دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی برتر کشور در حوزه دیپلماسی علمی سه سال اخیر معرفی شدند.
به گزارش خبرگزاری دانا، دکتر محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با اعلام این خبر گفت: دیپلماسی علمی و فناوری یکی از مهمترین سیاست‌های آموزش عالی کشور بویژه در سال‌های اخیر است. سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری نیز جایگاه ویژه‌ای را به دیپلماسی علم و فناوری اختصاص داده است. از همین رو دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور در تلاشند تا به توسعه روابط با سایر دانشگاه ها و موسسات پژوهشی دنیا بپردازند.
وی اظهار داشت: توجه به دیپلماسی علم و فناوری فقط مختص به جمهوری اسلامی ایران نبوده بلکه هم اکنون کشورهای پیشرو در حوزه علم و فناوری نیز به اهمیت این موضوع واقف و شدیدا در این زمینه فعال شده اند.از آن جا که پژوهش سنگ زیرین فناوریست، این دسته از کشورها انجام پژوهش‌های مشارکتی را در صدر فعالیتهایشان قرار داده‌اند. این سیاست و پشتیبانی‌های مختلف مالی باعث شده تا شبکه تعاملات علمی این گروه از کشورها به صورت وسیعی گسترش یابد. همچنین تعاملات فناوری بین آنها نیز در طول یک دهه گذشته گسترش قابل ملاحظه ای یافته است.
انجام پژوهش های مشترک فراملی، یکی از مهمترین روش‌های تعیین میزان فعالیت و موفقیت دانشگاهها در حوزه دیپلماسی علمی است، این روش در سطح بین المللی نیز از مقبولیت زیادی برخوردار است. در این روش دو یا چندین پژوهشگر از دو یا چند کشور به انجام تحقیق یا تحقیقات مشترک می پردازند و هنگامی که نتایج در مجلات بین المللی منتشر می شود، امکان سنجش میزان فعالیت هر کشور در حوزه دیپلماسی علمی میسر می‌شود.
به گفته وی، بررسی سه کشور سوئیس، سوئد و ترکیه در فاصله سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ در پایگاه استنادی آی.اس.آی در بخش مجلات نشان می‌دهد که ۶۹ درصد از پژوهش بین المللی کشور سوئیس حاصل مشارکت با یک یا چند کشور دیگر است. این رقم برای سوئد ۶۱ درصد است. ترکیه یکی از ضعیف‌ترین کشورهای دنیا در حوزه دیپلماسی علمی است به نحوی که تنها یک پنجم تولیدات علمی این کشور به صورت مشارکتی با سایر کشورهای دنیا تولید شده است.
دهقانی تصریح کرد: بررسی تولیدات علمی کشور در فاصله سال های 2012 تا ۲۰۱4 در معتبرین مجلات بینالمللی در پایگاه استنادی آی.اس.آی نشان می‌دهد که ۲۲ درصد
تولیدات علمی کشور به صورت مشارکتی با سایر کشورهای جهان تولید شده است. در بین دانشگاه‌های صنعتی به ترتیب دانشگاه صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، صنعتی بابل، خواجه نصرالدین طوسی و صنعتی امیرکبیر بیشترین میزان پژوهش‌های مشترک بین المللی را تولید کرده اند. تقریبا یک سوم پژوهش هایی که در دانشگاه صنعتی اصفهان صورت می‌پذیرد با مشارکت سایر کشورهای های دنیا انجام می‌شود. دانشگاه صنعتی شریف نیز تقریبا از وضعیت مشابهی برخوردار است. سه دانشگاه بعدی هر کدام به طور متوسط یک پنجم از پژوهش های خود را با مشارکت بین المللی تالیف کرده اند.
سرپرست ISC ادامه داد: در بین دانشگاه های جامع، دانشگاه گلستان، زابل، تهران، زنجان و شیراز دانشگاه های برتری هستند که سهم پژوهش های مشترک بین المللی آن ها از کل پژوهش هایشان،بیش از سایر دانشگاه های جامع کشور است. در بین دانشگاه های علوم پزشکی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، علوم پزشکی گلستان، مشهد، تهران و تبریز در همکاری های علمی بین المللی برتر از سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور عمل کرده اند. این دانشگاه ها به ترتیب از یک سوم تا یک پنجم تولیدات علمی شان را با مشارکت بین المللی انجام داده اند.
رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: به طور متوسط پژوهشگاه های کشور بهتر از مراکز دانشگاهی در همکاری ها و تعاملات بین المللی عمل کرده‌اند. به عنوان مثال ۴۲ درصد تولیدات علمی پژوهشگاه دانش های بنیادی در فاصله سال های ۲۰۱4-۲۰۱2 با مشارکت دانشمندانی از سایر کشورهای دنیا به رشته تحریر درآمده است.
وی ادامه داد: دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان نیز از وضعیت مشابهی برخوردار است و ۴۰ درصد پژوهش‌هایش را با همکاری سایر کشورهای دنیا به پایان رسانیده است.
دهقانی گفت: دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و پژوهشگاه مواد و انرژی به ترتیب 31 درصد، 31 درصد و 25 درصد از پژوهش هایشان را با مشارکت سایر کشورها انجام داده اند.
دهقانی افزود: اما سهم دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور از کل دیپلماسی علمی کشور یکسان نیست، زیرا میزان کل تولیدات علمی دانشگاه ها با یکدیگر برابر نیست. به عنوان مثال حجم تولیدات علمی دانشگاه تهران یا علوم پزشکی تهران بیش از سایر دانشگاه ها است و از همین رو تاثیرگذاری این دانشگاه ها در دیپلماسی علمی کشور نیز متفاوت است. بطوریکه۱۱ درصد از کل فعالیت های پژوهشی کشور که با مشارکت بین المللی انجام شده متعلق به دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران ۹ درصد از کل تولیدات علمی کشور را با مشارکت بین المللی تولید کرده است. دانشگاه صنعتی شریف از این حیث دارای رتبه سوم کشور و حدود ۷ درصد از همکاری بین المللی کشور متعلق به این دانشگاه است. دانشگاه های صنعتی اصفهان، صنعتی امیرکبیر و تربیت مدرس هر کدام ۵ درصد از پژوهش های مشارکتی کشور را تولید کرده‌اند. به همین ترتیب دانشگاه‌های شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، پژوهشگاه دانش های بنیادی و دانشگاه علم و صنعت در جایگاه های بعدی قرار دارند.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران در زمره کشورهای خاصی قرار دارد که به خوبی به اهمیت دیپلماسی علمی واقف شده است. سند دیپلماسی علمی و فناوری کشور و سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری تاکید ویژه ای بر توسعه تعاملات علمی بینالمللی دارد. نقش اصلی در اجرایی کردن دیپلماسی علم و فناوری بر عهده دانشگاه ها و موسسات پژوهشی بوده و اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور بیشترین سهم را در فعال‌سازی دپیلماسی علم و فناوری کشور ایفا کرده و می‌کنند.از آنجا که دیپلماسی علمی و کسب وجهه بین المللی باعث شکوفایی علمی کشور و یکی از شاخص های مهم نظامهای رتبه بندی دانشگاهها و موسسات پژوهشی در دنیاست لازم است هیات امنای دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور این امر را به طور ویژه در برنامه های استراتژیک و راهبردی دانشگاهها در نظر بگیرند.
وی اظهار داشت: توجه به دیپلماسی علم و فناوری فقط مختص به جمهوری اسلامی ایران نبوده بلکه هم اکنون کشورهای پیشرو در حوزه علم و فناوری نیز به اهمیت این موضوع واقف و شدیدا در این زمینه فعال شده اند.از آن جا که پژوهش سنگ زیرین فناوریست، این دسته از کشورها انجام پژوهش‌های مشارکتی را در صدر فعالیتهایشان قرار داده‌اند. این سیاست و پشتیبانی‌های مختلف مالی باعث شده تا شبکه تعاملات علمی این گروه از کشورها به صورت وسیعی گسترش یابد. همچنین تعاملات فناوری بین آنها نیز در طول یک دهه گذشته گسترش قابل ملاحظه ای یافته است.
انجام پژوهش های مشترک فراملی، یکی از مهمترین روش‌های تعیین میزان فعالیت و موفقیت دانشگاهها در حوزه دیپلماسی علمی است، این روش در سطح بین المللی نیز از مقبولیت زیادی برخوردار است. در این روش دو یا چندین پژوهشگر از دو یا چند کشور به انجام تحقیق یا تحقیقات مشترک می پردازند و هنگامی که نتایج در مجلات بین المللی منتشر می شود، امکان سنجش میزان فعالیت هر کشور در حوزه دیپلماسی علمی میسر می‌شود.
به گفته وی، بررسی سه کشور سوئیس، سوئد و ترکیه در فاصله سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ در پایگاه استنادی آی.اس.آی در بخش مجلات نشان می‌دهد که ۶۹ درصد از پژوهش بین المللی کشور سوئیس حاصل مشارکت با یک یا چند کشور دیگر است. این رقم برای سوئد ۶۱ درصد است. ترکیه یکی از ضعیف‌ترین کشورهای دنیا در حوزه دیپلماسی علمی است به نحوی که تنها یک پنجم تولیدات علمی این کشور به صورت مشارکتی با سایر کشورهای دنیا تولید شده است.
دهقانی تصریح کرد: بررسی تولیدات علمی کشور در فاصله سال های 2012 تا ۲۰۱4 در معتبرین مجلات بینالمللی در پایگاه استنادی آی.اس.آی نشان می‌دهد که ۲۲ درصد
تولیدات علمی کشور به صورت مشارکتی با سایر کشورهای جهان تولید شده است. در بین دانشگاه‌های صنعتی به ترتیب دانشگاه صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، صنعتی بابل، خواجه نصرالدین طوسی و صنعتی امیرکبیر بیشترین میزان پژوهش‌های مشترک بین المللی را تولید کرده اند. تقریبا یک سوم پژوهش هایی که در دانشگاه صنعتی اصفهان صورت می‌پذیرد با مشارکت سایر کشورهای های دنیا انجام می‌شود. دانشگاه صنعتی شریف نیز تقریبا از وضعیت مشابهی برخوردار است. سه دانشگاه بعدی هر کدام به طور متوسط یک پنجم از پژوهش های خود را با مشارکت بین المللی تالیف کرده اند.
سرپرست ISC ادامه داد: در بین دانشگاه های جامع، دانشگاه گلستان، زابل، تهران، زنجان و شیراز دانشگاه های برتری هستند که سهم پژوهش های مشترک بین المللی آن ها از کل پژوهش هایشان،بیش از سایر دانشگاه های جامع کشور است. در بین دانشگاه های علوم پزشکی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، علوم پزشکی گلستان، مشهد، تهران و تبریز در همکاری های علمی بین المللی برتر از سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور عمل کرده اند. این دانشگاه ها به ترتیب از یک سوم تا یک پنجم تولیدات علمی شان را با مشارکت بین المللی انجام داده اند.
رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: به طور متوسط پژوهشگاه های کشور بهتر از مراکز دانشگاهی در همکاری ها و تعاملات بین المللی عمل کرده‌اند. به عنوان مثال ۴۲ درصد تولیدات علمی پژوهشگاه دانش های بنیادی در فاصله سال های ۲۰۱4-۲۰۱2 با مشارکت دانشمندانی از سایر کشورهای دنیا به رشته تحریر درآمده است.
وی ادامه داد: دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان نیز از وضعیت مشابهی برخوردار است و ۴۰ درصد پژوهش‌هایش را با همکاری سایر کشورهای دنیا به پایان رسانیده است.
دهقانی گفت: دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و پژوهشگاه مواد و انرژی به ترتیب 31 درصد، 31 درصد و 25 درصد از پژوهش هایشان را با مشارکت سایر کشورها انجام داده اند.
دهقانی افزود: اما سهم دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور از کل دیپلماسی علمی کشور یکسان نیست، زیرا میزان کل تولیدات علمی دانشگاه ها با یکدیگر برابر نیست. به عنوان مثال حجم تولیدات علمی دانشگاه تهران یا علوم پزشکی تهران بیش از سایر دانشگاه ها است و از همین رو تاثیرگذاری این دانشگاه ها در دیپلماسی علمی کشور نیز متفاوت است. بطوریکه۱۱ درصد از کل فعالیت های پژوهشی کشور که با مشارکت بین المللی انجام شده متعلق به دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران ۹ درصد از کل تولیدات علمی کشور را با مشارکت بین المللی تولید کرده است. دانشگاه صنعتی شریف از این حیث دارای رتبه سوم کشور و حدود ۷ درصد از همکاری بین المللی کشور متعلق به این دانشگاه است. دانشگاه های صنعتی اصفهان، صنعتی امیرکبیر و تربیت مدرس هر کدام ۵ درصد از پژوهش های مشارکتی کشور را تولید کرده‌اند. به همین ترتیب دانشگاه‌های شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، پژوهشگاه دانش های بنیادی و دانشگاه علم و صنعت در جایگاه های بعدی قرار دارند.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران در زمره کشورهای خاصی قرار دارد که به خوبی به اهمیت دیپلماسی علمی واقف شده است. سند دیپلماسی علمی و فناوری کشور و سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری تاکید ویژه ای بر توسعه تعاملات علمی بینالمللی دارد. نقش اصلی در اجرایی کردن دیپلماسی علم و فناوری بر عهده دانشگاه ها و موسسات پژوهشی بوده و اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور بیشترین سهم را در فعال‌سازی دپیلماسی علم و فناوری کشور ایفا کرده و می‌کنند.از آنجا که دیپلماسی علمی و کسب وجهه بین المللی باعث شکوفایی علمی کشور و یکی از شاخص های مهم نظامهای رتبه بندی دانشگاهها و موسسات پژوهشی در دنیاست لازم است هیات امنای دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور این امر را به طور ویژه در برنامه های استراتژیک و راهبردی دانشگاهها در نظر بگیرند.
