نگاهی به همایش دیپلماسی هسته ای:
برگزاری همایش دیپلماسی هسته ای با حضور نظریه پردازان دانشگاهی از همه جناح ها، نوید باب شدن گفت وگوهای جدی درباره مسایل مهم کشور در دانشگاه را می دهد.
گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) - درست هفت روز از مذاکره هسته ای وین گذشته بود که استادان علوم سیاسی ایران به اجلاسی دعوت شدند که برای نخستین بار باب نقد در محرمانه ترین پرونده سیاست خارجی ایران یعنی موضوع هسته ای را گشود؛ اجلاسی که دانشگاه علامه میزبانش بود، پژواکش در میدان دیپلماسی و سیاست ایران شنیده شد که سالهاست به تک گویی خو گرفته و از گفت وگوی انتقادی و دیالوگ چندان نشانی در آن نمی توان یافت.
خبرنگاران در روایت این اجلاس عمدتا اظهارات محمدجواد ظریف و پاسخ های او به مخالفان مذاکره را تیتر کردند؛ این در حالی بود که اتفاق اصلی در فراسوی سخن ظریف، یعنی در نفس برپایی این محفل رقم خورده بود.
در این نشست البته از مبلغان تند مزاج جناح ها که معرکه مخالفت با مذاکره می آرایند خبری نبود. به جای آنها نظریه پردازان این جریان ها حضور داشتند و در مجموع در نوبت صبح و عصر 4 نفر از استادان دانشگاه در نقد مذاکره و عملکرد مذاکره کنندگان سخن گفتند. البته طبیعی بود که کفه سخن مدافعان مذاکره بر مخالفان بچربد.
نشست علامه سه اتفاق مهم را همزمان در خود جمع کرده بود که سزاوار است آن را نشستی متفاوت از همایش های مرسوم و متعارف ببینیم.
1- نشست علامه باب نقد در مهم ترین و حساس ترین موضوع جمهوری اسلامی را گشود. دایره نقد را به موضوعی هسته ای کشاند که اکنون قلب امنیت ملی ایران است و با مصالح عالیه نظام پیوند خورده است. این در حالی است که پیوستگی موضوع هسته ای با مصالح نظام بهانه ای شد که چند سالی دست اندرکاران پرونده باب هرگونه چون و چرا در خصوص آن را ببندند.
بی شک اگر چنین محفل نقدی هشت سال پیش شکل گرفته بود شاید پرونده هسته ای ایران مسیر متفاوتی طی می کرد.
اگر نقدپذیری بالاترین فضیلت و وجه ممیز نظام های مردم سالار نام گرفته است به این سبب است که راه تصمیم های اشتباه و پرهزینه را می بندد. سیاست خارجی با مسیر پراشتباهی که در یک دهه گذشته طی کرد امروز نیازمند حضور منتقدان و رواج سنت نقد است؛ و چه اتفاقی از این نیکوتر که سنت نقد ناپذیری دیپلماسی در این دولت شکسته شود.
به نظر می آید تیم دیپلمات های روحانی بیش از همه، این واقعیت را دریافته اند که کار دیپلماسی در عصر ارتباطات سرشتی متفاوت از دوره ای یافته است که سیاست خارجی منطقه ممنوعه دولت ها بود و همه داد و ستدها با الگوی دیپلماسی پنهان رتق و فتق میشد.
جهان امروز دامنه پرسشگری و نظارت افکار عمومی را به حوزه سیاست خارجی کشانده است و دیپلماسی در دولت های مدرن فرایندی است که نقطه نظرات و اندیشه ها و دیدگاه های نخبگان در آن حضور ملموس و مؤثر دارد.
اما در کنار مشارکت نخبگان در نقد و اصلاح سیاست خارجی، اتفاق زیباتری نیز رقم خورده است؛ منطق مردم سالاری، دولتمردان را ملزم می کند که به همان صورتی که راه مذاکره را برای حل اختلافات و تنش های خارجی می گشایند در صحنه داخلی نیز بر منطق گفت وگو و دیالوگ وفادار بمانند.
جهان امروز دیگر این دوگانگی را بر نمی تابد که سیاستمداران در صحنه بین المللی رواداری و در داخل آیین سخت کیشی پیشه کنند. بر این واقعیت، خود روحانی در دوران مناظره انتخاباتی پای فشرد، او از طیف مخالفانش خواست اگر طالب گشایش در روابط خویش با جهان خارج هستند لاجرم می بایست به اصلاح و تغییر در فضای داخل تن دهند.
2- مدعوین و میهمانان اجلاس دانشگاه علامه جملگی از استادان دانشگاه و پژوهشگران نام آشنای این عرصه بودند. در این مجلس نقد نشانی از سخنرانان و بازیگران تند مزاج سیاسی نبود. این تدبیر باعث شد در این نشست همه دانشگاهیان مورد اعتماد جریان اصولگرا در نقد عملکرد تیم هسته ای سخن بگویند بی آنکه پای تکفیر یا طعنه و توهین حریف به میان آید. چنین محفل نقدی پاسخی به آرزوی دیرین کسانی است که بر دور نگه داشتن عرصه سیاست خارجی از نزاعه ای جناحی و شعار زدگی پای می فشردند. عصر جدید در عین حال که دیپلماسی را به خانه شیشه ای در معرض نگاه افکار عمومی تبدیل کرده است اما پای تعرض عوام و فاقد تخصص ها را از این عرصه کوتاه کرده است.
3- اجلاس دانشگاه علامه نخستین گام را در برداشتن فاصله و جدایی میان کارگزاران دیپلماسی و استادان علم سیاست برداشت. داستان جدایی حوزه علم از سیاست این سال ها زبانزد همه اهل فن و نخبگان جامعه بوده است و برای دانشجویان و دوستداران علم سیاست در ایران چه اتفاقی فرخنده تر از اینکه کارگزاران امور دیپلماسی پای سخن اهل علم و تحقیق بنشینند و مگر برای اصلاح و تحول در امور بین المللی راهی به جز مشارکت و مداخله محققان و اندیشوران در تصمیم گیری ها وجود دارد.
خبرنگاران در روایت این اجلاس عمدتا اظهارات محمدجواد ظریف و پاسخ های او به مخالفان مذاکره را تیتر کردند؛ این در حالی بود که اتفاق اصلی در فراسوی سخن ظریف، یعنی در نفس برپایی این محفل رقم خورده بود.
در این نشست البته از مبلغان تند مزاج جناح ها که معرکه مخالفت با مذاکره می آرایند خبری نبود. به جای آنها نظریه پردازان این جریان ها حضور داشتند و در مجموع در نوبت صبح و عصر 4 نفر از استادان دانشگاه در نقد مذاکره و عملکرد مذاکره کنندگان سخن گفتند. البته طبیعی بود که کفه سخن مدافعان مذاکره بر مخالفان بچربد.
نشست علامه سه اتفاق مهم را همزمان در خود جمع کرده بود که سزاوار است آن را نشستی متفاوت از همایش های مرسوم و متعارف ببینیم.
1- نشست علامه باب نقد در مهم ترین و حساس ترین موضوع جمهوری اسلامی را گشود. دایره نقد را به موضوعی هسته ای کشاند که اکنون قلب امنیت ملی ایران است و با مصالح عالیه نظام پیوند خورده است. این در حالی است که پیوستگی موضوع هسته ای با مصالح نظام بهانه ای شد که چند سالی دست اندرکاران پرونده باب هرگونه چون و چرا در خصوص آن را ببندند.
بی شک اگر چنین محفل نقدی هشت سال پیش شکل گرفته بود شاید پرونده هسته ای ایران مسیر متفاوتی طی می کرد.
اگر نقدپذیری بالاترین فضیلت و وجه ممیز نظام های مردم سالار نام گرفته است به این سبب است که راه تصمیم های اشتباه و پرهزینه را می بندد. سیاست خارجی با مسیر پراشتباهی که در یک دهه گذشته طی کرد امروز نیازمند حضور منتقدان و رواج سنت نقد است؛ و چه اتفاقی از این نیکوتر که سنت نقد ناپذیری دیپلماسی در این دولت شکسته شود.
به نظر می آید تیم دیپلمات های روحانی بیش از همه، این واقعیت را دریافته اند که کار دیپلماسی در عصر ارتباطات سرشتی متفاوت از دوره ای یافته است که سیاست خارجی منطقه ممنوعه دولت ها بود و همه داد و ستدها با الگوی دیپلماسی پنهان رتق و فتق میشد.
جهان امروز دامنه پرسشگری و نظارت افکار عمومی را به حوزه سیاست خارجی کشانده است و دیپلماسی در دولت های مدرن فرایندی است که نقطه نظرات و اندیشه ها و دیدگاه های نخبگان در آن حضور ملموس و مؤثر دارد.
اما در کنار مشارکت نخبگان در نقد و اصلاح سیاست خارجی، اتفاق زیباتری نیز رقم خورده است؛ منطق مردم سالاری، دولتمردان را ملزم می کند که به همان صورتی که راه مذاکره را برای حل اختلافات و تنش های خارجی می گشایند در صحنه داخلی نیز بر منطق گفت وگو و دیالوگ وفادار بمانند.
جهان امروز دیگر این دوگانگی را بر نمی تابد که سیاستمداران در صحنه بین المللی رواداری و در داخل آیین سخت کیشی پیشه کنند. بر این واقعیت، خود روحانی در دوران مناظره انتخاباتی پای فشرد، او از طیف مخالفانش خواست اگر طالب گشایش در روابط خویش با جهان خارج هستند لاجرم می بایست به اصلاح و تغییر در فضای داخل تن دهند.
2- مدعوین و میهمانان اجلاس دانشگاه علامه جملگی از استادان دانشگاه و پژوهشگران نام آشنای این عرصه بودند. در این مجلس نقد نشانی از سخنرانان و بازیگران تند مزاج سیاسی نبود. این تدبیر باعث شد در این نشست همه دانشگاهیان مورد اعتماد جریان اصولگرا در نقد عملکرد تیم هسته ای سخن بگویند بی آنکه پای تکفیر یا طعنه و توهین حریف به میان آید. چنین محفل نقدی پاسخی به آرزوی دیرین کسانی است که بر دور نگه داشتن عرصه سیاست خارجی از نزاعه ای جناحی و شعار زدگی پای می فشردند. عصر جدید در عین حال که دیپلماسی را به خانه شیشه ای در معرض نگاه افکار عمومی تبدیل کرده است اما پای تعرض عوام و فاقد تخصص ها را از این عرصه کوتاه کرده است.
3- اجلاس دانشگاه علامه نخستین گام را در برداشتن فاصله و جدایی میان کارگزاران دیپلماسی و استادان علم سیاست برداشت. داستان جدایی حوزه علم از سیاست این سال ها زبانزد همه اهل فن و نخبگان جامعه بوده است و برای دانشجویان و دوستداران علم سیاست در ایران چه اتفاقی فرخنده تر از اینکه کارگزاران امور دیپلماسی پای سخن اهل علم و تحقیق بنشینند و مگر برای اصلاح و تحول در امور بین المللی راهی به جز مشارکت و مداخله محققان و اندیشوران در تصمیم گیری ها وجود دارد.
