یک کارشناس روابط بین الملل، مذاکرات وین 6 را بهترین زمان برای خروج از بحران اتمی و لغو تدریجی تحریم ها دانست.
گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) – اردشیر زارعی قنواتی*: حضور وزیران خارجه کشورهای طرف مذاکره با ایران در وین که به دعوت کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی صورت گرفت، از چنان اهمیتی برخوردار است که موجب گمانه زنی های متفاوتی در بین تحلیلگران شده است.
این اقدام خانم اشتون را می توان از چند زاویه مورد بررسی قرار داد اما از مهم ترین دلایل آن بدون شک، بازبینی تاکنونی مذاکرات و یافتن راه حلی برای «گیر پرونده» در این مقطع از مذاکرات است که به دلیل فرصت حدود یک هفته تا پایان مهلت شش ماهه برای حل وفصل این پرونده، الزام توافق بر یک «پروسه حقوقی» جدید را می طلبد.
این پروسه حقوقی درصورت عدم رسیدن به توافق جامع بین دو طرف در موعد مقرر شش ماهه که روز 29تیر پایان می یابد، باید معبری برای تمدید مذاکرات در فرصت های توافقی آینده باز کند.
از آنجا که این امکان خارج از مسوولیت و توان هیات های فنی و در سطوح پایین وزارتخانه های خارجی دخیل در مذاکرات است، ضرورتا تعیین تکلیف و هرگونه توافقی را در سطح وزرای خارجه طرفین مذاکره ایجاب می کرد.
حتی اینکه گفته می شود به احتمال زیاد وزرای امورخارجه چین و روسیه به دلیل شرکت در نشست «گروه بریکس» در برزیل نمی توانند در این دور از مذاکرات وین شرکت کنند از آنجا که اصولا مسکو و پکن در بین گروه 1+5 در جایگاه مخالفت و مناقشه انگیزی با ایران قرار ندارند، چندان الزامی برای حضور آنان نیز وجود نخواهد داشت.
سخنان «مایکل مان» سخنگوی خانم اشتون مبنی بر اینکه این دعوت برای بررسی آخرین تحولات و روند جاری در مذاکرات بوده و گروه 1+5 مصمم است در این پرونده به توافق نهایی دست یابد، به خوبی نشان می دهد که فرجام نهایی این پرونده بسیار بزرگ تر از آن است که فعلا بتوان از ظن شکست مذاکرات سخن گفت.
تجربه ماه های اخیر درخصوص مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 نشان داده است که ورود بازیگران اصلی به خصوص وزیر امور خارجه آمریکا به روند مذاکرات، اصرار و تاکید ضمنی برای یافتن راه حل و برون رفت از بن بست تلقی می شود هرچند این پروسه در مسیر پیچیده خود از پیش بینی مقرر نیز طولانی تر شود.
بدون شک «جان کری» وزیر امورخارجه واشنگتن که هم اینک یک پای وی در بحران صلح خاورمیانه به لحاظ تشدید درگیری بین فلسطینی ها و اسراییل است و یک پای دیگر وی در افغانستان به دلیل چالش ایجادشده حول انتخابات ریاست جمهوری این کشور است و همچنین سخت درگیر پرونده مغشوش عراق است، آن اندازه بیکار و کم مشغله نیست که برای یک کار بی اهمیت و بدون فرجام عازم وین شود.
دیپلمات های مذاکره کننده ایرانی و به خصوص «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه ایران به همین دلیل باید از ظرفیت های موجود و نقش مهم پرونده هسته ای ایران در حوزه دیپلماسی جناح «کبوترهای آمریکایی» در شرایط ویژه کنونی استفاده کرده و با ارایه پیشنهادهای سازنده خود، در رسیدن به یک توافق نهایی سعی داشته باشند.
از آنجا که مشکل اصلی و «گیر» پرونده هسته ای ایران بیش از هر چیزی به موقعیت روابط بین تهران - واشنگتن ارتباط دارد، دیپلمات های ارشد ایرانی با درک درست از وضعیت پیچیده عراق و افغانستان که حداقل در حوزه حفظ ثبات و تمامیت ارضی این کشورها یک انطباق منافع بین دو طرف وجود دارد، می توانند در مذاکرات دوجانبه خود با طرف آمریکایی نهایت بهره برداری را برای حل منصفانه پرونده هسته ای ببرند.
از طرف دیگر با توجه به اینکه دولت دموکرات باراک اوباما در وضعیتی است که هم اینک در حوزه عراق، افغانستان و فلسطین - اسراییل با چالش های بزرگی روبه رو بوده و از طرف جمهوریخواهان زیر فشار سنگین برای شکست دیپلماتیک در این حوزه ها قرار گرفته است، تمایل به حل وفصل پرونده هسته ای ایران، امروز بیش از هر زمانی برای واشنگتن از اولویت و اهمیت برخوردار خواهد بود.
دیپلمات های ایرانی در مذاکرات دوجانبه با جان کری می توانند با اشراف به این واقعیات، با یک توافق مرضی الطرفین حول مسایل حل نشده در پرونده هسته ای و نقش سازنده ایران در همکاری مشترک با واشنگتن درخصوص بحران عراق و افغانستان که منطبق با منافع ملی کشور است، راه خروج از بن بست موجود را برای دولت اوباما باز کرده و یک معامله و توافق دوجانبه را محقق کنند.
همچنین با توجه به سردی روابط بین مسکو - واشنگتن در سطوح بالای منازعات ژئوپلیتیک بین المللی و اشراف طرف آمریکایی نسبت به اینکه در صورت شکست مذاکرات هسته ای، زمینه نزدیکی بیشتر تهران - مسکو فراهم می شود، هم اینک بهترین فرصت برای استفاده دیپلماتیک ایران از این گسست در عرصه یارگیری های بین المللی ایجاد شده است.
تبعات شکست مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 به همان اندازه که برای ایران می تواند سنگین تلقی شود برای ائتلاف آمریکایی - اروپایی نیز هزینه های سنگینی در پی خواهد داشت.
به همین دلیل امروز تهران در بهترین شرایط برای رسیدن به توافق با آنان قرار دارد و تبحر دیپلماتیک ظریف و تیم همراه وی در صورت تمرکز بر یک توافق حداقلی با کمترین هزینه و بیشترین سود، می تواند «زمان مناسب» را برای کسب منافع ملی و خارج کردن پرونده هسته ای ایران از شرایط ویژه کنونی و لغو تدریجی تحریم ها برای تهران مهیا کند.
*کارشناس روابط بین الملل
منبع: شرق
این اقدام خانم اشتون را می توان از چند زاویه مورد بررسی قرار داد اما از مهم ترین دلایل آن بدون شک، بازبینی تاکنونی مذاکرات و یافتن راه حلی برای «گیر پرونده» در این مقطع از مذاکرات است که به دلیل فرصت حدود یک هفته تا پایان مهلت شش ماهه برای حل وفصل این پرونده، الزام توافق بر یک «پروسه حقوقی» جدید را می طلبد.
این پروسه حقوقی درصورت عدم رسیدن به توافق جامع بین دو طرف در موعد مقرر شش ماهه که روز 29تیر پایان می یابد، باید معبری برای تمدید مذاکرات در فرصت های توافقی آینده باز کند.
از آنجا که این امکان خارج از مسوولیت و توان هیات های فنی و در سطوح پایین وزارتخانه های خارجی دخیل در مذاکرات است، ضرورتا تعیین تکلیف و هرگونه توافقی را در سطح وزرای خارجه طرفین مذاکره ایجاب می کرد.
حتی اینکه گفته می شود به احتمال زیاد وزرای امورخارجه چین و روسیه به دلیل شرکت در نشست «گروه بریکس» در برزیل نمی توانند در این دور از مذاکرات وین شرکت کنند از آنجا که اصولا مسکو و پکن در بین گروه 1+5 در جایگاه مخالفت و مناقشه انگیزی با ایران قرار ندارند، چندان الزامی برای حضور آنان نیز وجود نخواهد داشت.
سخنان «مایکل مان» سخنگوی خانم اشتون مبنی بر اینکه این دعوت برای بررسی آخرین تحولات و روند جاری در مذاکرات بوده و گروه 1+5 مصمم است در این پرونده به توافق نهایی دست یابد، به خوبی نشان می دهد که فرجام نهایی این پرونده بسیار بزرگ تر از آن است که فعلا بتوان از ظن شکست مذاکرات سخن گفت.
تجربه ماه های اخیر درخصوص مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 نشان داده است که ورود بازیگران اصلی به خصوص وزیر امور خارجه آمریکا به روند مذاکرات، اصرار و تاکید ضمنی برای یافتن راه حل و برون رفت از بن بست تلقی می شود هرچند این پروسه در مسیر پیچیده خود از پیش بینی مقرر نیز طولانی تر شود.
بدون شک «جان کری» وزیر امورخارجه واشنگتن که هم اینک یک پای وی در بحران صلح خاورمیانه به لحاظ تشدید درگیری بین فلسطینی ها و اسراییل است و یک پای دیگر وی در افغانستان به دلیل چالش ایجادشده حول انتخابات ریاست جمهوری این کشور است و همچنین سخت درگیر پرونده مغشوش عراق است، آن اندازه بیکار و کم مشغله نیست که برای یک کار بی اهمیت و بدون فرجام عازم وین شود.
دیپلمات های مذاکره کننده ایرانی و به خصوص «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه ایران به همین دلیل باید از ظرفیت های موجود و نقش مهم پرونده هسته ای ایران در حوزه دیپلماسی جناح «کبوترهای آمریکایی» در شرایط ویژه کنونی استفاده کرده و با ارایه پیشنهادهای سازنده خود، در رسیدن به یک توافق نهایی سعی داشته باشند.
از آنجا که مشکل اصلی و «گیر» پرونده هسته ای ایران بیش از هر چیزی به موقعیت روابط بین تهران - واشنگتن ارتباط دارد، دیپلمات های ارشد ایرانی با درک درست از وضعیت پیچیده عراق و افغانستان که حداقل در حوزه حفظ ثبات و تمامیت ارضی این کشورها یک انطباق منافع بین دو طرف وجود دارد، می توانند در مذاکرات دوجانبه خود با طرف آمریکایی نهایت بهره برداری را برای حل منصفانه پرونده هسته ای ببرند.
از طرف دیگر با توجه به اینکه دولت دموکرات باراک اوباما در وضعیتی است که هم اینک در حوزه عراق، افغانستان و فلسطین - اسراییل با چالش های بزرگی روبه رو بوده و از طرف جمهوریخواهان زیر فشار سنگین برای شکست دیپلماتیک در این حوزه ها قرار گرفته است، تمایل به حل وفصل پرونده هسته ای ایران، امروز بیش از هر زمانی برای واشنگتن از اولویت و اهمیت برخوردار خواهد بود.
دیپلمات های ایرانی در مذاکرات دوجانبه با جان کری می توانند با اشراف به این واقعیات، با یک توافق مرضی الطرفین حول مسایل حل نشده در پرونده هسته ای و نقش سازنده ایران در همکاری مشترک با واشنگتن درخصوص بحران عراق و افغانستان که منطبق با منافع ملی کشور است، راه خروج از بن بست موجود را برای دولت اوباما باز کرده و یک معامله و توافق دوجانبه را محقق کنند.
همچنین با توجه به سردی روابط بین مسکو - واشنگتن در سطوح بالای منازعات ژئوپلیتیک بین المللی و اشراف طرف آمریکایی نسبت به اینکه در صورت شکست مذاکرات هسته ای، زمینه نزدیکی بیشتر تهران - مسکو فراهم می شود، هم اینک بهترین فرصت برای استفاده دیپلماتیک ایران از این گسست در عرصه یارگیری های بین المللی ایجاد شده است.
تبعات شکست مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 به همان اندازه که برای ایران می تواند سنگین تلقی شود برای ائتلاف آمریکایی - اروپایی نیز هزینه های سنگینی در پی خواهد داشت.
به همین دلیل امروز تهران در بهترین شرایط برای رسیدن به توافق با آنان قرار دارد و تبحر دیپلماتیک ظریف و تیم همراه وی در صورت تمرکز بر یک توافق حداقلی با کمترین هزینه و بیشترین سود، می تواند «زمان مناسب» را برای کسب منافع ملی و خارج کردن پرونده هسته ای ایران از شرایط ویژه کنونی و لغو تدریجی تحریم ها برای تهران مهیا کند.
*کارشناس روابط بین الملل
منبع: شرق
