آنکارا نخواهد بود.
ایران و ایالات متحده دارای منافع مشترکی در عراق و افغانستان هستند. شبکه اطلاعاتی، هویت مذهبی، نفوذ سیاسی، تاریخ و جغرافیای ایران، به این کشور نقش بسیار مهمی در هر دو کشور مذکور بخشیده است. در همین حال، قدرت هوای، نیروهای ویژه، مستشاران نظامی و تاریخ معاصر آمریکا نیز به این کشور نقشی مهم در عراق و افغانستان اعطا کرده است.
هرچند درباره عراق، برخی مذاکرات مستقیم در سطوح پایین میان ایران و آمریکا انجام گرفته، اما پیش از این که دو کشور تصمیم بگیرند به گفت و گوهای جدی در این زمینه روی بیاورند، باید مذاکرات هسته ای به نتیجه برسد.
در حال حاضر، هر دو طرف حداکثر تلاش خود را برای رسیدن به توافق جامع هسته ای تا تاریخ 20 ژوئیه انجام می دهند و چشم انداز رسیدن به یک توافق خوب وجود دارد. بر خلاف انتظار بسیاری از ناظران، پیشرفت قابل توجهی در مذاکرات حاصل شده است. ایران تاکنون بسیاری از درخواست های قدرت های جهانی را در مذاکرات اجابت کرده و دو طرف مشغول تدوین یک برنامه زمانی برای عمل به تعهدات خود هستند. البته هنوز در برخی مسائل کلیدی، اختلافات به قوت خود باقی است.
شکست مذاکرات – که هنوز احتمال آن وجود دارد – می تواند بار دیگر چشم انداز درگیری نظامی را مطرح کند و به از هم پاشیدن ائتلافی منجر شود که ایران را به پای میز مذاکره آورد. افزون بر این، چنین امری می تواند سبب غیرممکن شدن ارتباطات دوجانبه شود و دو طرف به اتهام زنی به یکدیگر روی بیاورند. اگر چنین امری رخ دهد و ائتلاف آمریکایی از هم بپاشد، ایران می تواند به برقراری روابط سیاسی و تجاری خود با روسیه، چین و اروپای غربی اقدام کند.
به هر حال، هرچند برقراری نوعی روابط راهبردی میان آمریکا و ایران غیرممکن و خطرناک به نظر می رسد، اما این یک امر ضروری است و به نفع هر دو طرف نیز هست. بر این اساس، هرچند بحث اتحاد دو کشور منتفی است، اما اقدامات مشترک در این موضوع امری محتمل به شمار می رود.
یک ضرب المثل دیگر عربی می گوید «در مسیر باریک، برادر یا دوست وجود ندارد». در حقیقت، در شرایطی که ما به دوره جدیدی از منازعات خاورمیانه وارد می شویم، مسیر باریک و هول انگیز است و ایالات متحده ناچار است به همکاری با دیگر کشورها اقدام کند. به هر حال، با دستیابی به توافق هسته ای صحیح و اتخاذ تصمیمات عملگرایانه از سوی تهران و واشنگتن، راهی به پیش وجود خواهد داشت.
