یک تحلیلگر مسایل خاورمیانه می گوید ابهام در اهداف ائتلاف و نیز ترکیب شرکت کنندگان در ائتلاف، نگرانی های ایران از ائتلاف علیه داعش است.
گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) - شاید کمتر پدیده ای در جهان، همانند داعش توانسته باشد در مدت زمانی کوتاه، اجماع نیرومند جهانی علیه خود راه اندازد.
جنایات داعش هرچند، در چارچوب پیش فرض «النصر بالرعب»، راه پیروزی آنان را در جبهه های نبرد با تکیه بر وحشت آفرینی هموار ساخت اما چهره ای هراسناک و منفور از این گروهک تروریستی نزد جهانیان ترسیم کرد که به شکل گیری یکی از کم سابقه ترین ائتلاف های جهانی منجر شد. ائتلافی که بر اساس اعلام کاخ سفید، دربرگیرنده 40 کشور است که هریک، ایفای نقشی نظامی، پشتیبانی یا امدادی در جنگ ضد داعش را پذیرفته اند.
در این میان، حضور احتمالی ایران در ائتلاف جهانی ضد داعش، می تواند مسیر داعش زدایی از عراق و منطقه را کوتاه تر و کم هزینه تر کند.
همسایگی با عراق، نفوذ قابل توجه تهران نزد فعالان سیاسی قدرتمند و بخشی از مردم عراق، توان و تجربه بالای نظامی ایران در اجرای جنگ های نامنظم و منظم و... نکاتی است که از نگاه تیزبین کارشناسان نظامی و دیپلمات های آمریکایی پنهان نمانده است و آنان را به تلاش برای مجاب کردن ایران جهت پذیرش حضور در ائتلاف جهانی ضد داعش وسوسه می کند.
فراتر از منافع کوتاه برد، پیوستن ایران - رقیب سنتی واشنگتن - به اردوگاه جهانی ضد داعش که با رهبری آمریکا فعالیت می کند، دستاورد ارزشمندی برای کاخ سفید محسوب می شود. اما موانعی اساسی وجود دارد که آمریکا را از پیگیری جدی موضوع، بازداشته و دچار تردید می کند؛ از جمله این موانع می توان به مخالفت اسراییل، لابی صهیونیست ها و برخی دولت های عرب عضو ائتلاف اشاره کرد. ضمن اینکه عضویت احتمالی تهران در ائتلاف جهانی ضد داعش، تبلیغات ادعایی آمریکا درباره حمایت ایران از تروریسم را خنثی و این سوال را در ذهن مخاطبان ایجاد می کند که اگر تهران، حامی تروریسم است چرا در ائتلافی که هدف آن مبارزه با تروریسم تعریف شده؛ دعوت شده است؟
از سوی دیگر، برای عضویت ایران در ائتلاف جهانی ضد داعش، منافعی قابل تصور است که تنش زدایی با آمریکا، بهره برداری از بهبود روابط در مذاکره حساس هسته ای، تبدیل شدن به بازیگر محوری منطقه و تسریع در کوتاه شدن رفع شر داعش، در زمره این منافع است. اما ایران نیز نگرانی های خاص خود را دارد.
پذیرش رهبری آمریکا در مبارزه با تروریسم، آن هم در وضعیتی که تهران، پیدایش و رشد گروه های تروریستی امثال داعش را مرهون حمایت و سرمایه گذاری مالی و تسلیحاتی واشنگتن و برخی کشورهای مرتجع منطقه می داند، برای ایران، دشوار به نظر می رسد.
نکته بعدی، به نامشخص بودن اهداف نهایی ائتلاف جهانی ضد داعش باز می گردد. زیرا احتمال قوی آن است که پس از پیچیدن نسخه داعش در عراق و سوریه، ائتلاف همچنان پابرجا بماند و کشورهای دیگری را در سیبل فشارها و عملیات خود قرار دهد.
بسیج 40 کشور برای شکست دادن داعش، بیشتر از نیاز واقعی برای برخورد با گروهی تروریستی با مختصات داعش است و همین اردوکشی خیره کننده، ذهنیت منفی نسبت به اهداف بعدی ائتلاف را تقویت می کند و کشورهای منتقد را به این نتیجه گیری می رساند که کمک به ائتلافی که ممکن است در آینده، تغییر سمت داده و علیه کشور یاریگر وارد اقدام شود، با منطق ریسک دیپلماسی همخوان نیست.
تجربه فرجام همکاری ایران در سقوط طالبان و قرارشگرفتن در محور شرارت هنوز از خاطر ایرانیان زدوده نشده است. این نگرانی؛ منحصر به ایران نیست و در موضع گیری مقامات روسیه، ترکیه و سوریه هم به وضوح قابل مشاهده است.
بر این اساس، تصور پیوستن ایران به ائتلاف جهانی ضد داعش، با اما و اگرهای جدی مواجه است؛ ولی این به معنای پایان راه نیست زیرا تهران می تواند در چارچوب منافع ملی خویش که محو فیزیکی سلطه داعش را می طلبد، بدون عضویت در ائتلاف و برپایه منافع مشترک، بسترساز سرکوب تروریست های داعش باشد.
جنایات داعش هرچند، در چارچوب پیش فرض «النصر بالرعب»، راه پیروزی آنان را در جبهه های نبرد با تکیه بر وحشت آفرینی هموار ساخت اما چهره ای هراسناک و منفور از این گروهک تروریستی نزد جهانیان ترسیم کرد که به شکل گیری یکی از کم سابقه ترین ائتلاف های جهانی منجر شد. ائتلافی که بر اساس اعلام کاخ سفید، دربرگیرنده 40 کشور است که هریک، ایفای نقشی نظامی، پشتیبانی یا امدادی در جنگ ضد داعش را پذیرفته اند.
در این میان، حضور احتمالی ایران در ائتلاف جهانی ضد داعش، می تواند مسیر داعش زدایی از عراق و منطقه را کوتاه تر و کم هزینه تر کند.
همسایگی با عراق، نفوذ قابل توجه تهران نزد فعالان سیاسی قدرتمند و بخشی از مردم عراق، توان و تجربه بالای نظامی ایران در اجرای جنگ های نامنظم و منظم و... نکاتی است که از نگاه تیزبین کارشناسان نظامی و دیپلمات های آمریکایی پنهان نمانده است و آنان را به تلاش برای مجاب کردن ایران جهت پذیرش حضور در ائتلاف جهانی ضد داعش وسوسه می کند.
فراتر از منافع کوتاه برد، پیوستن ایران - رقیب سنتی واشنگتن - به اردوگاه جهانی ضد داعش که با رهبری آمریکا فعالیت می کند، دستاورد ارزشمندی برای کاخ سفید محسوب می شود. اما موانعی اساسی وجود دارد که آمریکا را از پیگیری جدی موضوع، بازداشته و دچار تردید می کند؛ از جمله این موانع می توان به مخالفت اسراییل، لابی صهیونیست ها و برخی دولت های عرب عضو ائتلاف اشاره کرد. ضمن اینکه عضویت احتمالی تهران در ائتلاف جهانی ضد داعش، تبلیغات ادعایی آمریکا درباره حمایت ایران از تروریسم را خنثی و این سوال را در ذهن مخاطبان ایجاد می کند که اگر تهران، حامی تروریسم است چرا در ائتلافی که هدف آن مبارزه با تروریسم تعریف شده؛ دعوت شده است؟
از سوی دیگر، برای عضویت ایران در ائتلاف جهانی ضد داعش، منافعی قابل تصور است که تنش زدایی با آمریکا، بهره برداری از بهبود روابط در مذاکره حساس هسته ای، تبدیل شدن به بازیگر محوری منطقه و تسریع در کوتاه شدن رفع شر داعش، در زمره این منافع است. اما ایران نیز نگرانی های خاص خود را دارد.
پذیرش رهبری آمریکا در مبارزه با تروریسم، آن هم در وضعیتی که تهران، پیدایش و رشد گروه های تروریستی امثال داعش را مرهون حمایت و سرمایه گذاری مالی و تسلیحاتی واشنگتن و برخی کشورهای مرتجع منطقه می داند، برای ایران، دشوار به نظر می رسد.
نکته بعدی، به نامشخص بودن اهداف نهایی ائتلاف جهانی ضد داعش باز می گردد. زیرا احتمال قوی آن است که پس از پیچیدن نسخه داعش در عراق و سوریه، ائتلاف همچنان پابرجا بماند و کشورهای دیگری را در سیبل فشارها و عملیات خود قرار دهد.
بسیج 40 کشور برای شکست دادن داعش، بیشتر از نیاز واقعی برای برخورد با گروهی تروریستی با مختصات داعش است و همین اردوکشی خیره کننده، ذهنیت منفی نسبت به اهداف بعدی ائتلاف را تقویت می کند و کشورهای منتقد را به این نتیجه گیری می رساند که کمک به ائتلافی که ممکن است در آینده، تغییر سمت داده و علیه کشور یاریگر وارد اقدام شود، با منطق ریسک دیپلماسی همخوان نیست.
تجربه فرجام همکاری ایران در سقوط طالبان و قرارشگرفتن در محور شرارت هنوز از خاطر ایرانیان زدوده نشده است. این نگرانی؛ منحصر به ایران نیست و در موضع گیری مقامات روسیه، ترکیه و سوریه هم به وضوح قابل مشاهده است.
بر این اساس، تصور پیوستن ایران به ائتلاف جهانی ضد داعش، با اما و اگرهای جدی مواجه است؛ ولی این به معنای پایان راه نیست زیرا تهران می تواند در چارچوب منافع ملی خویش که محو فیزیکی سلطه داعش را می طلبد، بدون عضویت در ائتلاف و برپایه منافع مشترک، بسترساز سرکوب تروریست های داعش باشد.
