استاد دانشگاه تهران عنوان کرد:
به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) در واپسین روزهای سال 2014 میلادی ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، دکترین نظامی جدید این کشور را در حالی امضا کرد که بحران اوکراین و تنشهای بین روسیه با غرب و اروپا همچنان ادامه دارد و مطابق دکترین نظامی جدید ناتو تهدید شماره یک روسیه است.
روزنامه ایران در گفت وگو با دکتر جهانگیر کرمی، استاد دانشگاه تهران و کارشناس ارشد مسایل روسیه و شرق اروپا به بررسی این موضوع پرداخت که در زیر می آید:
اقدام اخیر روسیه که ناتو را تهدید نظامی شماره یک معرفی کرده است منجر به افزایش تنشها میشود یا نوعی بازدارندگی میان دو طرف ایجاد میکند؟
امضای دکترین نظامی جدید روسیه از سوی پوتین و معرفی کردن ناتو به عنوان تهدید شماره یک، تنشها بین دو طرف را افزایش میدهد، زیرا این مساله به تشدید نگرانیهای طرف غربی میانجامد و ناتو نیز وادار به تجدیدنظر در دکترین نظامی خود میشود و در مجموع بحران اوکراین و تنشهای روسی- غربی وخیم تر میشود.
روسیه در گذشته نیز ناتو را یک تهدید نظامی علیه کشورش معرفی کرده بود؛ اما در دکترین نظامی جدید به بحث تهدید نظامی ناتو اولویت بخشید و آن را تهدید شماره یک و اولویتدار اعلام کرد. در این سند همچنین موضوع استقرار سپر موشکی غرب پیرامون خاک روسیه تهدید تلقی شده است و به موضوع حضور شرکتهای نظامی و امنیتی خصوصی در مرزهای روسیه نیز به عنوان یک فاکتور تهدیدآمیز اشاره و شده است.
در دکترین نظامی جدید روسیه بر امنیت این کشور در قطب شمال و مناطق شمالی نیز تاکید شده است. لذا مجموع مطالب نشان از جدی بودن و اشاره به مصداقهای مشخصی دارد.
پس از تحولات اوکراین، غرب و اروپا تحریمهایی علیه روسیه اعمال کردند، هرچند این تحریمها به منزله یک شمشیر دولبه هم به ضرر غرب و اروپا و هم به ضرر روسیه بود آیا میتوان تصمیمات اخیر کرملین و امضای دکترین نظامی جدید را با تحریمها مرتبط دانست؟
وضع تحریمها و اجرای آنها علیه روسیه باعث وخامت اوضاع اقتصادی در روسیه شد و نگرانیهایی را در میان مقامات این کشور به وجود آورد؛ اما مرتبط دانستن موضوع تحریمها با امضای دکترین نظامی جدید شاید درست نباشد چون تحریمها علت اصلی تصمیمگیریهای اخیر مسکو نبودند. علت اصلی در بحران اوکراین و فشارهایی که از سوی دولت کییف علیه روسیه اعمال شد در نزدیک شدن تهدید علیه روسیه نهفته است. سه روز قبل از امضای دکترین نظامی روسیه، پارلمان اوکراین مصوبهای داشت که براساس آن دولت کیف از وضعیت نبود تعهد سال 1996 خارج شد و این مصوبه دست دولت اوکراین را برای همکاری نظامی با هر کشوری که بخواهد و حتی ناتو باز میکند. این اقدام پارلمان اوکراین واکنش روسیه را به دنبال داشت و مسکو با تصویب دکترین نظامی جدید در واقع به عملکرد کییف پاسخ داد.
تصویب دکترین نظامی جدید روسیه در شرایط کنونی بیشتر از موضع ضعف است یا از موضع قدرت؟
دکترین نظامی جدید روسیه نشان دهنده افزایش تهدید غرب علیه این کشور و شدت واکنش روسیه به این تهدید است؛ از یک منظر این اقدام نوعی قدرت نمایی است؛ اما از بسیاری جهات حاکی از ضعف روسیه در شرایط کنونی است.در یکی از بندهای سند دکترین نظامی روسیه آمده که مسکو مجازات اقدامات نظامی غیرهستهای ناتو را با اقدامات هستهای تلافی می کند که نشان دهنده موقعیت ضعیفتر روسیه نسبت به ناتو است.
سرانجام منازعه غرب و روسیه چگونه خواهد بود و چه چشماندازی برای آن متصور است؟
به نظر میرسد منازعه غرب و روسیه با وخامت بیشتر ادامه یابد و شرایط از وضعیت کنونی پیچیدهتر شود. ملاقاتهای مقامات روس و غرب نیز از احتمال حل و فصل این بحران یا دستیابی به توافق حکایت نمیکند، بلکه حتی تنشها با شیب، شتاب و نبض تندتری پیش خواهد رفت و به نظر نمیرسد در دولت اوباما که 2 سال بیشتر از عمرش باقی نمانده غائله اوکراین و تنش روسیه و غرب خاتمه یابد. اگر اوکراین درخواست عضویت در ناتو را بدهد و ناتو هم با این درخواست موافقت کند درگیری روسیه و غرب به نقطه عطف خود خواهد رسید و روسیه در گام اول بحث جدایی استان های شرقی اوکراین را پیگیری خواهد کرد و در گام بعدی حتی رویارویی نظامی نیز بعید نیست.