انقباض یا سفت شدن غیرارادی در عضلات پا که معمولاً ناحیه ساق پا را درگیر کرده و گاهی هم به عضلات ران کشیده می‌شود. گرفتگی عضلات پا ممکن است در طول روز ایجاد شود ولی معمولاً شب هنگام و در هنگام استراحت ایجاد می‌شود و عارضه‌ای برای مادر و جنین در پی ندارد.
به گزارش خبرگزاری دانا،فرزانه درویشی, کارشناس ارشد مامایی: اسپاسم یا گرفتگی عضلات پا یکی از شایعترین مشکلات دوران بارداری خصوصاً در سه‌ماهه دوم و سوم است (پس از هفته بیستم) و بین 30-5 درصد از مادران باردار از آن شاکی هستند.
انقباض یا سفت شدن غیرارادی در عضلات پا که معمولاً ناحیه ساق پا را درگیر کرده و گاهی هم به عضلات ران کشیده می‌شود. این گرفتگی از چند ثانیه تا چند دقیقه متغیر است و ممکن است ساعت‌ها به شکل دردناک احساس شود. گرفتگی عضلات پا ممکن است در طول روز ایجاد شود ولی معمولاً شب هنگام و در هنگام استراحت ایجاد می‌شود و عارضه‌ای برای مادر و جنین در پی ندارد.
علت اسپاسم یا گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری چیست؟
علت گرفتگی عضلات ساق پا در بارداری تا به امروز به صورت ناشناخته باقی مانده است و غالباً بدون هیج علت زمینه‌ای قابل تشخیصی رخ می‌دهد؛ ولی به گفته محققان، فشار سنگینی رحم بر عروق خونرسان اندام تحتانی که مانع از بازگشت خون به سمت بالا می‌شود و همچنین تحت فشار قرار دادن اعصابی که به سمت اندام تحتانی می‌رود، یکی از دلائل احتمالی گرفتگی عضلات است. سایر دلائل احتمالی شامل:
1- اختلال در تعادل آب و الکترولیت‌هایی نظیر کلسیم، منیزیم، پتاسیم و ویتامین‌های B، E و C
2- افزایش دفع ادراری کلسیم در دوران بارداری و افزایش نیاز جنین به کلسیم به ویژه در نیمه دوم بارداری
3- افزایش سن
4- فعالیت‌های سنگین ورزشی به ویژه در افراد غیر حرفه‌ای و در صورتی که با عدم جایگزینی آب و الکترولیت‌ها همراه باشد.
5- مصرف برخی از داروها مثل مسهل‌ها، داروهای مدر و سایمتیدین
6- تغذیه نادرست و فقر مواد مغذی
7- کم کاری غده تیروئید و فوق کلیه با شیوع کمتر
در هنگام وقوع گرفتگی عضلات ساق پا چه کنیم؟
-به محض احساس گرفتگی عضلات ساق پا، به آرامی پاها را صاف کرده و انگشتان پا را به سمت ساق پای خود خم کنید. این حرکت به تدریج به رفع گرفتگی عضلات کمک می‌کند.
-ماساژ ملائم عضلات درگیر شده
-قرار دادن کمپرس سرد یا گرم بر روی موضع دردناک
برای پیشگیری ازاسپاسم یا گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری چه کنیم؟
-گنجاندن لبنیات کم چرب و ریز مغذی‌هایی مثل گردو، فندق، پسته، دانه کنجد و دانه‌های غلات مثل ذرت در رژیم غذایی
-پرهیز از ایستادن و نشستن‌های طولانی مدت (اگر شغلتان ایجاب می‌کند که به مدت طولانی در وضعیت نشسته قرار بگیرید، هر 30 دقیقه یکبار به مدت 10 دقیقه برخیزید و کمی قدم بزنید و اگر مجبورید مدت طولانی در وضعیت ایستاده قرار بگیرید، هر 30 دقیقه یکبار، به مدت 10 دقیقه بنشینید و استراحت کنید).
-در طول نشستن، کف پاهایتان را مماس با زمین قرار دهید و پشت کمرتان را با بالشتکی پر کنید و از انداختن پاها بر روی هم اجتناب کنید (این وضعیت خونرسانی را مختل و باعث خستگی شما می‌شود).
-در طول روز و در هر وضعیتی که قرار دارید مچ پاهایتان را بچرخانید و انگشتان پا را باز و بسته کنید.
-مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین و نوشابه‌ها را محدود کنید و به جای آنها آب فراوان بنوشید.
-از مصرف بیش از حد مواد چرب و شیرین پرهیز کنید.
-کفش‌های طبی و لژدار با ارتفاع 5-3 سانتی‌متر با سایز مناسب بپوشید.
-انجام تمرینات ورزشی سبک و مخصوص دوران بارداری و یا پیاده‌روی در هوای آزاد (این مورد مشروط به اجازه پزشک می باشد.)
-مصرف مکمل‌هایی نظیر ویتامین‌های B1 ،B6 و همچنین کلسیم و منیزیم مشروط به اجازه پزشک متخصص زنان یا ماما. تحقیقات اخیر مؤید تأثیرات مثبت ترکیب ویتامین‌هایB1 و B6 و همچنین منیزیم و کلسیم در کاهش شدت درد و دفعات گرفتگی عضلات پا می‌باشد.
انقباض یا سفت شدن غیرارادی در عضلات پا که معمولاً ناحیه ساق پا را درگیر کرده و گاهی هم به عضلات ران کشیده می‌شود. این گرفتگی از چند ثانیه تا چند دقیقه متغیر است و ممکن است ساعت‌ها به شکل دردناک احساس شود. گرفتگی عضلات پا ممکن است در طول روز ایجاد شود ولی معمولاً شب هنگام و در هنگام استراحت ایجاد می‌شود و عارضه‌ای برای مادر و جنین در پی ندارد.
علت اسپاسم یا گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری چیست؟
علت گرفتگی عضلات ساق پا در بارداری تا به امروز به صورت ناشناخته باقی مانده است و غالباً بدون هیج علت زمینه‌ای قابل تشخیصی رخ می‌دهد؛ ولی به گفته محققان، فشار سنگینی رحم بر عروق خونرسان اندام تحتانی که مانع از بازگشت خون به سمت بالا می‌شود و همچنین تحت فشار قرار دادن اعصابی که به سمت اندام تحتانی می‌رود، یکی از دلائل احتمالی گرفتگی عضلات است. سایر دلائل احتمالی شامل:
1- اختلال در تعادل آب و الکترولیت‌هایی نظیر کلسیم، منیزیم، پتاسیم و ویتامین‌های B، E و C
2- افزایش دفع ادراری کلسیم در دوران بارداری و افزایش نیاز جنین به کلسیم به ویژه در نیمه دوم بارداری
3- افزایش سن
4- فعالیت‌های سنگین ورزشی به ویژه در افراد غیر حرفه‌ای و در صورتی که با عدم جایگزینی آب و الکترولیت‌ها همراه باشد.
5- مصرف برخی از داروها مثل مسهل‌ها، داروهای مدر و سایمتیدین
6- تغذیه نادرست و فقر مواد مغذی
7- کم کاری غده تیروئید و فوق کلیه با شیوع کمتر
در هنگام وقوع گرفتگی عضلات ساق پا چه کنیم؟
-به محض احساس گرفتگی عضلات ساق پا، به آرامی پاها را صاف کرده و انگشتان پا را به سمت ساق پای خود خم کنید. این حرکت به تدریج به رفع گرفتگی عضلات کمک می‌کند.
-ماساژ ملائم عضلات درگیر شده
-قرار دادن کمپرس سرد یا گرم بر روی موضع دردناک
برای پیشگیری ازاسپاسم یا گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری چه کنیم؟
-گنجاندن لبنیات کم چرب و ریز مغذی‌هایی مثل گردو، فندق، پسته، دانه کنجد و دانه‌های غلات مثل ذرت در رژیم غذایی
-پرهیز از ایستادن و نشستن‌های طولانی مدت (اگر شغلتان ایجاب می‌کند که به مدت طولانی در وضعیت نشسته قرار بگیرید، هر 30 دقیقه یکبار به مدت 10 دقیقه برخیزید و کمی قدم بزنید و اگر مجبورید مدت طولانی در وضعیت ایستاده قرار بگیرید، هر 30 دقیقه یکبار، به مدت 10 دقیقه بنشینید و استراحت کنید).
-در طول نشستن، کف پاهایتان را مماس با زمین قرار دهید و پشت کمرتان را با بالشتکی پر کنید و از انداختن پاها بر روی هم اجتناب کنید (این وضعیت خونرسانی را مختل و باعث خستگی شما می‌شود).
-در طول روز و در هر وضعیتی که قرار دارید مچ پاهایتان را بچرخانید و انگشتان پا را باز و بسته کنید.
-مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین و نوشابه‌ها را محدود کنید و به جای آنها آب فراوان بنوشید.
-از مصرف بیش از حد مواد چرب و شیرین پرهیز کنید.
-کفش‌های طبی و لژدار با ارتفاع 5-3 سانتی‌متر با سایز مناسب بپوشید.
-انجام تمرینات ورزشی سبک و مخصوص دوران بارداری و یا پیاده‌روی در هوای آزاد (این مورد مشروط به اجازه پزشک می باشد.)
-مصرف مکمل‌هایی نظیر ویتامین‌های B1 ،B6 و همچنین کلسیم و منیزیم مشروط به اجازه پزشک متخصص زنان یا ماما. تحقیقات اخیر مؤید تأثیرات مثبت ترکیب ویتامین‌هایB1 و B6 و همچنین منیزیم و کلسیم در کاهش شدت درد و دفعات گرفتگی عضلات پا می‌باشد.
