به گزارش خبرگزاری دانا، به دلیل وجود مشکلات متعدد در حوزه بهداشت و درمان کشور، برنامه تحول درمان در قالب هشت بسته خدمتی در 15 اردیبهشت ماه 93 و با حضور رییس جمهور در ستاد وزارت بهداشت رسما آغاز شد. تحول در درمان، کاهش هزینه‌های درمان مردم و همچنین جلوگیری از ارجاع آنها به خارج از بیمارستان جهت تهیه دارو و اقلام پزشکی را هدف اول خود قرار داد و پس از گذشت بیش از یکسال از اجرای این بسته‌ها و با وجود مشکلات اعتباری که بر سر راه وزارت بهداشتی‌ها قرار دارد، بسته‌های مختلف طراحی شده برای این حوزه به بار نشسته است. حاصل مجموعه این اقدامات آن شده که امروز سهم مردم در پرداخت هزینه‌های بستری در حدود 560 بیمارستان دولتی از 37 درصد به شش درصد در شهرها و سه درصد در روستاها کاهش یافته است.
ماراتن جدید وزارت بهداشتی‌ها
حدود 16 ماه از طرح تحول نظام سلامت می‌گذرد، اکنون همه منتظرند ببینند، تحول چه برنامه‌های جدیدی در آستین دارد. وضعیت نامناسب اورژانس‌های کشور، کمبود تخت‌های بستری و ویژه و... دردهایی ست که تحول سلامت باید به آنها بپردازد. در این راستا، برای اطلاع از برنامه‌های جدید وزارت بهداشت و بیان چالش‌ها و مشکلات این حوزه با دکتر محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت به گفت‌وگو نشستیم.
طعم شیرین تحول در سلامت ادامه می‌یابد
آقاجانی در تشرح پنج برنامه اصلی وزارت بهداشت در حوزه درمان برای سال 94، یکی از اولویت‌های این وزارتخانه را ادامه طرح تحول نظام سلامت می‌داند و به خبرنگار ایسنا می‌گوید: هشت برنامه‌ای که وزارت بهداشت در حوزه درمان و بیمه به عنوان فاز اول آغاز کرده بود، در سال 94 نیز ادامه می‌یابند و علی‌رغم محدودیت منابع، برنامه‌ها را به گونه‌ای طراحی کردیم که بتوانیم به صورت تمام و کمال برنامه‌های سال قبل را ادامه دهیم. از تداوم این برنامه‌ها به هیچ عنوان عقب نشینی نخواهیم کرد. مردم طعم شیرین اجرای این بسته‌ها را چشیده‌اند و ما با همه وجود تلاش می‌کنیم که عقب نشینی در برنامه‌های هشتگانه اتفاق نیفتد و دستاوردهای برنامه حفظ شود. این مهم‌ترین اقدام ما در سال 94 است.
اقدام ویژه برای اورژانس؛ساخت 120 اورژانس جدید در دستور کار
وی اقدام دوم معاونت درمان در سال جاری را بحث مراقبت‌های حاد عنوان می‌کند و می‌افزاید: در حال سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی در اورژانس، ICU و سایر بخش‌های ویژه هستیم. از جمله پروژه‌های جدید ما در این زمینه، برنامه‌ریزی جهت ارتقای مراقبت‌های حاد در 120 بیمارستان است؛ به این معنی که در حال ساخت 120 بخش اورژانس در این بیمارستان‌ها هستیم.
آقاجانی ادامه می‌دهد: در حال حاضر 7500 تخت در بخش‌های اورژانس داریم که در قالب این برنامه 2000 تخت دیگر نیز به آن اضافه می‌شود؛ این اقدام حداقل یک سال زمان می‌خواهد. البته اکثر پروژه‌های ما آغاز و طراحی‌های آن انجام شده است و سایر اقدامات نیز در آینده نزدیک شروع می‌شوند. امیدواریم در یک سال آینده این 120 بخش اورژانس ساخته شوند و بتوانیم 2000 تخت هم به تخت‌های اورژانس اضافه کنیم. همچنین در بخش‌های ویژه یعنی ICU در حال حاضر 5700 تخت ICU در کشور داریم، اما با کمبود 5700 تختی در این بخش نیز مواجهیم.
وی از اقدام ویژه وزارت بهداشت در زمینه افزایش تخت‌های ویژه خبر می‌دهد و می‌گوید: نهضت عظیم ما در ساخت ICU و تجهیز ICU با 2400 تخت امسال آغاز می‌شود و امیدواریم بتوانیم در قالب برنامه مراقبت‌های حاد 2400 تخت ICU در طی یکسال آینده به زنجیره خدمات خود اضافه کنیم که بسیار حرکت بزرگی است. در همین راستا همچنین 366 بلوک زایمانی را توسعه داده، ساخته، نوسازی و بهسازی می‌کنیم.
169 بخش سرپایی سرطان؛ بزودی
بساط شیمی درمانی از مطب‌ها جمع می‌شود
معاون درمان همچنین از ایجاد 169 بخش سرپایی سرطان در کشور و در راستای ارتقای مراقبت‌های حاد خبر می‌دهد و می‌افزاید: این کار در راستای ساماندهی و توسعه خدمات سرطان و درمان سرپایی است و امیدواریم با این اقدام بساط شیمی درمانی از مطب‌ها جمع شود. در این زمینه هم به بیمارستان‌های خصوصی توصیه کردیم که این کار را در حوزه خدمات خصوصی گسترش دهند و هم خودمان آن را انجام می‌دهیم. بنابراین با تلفیقی از گسترش این اقدام در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی، زمینه استانداردسازی خدمات شیمی‌درمانی را ایجاد می‌کنیم. می‌توان حرف زد اما بدون زیر ساخت نمی‌توان این حرف‌ها را اجرا کرد. بنابراین باید این زیر ساخت را ایجاد کرد؛ چراکه کسانی که به سرطان مبتلا هستند، باید شیمی درمانی شوند. خوشبختانه این زیر ساخت‌ها دارد اتفاق می‌افتد.
آغاز ساخت 250 پلی‌کلینیک با 6600 مطب در کشور
تمرکز برنامه‌های جدید وزارت بهداشت بر مناطق محروم
آقاجانی می‌گوید: پنجمین پروژه ما بحث کلینیک‌های ویژه است که از اهمیت بسزایی برخوردار است. ما کار ساخت حدود 250 پلی کلینیک ویژه تخصصی و فوق تخصصی را با حدود 6600 مطب در سطح کشور آغاز کردیم و امیدواریم طی یک سال آینده بخش قابل توجهی از آنها به بهره‌برداری برسد تا متخصصانی که خصوصا در مناطق محروم، تمام‌وقت شده‌اند، بتوانند در این کلینیک‌ها کار کنند؛ آن هم در کلینیک‌های استاندارد که هم پزشک و هم مردمی که به آنجا مراجعه می‌کنند رضایت داشته باشند.
وی در این باره می‌افزاید: این جهت گیری اصلی ما در حوزه سرپایی است، یعنی دانشگاه‌های ما در حوزه سرپایی باید حرف برای گفتن داشته باشند؛ آن هم به سه دلیل، یکی به عنوان سطح دوم نظام ارجاع، دوم برای حفاظت مالی از مردم و سوم برای اشتغال پزشکانی که تمام وقت می‌شوند؛ چرا که آنها باید بتوانند در مناطق محروم کار کنند. تمرکز همه این پنج پروژه هم اول مناطق محروم و کمتر توسعه یافته است.
گامی ویژه برای مراقبت از 4 بیماری
وی استراتژی سوم حوزه درمان در سال 94 را برنامه‌های ملی مراقبت از بیماری‌ها عنوان و اظهار می‌کند: بیماری‌هایی مثل سکته‌های قلبی، سکته‌های مغزی، حوادث ترافیکی و سرطان عمده بیماریهای مردم را تشکیل می‌دهند.
آقاجانی با بیان اینکه این چهار بیماری حدود 75 درصد علت مرگ‌ومیر مردم ایران را تشکیل می‌دهند، می‌افزاید: ما برای این چهار حوزه چهار برنامه ملی جهت بازآرایی خدمات داریم؛ به طوری که خدمات را در این بیماری‌ها ساماندهی کنیم. ما در این چهار زمینه داشته‌های خوبی داریم ولی نیازمند نظام جامع درمان در بیماری‌ها و خصوصا در این چهار بیماری اصلی هستیم.
پای درمان به بهداشت رسید؟
آقاجانی در پاسخ به اینکه با توجه به برنامه ملی مراقبت از بیماریهای غیرواگیر، می‌توان گفت که به نوعی پای درمان به بهداشت باز می‌شود؟ می‌گوید: در دنیا درمان و بهداشت را خیلی نمی‌توان از هم جدا کرد. سال‌ها بود که سازمان بهداشت جهانی وارد حیطه بیمارستان نمی‌شد، اما در حال حاضر چند سال است که دفتر منطقه مدیترانه و شمال آفریقای سازمان بهداشت جهانی به طور ویژه به بیمارستان ورود کرده است و اصلا بیمارستان و درمان را جزئی از پیشگیری می‌داند و آنها را از هم جدا نمی‌داند. عمده تمرکز سازمان بهداشت جهانی روی خدمات بهداشتی اولیه خصوصا در مناطق روستایی کم برخوردار بود، اما الان اعتقاد دارد که در سطوح دو و سه ارائه خدمات خصوصا در بیمارستان باید سرمایه‌گذاری کند.
وی با ارائه مثالی این موضوع را تشریح می‌کند: مثلا در دیابت می‌گوییم رفتارهای زندگی شخصی را از طریق تغذیه و تحرک اصلاح کنید تا دیابت نگیرید. بعد از اینکه فردی دیابت گرفت، می‌گوییم دیابت را کنترل کن که دچار تنگی عروق کرونر نشوید، اگر به تنگی عروق کرونر دچار شد، می‌گوییم آن را درمان کن که دچار سکته قلبی نشوید و اگر به این سکته دچار شدی در شش ساعت اول رگ را باز می‌کنیم تا فرد دچار نارسایی قلبی نشود. یعنی تا کار به مرحله آخر یعنی پیوند قلب نرسیده، ما همه آن موارد را پیشگیری می‌دانیم. بنابراین سطوح پیشگیری دیگر به سادگی چند دهه قبل نیست و فقط در قالب یک واکسن و اقدامات بهداشتی برای مادر و کودک خلاصه نمی‌شود.
آقاجانی ادامه می‌دهد: در حال حاضر NCD یا همان بیماریهای غیرواگیر به مشکل اول جوامع تبدیل شده است و درآن لایه‌های پیشگیری وجود دارد. این بحثی است که باید به طور جدی روی آن کار شود و رسانه‌ها هم باید این کار را انجام دهند. بنابراین مفهومی که به عنوان پیشگیری بیان می‌کنیم، بسیار گسترده است و نباید فکر کنیم اگر بیمارستانی ساختیم که سکته حاد قلبی را در شش ساعت اول درمان می‌کند، این یعنی درمان، هزینه و دور ریختن منابع؟ خیر، این کار یعنی پیشگیری از نارسایی قلبی غیر قابل بازگشت. البته پیشگیری فقط بیماری را به تعویق می‌اندازد. بالاخره بشر در سیر عمر خود با این بیماریهای مواجه خواهد شد. دانشمندان پزشکی معتقدند که اگر بشر به هیچ دلیلی فوت نکند، به دلیل سرطان خواهد مرد یعنی اینها عاقبت محتوم بشر است. پس اگر درست پیشگیری نکنیم فرد در 40 سالگی سکته قلبی می‌کند، اما اگر درست اقدام به پیشگیری کنیم شاید فرد در 70 سالگی سکته قلبی می‌کند، اما به هر حال سکته قلبی حادث می‌شود و سپس سطح بعدی پیشگیری پیش می‌آید.
درمان و پیشگیری لایه‌های غیرقابل تفکیک
آقاجانی تاکید می‌کند که درمان و پیشگیری، لایه‌های غیر قابل تفکیک هستند، بنابراین باید درست برنامه‌ریزی کرد و تمرکز ما هم باید روی لایه اول باشد. به این صورت که اصلا بیماری شکل نگیرد. در این کار تغییر عادات زندگی، جلوگیری از آلاینده‌های محیط، هوا، غذا، آب و ... بسیار اهمیت دارد. اما لایه‌های بعدی پیشگیری نیز وجود دارد و تفکر نوین در حوزه بهداشت و درمان، خصوصا در زمینه بیماریهای غیرواگیر ایجاب می‌کند که نگاه‌مان را نسبت به بهداشت و درمان تغییر دهیم.
معاون درمان وزارت بهداشت می‌گوید: اینها برنامه‌های اصلی ما با حفظ برنامه‌های هشت گانه طرح تحول در حوزه درمان و در سال 94 است. همچنین ارتقای مراقبت‌های حاد، توسعه این مراقبت‌ها و پروژه‌های جدید پنجگانه نیز در دستور کار ما قرار دارند. ضمنا برنامه‌های ملی مراقبت از بیماریهای اصلی و مخاطره‌آمیز نیز از جمله بسته‌های ما در سال جاری است.
آقاجانی در پایان از تلاش وزارت بهداشت جهت مشارکت بیشتر بخش خصوصی در حوزه سلامت خبر می‌دهد و این موضوع را به عنوان یکی از اولویت‌های امسال برای ایجاد زیرساخت‌ها، عنوان می‌کند.
