گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) - پس از آنکه روز جمعه وزارت امور خارجه ایران از دیدار «محمدجواد ظریف» و «جان کری» وزرای امور خارجه ایران و آمریکا در ژنو خبر داد، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم این خبر را تایید کرد. «جن ساکی» علاوه بر تایید این خبر از یک دیدار دیگر «جان کری» خبر داد. او گفت پیش از عزیمت وزیر خارجه به سوییس برای دیدار چهارشنبه با «ظریف»، به کشور همسایه سوییس، یعنی آلمان میرود تا آنجا «سلطان قابوس»، پادشاه عمان را ملاقات کند.
پادشاه عمان چندماهی است که به دلیل بیماری در یکی از بیمارستانهای آلمان بستری است. «ساکی» از چند و چون این دیدار سخنی نگفت، ولی وقتی صحبت از دیدار یک مقام ایرانی یا آمریکایی با یک مقام عمانی میشود، تنها یک مساله به ذهن میآید؛ «میانجیگری».
عمان از معدود کشورهای عربی منطقه است که تلاش زیادی برای نزدیکشدن ایران و آمریکا انجام میدهد. تاکنون حاصل این تلاشها، آزادی چندین زندانی از زندانهای دو طرف بوده و آخرین تلاش آنها هم در حوزه مذاکرات هستهای صورت گرفته است. تلاشهایی که اگر به نتیجه برسد مسلما غیر از سودی که برای همه خواهد داشت، برای «عمان» نیز به لحاظ دیپلماتیک «پرستیژ» بیشتر در جهان را به ارمغان خواهد آورد.
هرچند ایران و کشورهای ١+٥، در چارچوب و از کانالهای تعیینشده مشغول مذاکره هستند، ولی «عمان» هم تلاش دارد تا دیدگاههای دو طرف میز مذاکره مخصوصا ایران و آمریکا را به یکدیگر نزدیک کند تا به قول معروف، یک گوشه کار را بگیرد. همین نگاه مقامات عمانی بود که باعث شد آبان ماه گذشته نهمین دور از مذاکرات ایران و شش قدرت جهانی برای رسیدن به توافق جامع هستهای در هتل مجلل «البوستان» مسقط برگزار شود تا «مسقط» یک گوشه از ١٠ گوشه مذاکرات جامع را تا پیش از سوم آذر گذشته، گرفته باشد.
پس از آن «یوسف بن علوی» وزیر امور خارجه عمان، در یک سفر غیرمنتظره به تهران آمد و پس از بازگشت به خانه، خبر این سفر منتشر شد. پس از آن عمانیها همچنان به نقشآفرینی خود ادامه دادند. اواخر آبان ماه و پیش از آغاز دور نهایی مذاکرات ایران و گروه ١+٥ در «وین»، «بن علوی» در «لندن» با «جان کری» دیدار کرد و در جریان مذاکرات هم برخی خبرها حاکی از حضور بی سر و صدای وزیر خارجه عمان در «وین» بود؛ حضوری که وقتی در کنار حضور «سعود الفیصل» وزیر خارجه عربستان قرار میگیرد، نگاه دوستانه و نگاه خصمانه همسایگان در خصوص همسایه مشترکشان عیان میشود. در این خصوص هم البته گفته میشود که پیش از این هم عمان نقش سازندهای در مذاکرات هستهای داشته و میزبان برخی دیپلماتهای ایران و آمریکا بوده تا پیشزمینهای برای توافق موقت هستهای ژنو باشد.
شاید بسیاری بر این باور باشند که حالا دیگر با وجود در جریان بودن مذاکرات «تهران» و «واشنگتن» از کانالهای مستقیم، دیگری نیازی به میانجی نباشد.
در همین خصوص «سیدجلال ساداتیان» کارشناس مسایل خاورمیانه به «شرق» گفت: خاورمیانه مسایل زیادی و موارد مختلفی دارد و با توجه به اینکه ایالات متحده خود را متعهد به حفظ امنیت منطقه میداند، از همه جهات در این مورد درگیر است. در خاورمیانه مسایل زیادی از جمله بحرین، سوریه، عربستان و از همه مهمتر مساله هستهای ایران وجود دارد. ایران هم یکی از مهمترین نقشآفرینان خاورمیانه و کلید این نقشآفرینی در مذاکرات هستهای است.
وی نقش عمان را نقشی تلطیف کننده در مذاکرات هستهای میداند و معتقد است شش کشوری که با ایران در حال مذاکره هستند، با توجه به تحولات نظام بینالملل، هر کدام برای خودشان یک نوع نگاه دارند.
این کارشناس مسایل خاورمیانه، کمرنگ شدن نقش آمریکا و تقویت دیگر کشورها را در چارچوب تحول نظام بینالملل ارزیابی میکند.
ساداتیان معتقد است که دیدارهای مقامات آمریکایی با مقامات عمانی، لزوما خبر از میانجیگری در رابطه با ایران نمیدهد و ممکن است که موضوعات دیگری مانند «یمن»، «بحرین» و... در دستور کار دو طرف باشد.
ساداتیان با این حال میگوید: آمریکا متصور است که اگر نتواند مسایل منطقهای را کنترل کند، نقش خود در خاورمیانه را از دست خواهد داد و برای حفظ نقش، از ظرفیتهای دیپلماسی هر کشور منطقهای که برای حل و فصل مسایل خاورمیانه موثر باشد، استفاده میکند.
وی در عین حال، «تلطیف مواضع اعراب در خصوص مذاکرات هستهای ایران» از طریق عمان را دورازذهن نمیداند. عمان به عنوان یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، از جمله حامیان ایران در این شورا محسوب میشود. این همسایه جنوبی ایران، برخلاف دیگر کشورهای این شورا به خصوص «سعودی»ها، از ایران مجهز به انرژی هستهای واهمهای ندارد.