هواپیما آنتونوف 140 تاکنون چندین سقوط در کشور داشنه که اولین آن سرنگونی این هواپیما در نزدیکی اردستان باعث مرگ شماری از کارشناسان هوافضای اوکراینی و روسی که برای گشایش خط تولید نمونه مشابه به ایران می‌آمدند شد.
به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانا، آنتونوف-۱۴۰، هواپیمایی ملخدار است که محصول شرکت هواپیماسازی آنتونوف در خارکف اوکراین است. این هواپیما به‌عنوان جایگزینی برای آنتونوف-۲۴ و آنتونوف-۲۶ در نظر گرفته شد. عمده ویژگی‌های بارز این هواپیما نسبت به مدلهای قبلی عبارتند از: سقف پروازی بلندتر، نیاز به باند فرود کوتاه به مسافت۱۷۰۰ متر، سازگار با شرایط آب و هوایی از -۵۵ تا +۴۵ درجه سانتیگراد، افزایش امکانات و آسایش کابین برای مسافران.
ساخت آنتونوف 140 در ایران با نام ایران 140
این هواپیما در ایران تحت نام ایران-۱۴۰ توسط شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) تولید می‌شود. نمونه تولید شده توسط هسا نسبت به مدل اکراینی، از لحاظ موتور و تجهیزات پیشرفته‌تر است.
امروزه از این هواپیما برای مقاصد نظامی و غیرنظامی در ایران و سایر کشورها استفاده می‌شود.
کار طراحی و توسعه این هواپیما از سال ۱۹۹۳ شروع شد. طراحی این هواپیما کار مشترک مهندسانی از کشورهای روسیه، اکراین، کانادا و آمریکا بوده است. شرکت روسی آویاکور و اکراینی کارخانجات هواپیمایی ملی خارکف به‌طور مشترک اقدام به طراحی و ساخت این هواپیما کردند.
مشخصات عمومی این هواپیما به شرح ذیل است:
- خدمه: ۲ نفر
- گنجایش: ۹ متر مکعب+۵۲ نفر
- طول: ۲۲٫۶ متر
- پهنای بال: ۲۴٫۵ متر
- ارتفاع: ۸٫۲ متر
- بال: مساحت ۵۱ متر مربع
- وزن خالی: ۱۲٫۸۱۰ کیلوگرم
- وزن بارگیری: ۶۰۰۰ کیلوگرم
- بیشینه وزن برخاست: ۱۹٬۱۵۰ کیلوگرم
- پیشرانه هواگرد: ۲ عدد× کیمو تی‌وی۳-۱۱۷ توربو پراپ, ۲۴۶۶ اسب بخار (۱۸۳۸ کیلووات) هرکدام
در سال ۱۹۹۶ شرکت هواپیماسازی آنتونوف قراردادی را با شرکت هواپیماسازی هسا ایران امضا کرد که به موجب آن اجازه‌نامه تولید این هواپیما در ایران و در استان اصفهان تحت نام ایران-۱۴۰ فراز صادر شد.
بعضی قطعات الکترونیکی مدل ساخت ایران، گونهٔ ارتقاءیافته‌تری نسبت به مدل اکراینی است.
یکی از اهداف ایران از تولید این هواپیما، ایفای نقش گشتزنی دریایی بوده که تا پیش از این بعهده هواپیماهای پی-۳ اوریون بوده است.
در سال ۱۳۸۷ ایران تولید هواپیما ایران-۱۴۰ را با تولید ۱۲ فروند در سال آغاز کرد.
در حال حاضر شرکتهای هواپیمایی ایران ایرتورز، هواپیمایی سفیران و هواپیمایی هسا از این هواپیما جهت حمل مسافر استفاده می‌کنند. ضمن اینکه یعرب بدر، وزیر حمل و نقل سوریه نیز در پاییز سال ۱۳۸۸ درخواستی برای خرید این هواپیما از ایران مطرح کرد.
سوانح هوایی آنتونوف در ایران
۱. ۲۳ دسامبر ۲۰۰۲، سرنگونی هواپیمای آنتونوف-۱۴۰ در نزدیکی اردستان باعث مرگ شماری از کارشناسان هوافضای اوکراینی و روسی که برای گشایش خط تولید نمونه مشابه به ایران می‌آمدند شد.
۲. ۲۴ دسامبر ۲۰۰۵، یک هواپیمای آنتونوف-۱۴۰ خطوط هواپیمایی جمهوری آذربایجان با ۲۳ مسافر در سواحل دریای خزر سرنگون شد و تمامی مسافران آن کشته شدند.
۳. ۱۵ فوریه ۲۰۰۹ (۲۷ بهمن 1387)، هواپیمای مسافربری ایران ۱۴۰ در حوالی فرودگاه شاهین شهر اصفهان سقوط کرد و تمامی پنج سرنشین هواپیما جان باختند. سانحه سقوط هواپیمای مسافربری ایران ۱۴۰ هنگامی رخ داد که خلبانان یکی از شرکتهای هواپیمایی شامل یک استاد خلبان و ۴ خلبان در حال آموزش، در حال گذراندن آموزش‌های تایپ (نوع) این هواپیمای دوموتوره جهت ورود به ناوگان این شرکت بوده‌اند.
۴. ۱۹ مرداد 1393 یک هواپیمای آنتونوف-۱۴۰ که از فرودگاه مهرآباد تهران به سمت طبس در حال حرکت بود، در شمال فرودگاه مهرآباد سقوط کرد و ۴۰ نفر از مسافران کشته شدند. این هواپیما هنگام بلند شدن دچار سانحا شده و پس از اندکی پرواز، بال هواپیما در منطقه تهرانسر از بدنه جدا شده و سقوط کرده است.
توصیه های یک خلبان در قبال پرواز ایران 140 در کشور
كاپيتان عباسعلي عبداللهي فر در بهمن سال 1388 مطلبی در مورد این هواپیما نوشته است که به نقل از سایت راسخون در پی آمده است:
به علت وضع جغرافیایی ایران اغلب فرودگاههای بزرگ كشور بهخصوص مراكز استانها دارای ارتفاع زیاد و دمای بالای استاندارد در فصل تابستان هستند به طوری كه ارتفاع این فرودگاههای ازسطح دریا بیش از 4000 پا بوده كه باعث پایین آوردن كارایی همه هواپیماها در این فرودگاهها می شود.
هواپیمای كوچك جت در صورت از دست دادن یك موتور بعد از بلند شدن و اوج گیری هواپیما و مراجعت به فرودگاه مبدا با مشكلاتی روبرو خواهد شد. این مشكل در هواپیماهای ایران 140 با شدت بیشتری وجود دارد.
به عقیده نگارنده بهتر است در بدو شروع عملیات مجدد هواپیماهای ایران 140 محدودیتهایی اعمال شود و به تدریج كه از مشكلات و كارایی هواپیماها اطلاعات كاملتری به دست آمد محدودیتها میتواند لغو شود.
این محدودیتهای پیشنهادی عبارتند از:
1- شروع پرواز اولیه ایران 140 در مناطق جنوب ایران از ایرانشهر تا بوشهر و شهرهای اطراف كه منطقه وسیعی را در برمی گیرد.
2- ممنوعیت پرواز شب برای زمان معین
3- ممنوعیت پرواز در ابر ( IMC ) برای زمان معین
