وی با بیان اینکه مهندسی بافت، به عنوان یک چشم انداز جدید برای ساخت بافت یدکی انسان به کار می رود، افزود: در حال حاضر سالانه ۲۶ هزار بیمار در انتظار پیوند کلیه در کشور وجود دارد و هرساله این تعداد ۱۲درصد افزایش می یابد که این در مقابل تعداد کلیه اهدایی بسیار اندک است.
وی گفت: ۲۵۰۰ نفر در کشور هرساله مرگ مغزی می شوند که اگر فرض کنیم همه این تعداد بتوانند دهنده کلیه باشند، باز هم کلیه به میزان کافی وجود ندارد و این مساله باعث می شود تا صف انتظار برای دریافت کلیه طولانی شود. از این رو زمان انتظار برای پیوند به چند سال می کشد.
نیک نژاد عنوان کرد: این موضوع در کشورهای دیگری همچون امریکا نیز وجود دارد که زمان انتظار برای بیماران پیوندی چهارسال است.
وی افزود: یکی از مشکلاتی که در پیوند کلیه وجود دارد این است که چند سال بعد از جراحی ارگان پیوند شده بالاخره پس زده می شود و اینها با وجود انجام آزمایش هایی همچون خون و سیستم ایمنی باز هم اتفاق می افتند. البته زمان رد پیوند در افراد متفاوت است.
وی با بیان اینکه خونرسانی به بافت پیوند شده بسیار مهم است، تاکید داشت: از این رو دانشمندان در دنیا به فکر ساخت کلیه از طریق مهندسی بافت به واسطه سلول های بنیادی افتادند که این موضوع نیز در ایران در حال پیگیری و آزمایش است. قطعات یدکی تولید شده از سلول های خود فرد باعث می شود که بدن آن را بشناسد و پیوند پس زده نشود. با این روش محدودیت تعداد دهنده کلیه نیز برطرف می شود.
نیک نژاد افزود: در دانشکده فناوری های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بنا داریم اندامی درست کنیم که متناسب با ارگان گیرنده باشد به همین دلیل از سلول های خود فرد برای ساخت قطعات بدن مانند کلیه اقدام شده است.
وی با اشاره به اینکه در امریکا و ژاپن هم ساخت قطعات یدکی بعنوان یک اولویت مورد پیگیری قرار گرفته، عنوان کرد: هنوز هیچ یک از کشورها در این زمینه به نتیجه قطعی نرسیده اند.
وی گفت: ما در ابتدای ساخت قطعات یدکی شروع به ساخت بافت هایی قابل بازگشت به بدن بیمار از بدن خود فرد کردیم.
نیک نژاد گفت: در ساخت بافت قطعات بدن نیاز به سلول و داربست است که کلاژن یکی از اجزاء آن به شمار می آید. در حال حاضر داربست ها به مرحله ای رسیده که خونرسانی در آنها وجود دارد. خوشبختانه اگر این طرح به پایان برسد و پیوند با موفقیت انجام گیرد، به هیچ عنوان رد پیوند در بدن بیمار به وجود نمی آید.
به گفته وی، در این روش محدودیتی برای ساخت قطعات یدکی وجود ندارد و می توانیم نمونه های زیادی از یک کلیه را بسازیم.
نیک نژاد یادآور شد: منبع اصلی برای ساخت قطعات یدکی «سلول های بنیادی» هستند که از طریق مهندسی بافت تولید می شوند.
وی افزود: اکنون تولید داربست قطعات یدکی در حال انجام است و در مسیر تبدیل سلول های بنیادی به سلول کلیه به جاهای خوبی رسیدیم ولی هنوز جای کار دارد. البته چشم انداز خوبی می تواند در آینده داشته باشد.
به گفته نیک نژاد، این تحقیقات از اواخر ۸۹ شروع شده و اکنون سلول های ساخته شده در این مرکز عملکرد دارند و در مرحله بردن این سلول ها در داربست هستیم.
وی در مورد زمان بهره برداری از قطعات تولید شده تاکید کرد: باید کارهای علمی بیشتری صورت گیرد. همچنین ساختار قطعات یدکی نزدیک به اندام های واقعی داخل بدن باشد. باید این نکته را در نظر داشت که سلول ها از نظر ژنی و پروتئینی کاملا مشابه و عملکرد دقیقی داشته باشند. اینکه در مراحل نمونه سازی انسانی به چه مشکلاتی خواهیم برخورد و انجام آزمایش های پایه، مواردی است که باید به آنها پاسخ دهیم که اینها زمان بر است.
