این چپق ها البته با چپق هایی که قدیمی ها دود می کردند
تفاوت زیادی دارد. آنها بادگیرهایی هستند که با آجر و ملات ساخته شده اند و وظیفه
شان خنک کردن خانه سید علی اصغر رضوی بوده است.
او یکی از پزشکان شهرستان سیرجان در دوره
پهلوی اول بوده که حالا بادگیرهای خانه اش در بلوار دکترصادقی، کوچه حاج رشید به
عنوان یک میراث ملی شناخته شده و در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ۶۴۶۷ در فهرست آثار
ملی ایران به ثبت رسیده است.
ماجرای ساخت این بادگیرهای چپقی ، به کشف معمار آنها، سید مهدی شجاعی برمی گردد. او که در یک سفر دریایی متوجه تهویه خوب استراحتگاه کشتی شده بود، با کمی دقت متوجه فرم خاص دودکش های کشتی شد و نتیجه گرفت اگر آنها را در بادگیرهای خانگی استفاده کند، می تواند هوای خنک تری را به داخل خانه بکشاند.بادگیرهای چپقی مانند برجک هایی هستند که روی بام های خانه های کویری ساخته می شوند و در قسمتی از آن یک حوضچه قرار دارد.بادگیرها باد را به داخل هدایت می کنند و با برخورد باد به آب حوضچه فضا خنک می شود.
بادگیرهای چپقی اما بجای فضای مکعبی شکل خارجی،چند لوله خم زانویی دارند که با شبکه های هندسی منظمی بهم مرتبطند و باد را ازجهات های مختلف به خانه هدایت می کنند.البته زیبایی این بادگیرهای چپقی فقط بخاطر فرم خاص آنها نیست.بدنه خارجی لوله های بادگیر با قطعات کوچک آجرهای هندسی شش ضلعی تزئین شده و جلوه زیبایی به بنا داده است.
اگر دوست دارید نمونه های دیگری از بادگیرها چپوقی را ببینید، باید راهی شهرهای کویری دیگری مثل یزد، گناباد، طبس، کرمان، بم و زاهدان شوید.بادگیرهای چپقی این شهرها از معروفترین نمونه های معماری سنتی کویر ایران هستند و البته شکل ظاهری شان تقریبا بهم شباهت دارد.یعنی مکعب های چهارگوشی که در دیوارهای چهارگانه آنها چندسوراخ و شکاف تعبیه شده است.
