تروریست های اروپایی محصول تبعیض ها و نابرابری ها علیه اقلیت ها در اروپا هستند و تنها اصلاح این وضع می تواند از تکرار حوادث مشابه پاریس جلوگیری کند.
گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) - ناصر فکوهی*: پاریس، کابوسی ٤٨ ساعته را پشت سر گذاشت. حمله تروریست‌های تکفیری به شورای نویسندگان یک مجله و کشتار آنها و ماموران پلیس و گروگانگیری هایی که نزدیک به ٢٠ قربانی به جای گذاشتند. تروریست‌ها، پیشینه کیفری سنگین داشتند و به شاخه القاعده در یمن وابسته بودند. واکنش‌ها نیز به این کشتار‌ها، چه درون فرانسه و چه در سطح بین‌المللی، محکوم‌کردن یکپارچه بود. ایران نیز در کنار دیگر دولت‌های مسوول جهان، تمام سازمان‌های عرب، اسلامی فرانسه، اروپا و سایر کشورها این عملیات تروریستی را محکوم و آنها را مبرا و ضداسلام دانستند. اکثر مسوولان و متخصصان و جامعه‌شناسان نیز تاکید داشتند که نسبت به ایجاد رابطه میان این حملات وحشیانه و اعتقادات دینی مردم مسلمان فرانسه، هشدار بدهند و این در حالی بود که «راست فرانسه» همچون همیشه به صورتی غیرمسوولانه - درست همچون نظامیان آمریکا پس از حملات ١١سپتامبر - از «شروع جنگ علیه غرب» سخن گفت.
با وجود این، اکثریت قریب‌به‌اتفاق مردم فرانسه و همصدا با آنها، کل جهان، با محکوم کردن وحشیگری و تروریسم، مشروع‌ترین واکنش را در برابر خشونت‌های کورکورانه نشان دادند؛ خشونتی که گروهی از مزدوران یا ابلهان سیاسی به انجام می‌رسانند.
هدف و نتیجه برنامه‌ریزی شده یا ناخودآگاهانه آن نیز نمی‌توانست جز نفاق، دامن‌زدن به اسلام‌هراسی و نژادپرستی، جز ریختن آب به آسیاب دشمنان دموکراسی و مسلمانان چیز دیگری باشد. کمااینکه در همین مدت، چندین مسجد در نقاط مختلف فرانسه مورد حمله و توهین نژادپرستان قرار گرفتند و آرای راست افراطی فرانسه و اروپا، بدون شک باز هم بالا خواهند رفت و دستاوردهای دموکراتیک باز هم بیشتر تهدید خواهند شد.
در این میان بحثی جدی نیز در جریان است و آن اینکه فراتر از ضرورت نشان‌دادن انسجام کامل در برابر تهدیدهای تروریستی برای محدودکردن آزادی‌ها و تن‌دادن به خشونت، چگونه باید از تکرار چنین رویدادهایی و فرورفتن در چرخه‌های خشونت بین فرهنگی جلوگیری کرد؟
مسلمانان فرانسه ١٠ درصد کل جمعیت یعنی تقریبا هفت میلیون نفر را در بر می‌گیرند و هرگز درگیری با سایر مردم فرانسه نداشته و هم پای آنها در زندگی اجتماعی و سیاسی این کشور مشارکت داشته‌اند. بنابراین درسی که می‌توان از این وحشیگری گرفت از یک‌سو، لزوم توجه بیشتر به حساسیت‌های فرهنگی و حریم‌هایی است که باید برای اعتقادات مختلف همه اعضای جامعه قایل شد و از سوی دیگر، لزوم دوری جستن از یک‌باور خطرناک به اینکه با دست‌زدن به برخوردهای قدرتمند نظامی و پلیسی در بیرون و درون کشورها می‌توان چاره‌ای واقعی برای آنها یافت. آیا می‌توان خونسردانه شاهد کشتار روزانه هزاران‌نفر از مردم خاورمیانه بود و انتظار نداشت که این خشونت به سایر نقاط جهان انتقال یابد؟ اگر پاریس ٤٨ ساعت در وحشت بود، وحشت مردم این منطقه ده‌ها سال است، ادامه دارد.
در مورد نخست لازم است در عین دفاع کامل از آزادی بیان و پرهیز از عقب‌نشینی در برابر تروریسم، به قانون ممنوعیت ایجاد انگیزش نفرت‌های نژادی و دینی که در اروپا وجود دارد با مسوولیت بیشتری احترام گذاشته شود تا تروریست‌ها نتوانند افرادی ساده‌لوح را به دام خویش بیندازند و از اعتقادات مردم سوءاستفاده کنند.
در مورد دوم، هر چند توسل به اقدامات امنیتی توانست این بحران را پشت سر گذارد، اما هیچ ضمانتی برای جلوگیری از موارد بعدی وجود ندارد. بنابراین باید در زمینه صلح بین‌المللی و احترام به اقلیت‌های فرهنگی مسلمان، چاره‌ای اساسی اندیشیده شود.
تروریست‌های داعشی از دل فقر و خشونت زندان‌ها و گتوهای آسیب‌زده شهری، از میان مردمی که هر روز به دلیل تبار و دینشان تحقیر می‌شوند، بیرون می‌آیند. تا زمانی که تبعیض نژادی، رویکردهای اسلام‌هراسی، بسترسازی برای احزاب ضداسلامی در اروپا وجود داشته باشد، همواره خطر تکرار این حوادث وجود دارد. بخش مهمی از نیروهای داعش از جوانانی تشکیل شده که از کشورهای غربی می‌آیند و از موقعیت‌های شکننده شهری بیرون آمده‌اند. هزاران نفر از آنها، امروز پس از کشتارهای بی‌رحمانه علیه مسلمانان عراق و سوریه و کردستان عراق به زادگاه خود بازگشته‌اند و آماده‌اند که دست به عملیات جدید تروریستی بزنند، چون چیزی برای از دست دادن ندارند.
اندیشه اجتماعی و انسان‌گرایانه و نوع دوستانه، بهترین و کاراترین پاسخ علیه این‌گونه خشونت است و اقدامات نظامی به تنهایی، بدترین پاسخ!
*استاد انسان شناسی دانشگاه تهران
منبع: شرق
