تحلیلگران افغان بر این باورند وقتی رییس جمهوری بر اساس مذاکرات و نه نتیجه انتخابات اعلام شود، اعتباری برای قانون وجود ندارد.
گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) – بهاره محبی: انتخابات ریاست جمهوری افغانستان یکی از چالش برانگیز ترین موضوعاتی است که در یک سال گذشته، زندگی افغان ها را تحت تاثیر قرار داده است؛ انتخاباتی که انتظار می رفت حلال مشکلات کشور باشد، خود اکنون به یک مشکل لاینحل ملی تبدیل شده است.
روزنامه «افغانستان دیلی» می نویسد: افغان ها در انتخابات از جان مایه گذاشتند و با تحمل خطرات واقعی، پای صندوق های رای آمدند، به این امید که مسیر واقعی توسعه و پیشرفت به روی افغان ها باز شود و ارزش های دموکراسی در جامعه نهادینه شود ولی این طور نشد.
پس از آنکه روند شمارش آرا به بن بست رسید و با میانجیگری بین المللی، مذاکرات سیاسی میان دو کاندیدای انتخابات آغاز شد، از نظر مردم افغانستان، انتخابات از مسیر واقعی و قانونی خود خارج شد و به یک پدیده صرفا سیاسی تقلیل یافت.
اعتبار انتخابات به این است که مطابق قانون انجام شود و آرای واقعی مردم را به نمایش بگذارد. وقتی نتیجه انتخابات از صندوق های رای معلوم نشود و میز گفت وگوهای سیاسی تعیین کننده نتیجه انتخابات و چگونگی تشکیل حکومت آینده باشد، دیگر اعتبار زیادی برای انتخابات باقی نمی ماند.
در این میان، انتشار گاه وبی گاه سندی مبنی بر دخالت نیروهای دولتی در روند برگزاری انتخابات، شرایط را بیش ازپیش بحرانی کرد و از اعتماد افغان ها به نهادهای مسوول به شدت کاسته است.
تلاش های نهادهای بین المللی و وزیر خارجه آمریکا هم تاکنون تنها توانسته عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمد زی، کاندیداهای انتخابات را به پای میز مذاکره بکشاند اما نتیجه ملموسی نداشته است.
هرچند هر روز از پیشرفت ها و خوش بینی ها صحبت می شود اما در عمل هنوز هم شرایط، بسیار شکننده ارزیابی می شود.
در این مدت حداقل چندین پیش نویس که دربرگیرنده مطالبات هر دو نامزد است، پیش کش شده است. آخرین پیش نویس ها حکایت از توافق بر سر نکاتی اساسی دارد. از جمله، توافق بر سر برگزاری لویه جرگه، تعدیل قانون اساسی، ایجاد کمیسیون برای اصلاح ساختار کمیسیون انتخابات، حضور رییس اجرایی و معاونان شان در کابینه و شورای امنیت.
اما اختلاف نظرهای اساسی بر سر برخی اصلاحات همچنان ادامه دارد. به عنوان مثال، گفته شده تیم اشرف غنی احمدزی تاکید دارد اعضای کابینه با مشورت رییس اجرایی انتخاب شود اما تیم عبدالله تاکید می کنند که به جای کلمه مشورت، «تفاهم» استفاده شود. یعنی اعضای کابینه در تفاهم با رییس اجرایی انتخاب شود.
روزنامه هشت صبح افغانستان می نویسد: اختلاف نظر دوم بر سر اصطلاحات «تساوی» و «تعادل» است. تیم عبدالله بر این باور است که در حکومت وحدت ملی باید «تساوی» در همه امور رعایت شود. اما تیم احمدزی تاکید دارد در حکومت وحدت ملی «تعادل» رعایت می شود.
جدال سوم بر سر اداره کابینه است؛ تیم اشرف غنی بر این نظر است که رییس جمهوری، رییس کابینه و رییس اجرایی، رییس شورای اجراییه است اما تیم عبدالله تاکید می کند که باید رییس اجرایی، رییس کابینه باشد.
در این میان مشکل اساسی تر «اعلام نتیجه انتخابات» است. تیم عبدالله روند بازبینی آرای انتخابات را شفاف نمی داند؛ به همین دلیل تاکید دارد توافق سیاسی اصل است و نتیجه یا اصلا در نظر گرفته نشود یا به صورت مساوی اعلام شود اما تیم احمدزی نتیجه را خط قرمز خود خوانده و تاکید دارد نتایج بازبینی آرا باید اعلام شود.
منبع: شرق
روزنامه «افغانستان دیلی» می نویسد: افغان ها در انتخابات از جان مایه گذاشتند و با تحمل خطرات واقعی، پای صندوق های رای آمدند، به این امید که مسیر واقعی توسعه و پیشرفت به روی افغان ها باز شود و ارزش های دموکراسی در جامعه نهادینه شود ولی این طور نشد.
پس از آنکه روند شمارش آرا به بن بست رسید و با میانجیگری بین المللی، مذاکرات سیاسی میان دو کاندیدای انتخابات آغاز شد، از نظر مردم افغانستان، انتخابات از مسیر واقعی و قانونی خود خارج شد و به یک پدیده صرفا سیاسی تقلیل یافت.
اعتبار انتخابات به این است که مطابق قانون انجام شود و آرای واقعی مردم را به نمایش بگذارد. وقتی نتیجه انتخابات از صندوق های رای معلوم نشود و میز گفت وگوهای سیاسی تعیین کننده نتیجه انتخابات و چگونگی تشکیل حکومت آینده باشد، دیگر اعتبار زیادی برای انتخابات باقی نمی ماند.
در این میان، انتشار گاه وبی گاه سندی مبنی بر دخالت نیروهای دولتی در روند برگزاری انتخابات، شرایط را بیش ازپیش بحرانی کرد و از اعتماد افغان ها به نهادهای مسوول به شدت کاسته است.
تلاش های نهادهای بین المللی و وزیر خارجه آمریکا هم تاکنون تنها توانسته عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمد زی، کاندیداهای انتخابات را به پای میز مذاکره بکشاند اما نتیجه ملموسی نداشته است.
هرچند هر روز از پیشرفت ها و خوش بینی ها صحبت می شود اما در عمل هنوز هم شرایط، بسیار شکننده ارزیابی می شود.
در این مدت حداقل چندین پیش نویس که دربرگیرنده مطالبات هر دو نامزد است، پیش کش شده است. آخرین پیش نویس ها حکایت از توافق بر سر نکاتی اساسی دارد. از جمله، توافق بر سر برگزاری لویه جرگه، تعدیل قانون اساسی، ایجاد کمیسیون برای اصلاح ساختار کمیسیون انتخابات، حضور رییس اجرایی و معاونان شان در کابینه و شورای امنیت.
اما اختلاف نظرهای اساسی بر سر برخی اصلاحات همچنان ادامه دارد. به عنوان مثال، گفته شده تیم اشرف غنی احمدزی تاکید دارد اعضای کابینه با مشورت رییس اجرایی انتخاب شود اما تیم عبدالله تاکید می کنند که به جای کلمه مشورت، «تفاهم» استفاده شود. یعنی اعضای کابینه در تفاهم با رییس اجرایی انتخاب شود.
روزنامه هشت صبح افغانستان می نویسد: اختلاف نظر دوم بر سر اصطلاحات «تساوی» و «تعادل» است. تیم عبدالله بر این باور است که در حکومت وحدت ملی باید «تساوی» در همه امور رعایت شود. اما تیم احمدزی تاکید دارد در حکومت وحدت ملی «تعادل» رعایت می شود.
جدال سوم بر سر اداره کابینه است؛ تیم اشرف غنی بر این نظر است که رییس جمهوری، رییس کابینه و رییس اجرایی، رییس شورای اجراییه است اما تیم عبدالله تاکید می کند که باید رییس اجرایی، رییس کابینه باشد.
در این میان مشکل اساسی تر «اعلام نتیجه انتخابات» است. تیم عبدالله روند بازبینی آرای انتخابات را شفاف نمی داند؛ به همین دلیل تاکید دارد توافق سیاسی اصل است و نتیجه یا اصلا در نظر گرفته نشود یا به صورت مساوی اعلام شود اما تیم احمدزی نتیجه را خط قرمز خود خوانده و تاکید دارد نتایج بازبینی آرا باید اعلام شود.
منبع: شرق
