عربستان سعودی تلاش دارد در نشست الجزیره تکلیف طرح فریز نفتی را روشن کند اما به نظر نمی‌رسد امیدی به اجرایی شدن این طرح وجود داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از پایگاه تحلیلی «اویل پرایس»، تمام تحلیلگران و کارشناسان نفتی با شنیدن جملهٔ ۵ کلمه‌ای خالد الفلاح، وزیر نفت عربستان سعودی ابروهای خود را از تعجب بالا انداختند. او هفته گذشته تصریح کرد که «هیچ جنگ قیمتی وجود ندارد». این جمله در شرایطی به زبان آورده شد که به نظر می‌رسد تلاش‌های مسئولان سعودی برای ثابت نگه‌داشتن قیمت نفت در اجلاس الجزیره همچنان ادامه دارد و هنوز کشورهای صادرکننده نفت اوپک به اجماع مدنظر عربستان برای کاهش میزان تولیدات خود نرسیده‌اند.
از ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی اجلاس‌های اوپک تحت سلطه شایعات، نامه‌ها و تماس‌های آشکار با مطبوعات درآمده است تا شاید طرح فریز نفتی برای ثابت نگه‌داشتن قیمت نفت به اجرا برسد. شرکت‌های تولیدکننده نفت اوپک تحت رهبری عربستان سعودی جنگی را علیه تولیدکنندگان آمریکایی نفت شیل به راه انداخته‌اند تا آن‌ها را به کاهش تولید وادار سازند و از این طریق بازار سراسر دنیا را با نفت خود اشباع کرده‌اند و رقابت در این بازار را از بین برده‌اند. باوجوداینکه این کشورها و به‌خصوص عربستان سعودی تلاش داشتند مرگ شرکت‌های نفتی شیل را ببینند، این شرکت‌ها به فاز مقاومت و مبارزه‌ای طولانی رفته و این مسئله تمام کشورهای تولیدکننده نفت در سراسر جهان را تحت تأثیر خود قرار داده است. در ماه ژوئن سال ۲۰۱۴، قیمت نفت جهانی تا مرز ۱۱۵.۷۱ دلار در هر بشکه نیز رسید اما در هفته جاری نفت باقیمت هر بشکه ۴۳.۱۶ دلار به فروش رفت.
در هفته گذشته شایعاتی مبنی بر توافق کشورهای تولیدکننده نفت اوپک و روسیه برای کاهش میزان تولیداتشان در رسانه‌ها منتشر شد اما بعد از مدتی مشخص شد که این هدف چندان هم به‌آسانی به دست نخواهد آمد. آخرین تلاش‌ها در این زمینه که در ماه آوریل سال جاری میلادی انجام شد با مخالفت ایران برای کاهش میزان تولیدات نفتی‌اش به شکست انجامید.
شرایط برای تهران بعد از برداشته شدن تحریم‌های نفتی به‌شدت متفاوت از قبل است. فوربس دراین‌باره گزارش داد: «رسیدن ایران به میزان قبلی تولیدات و صادرات نفتش یعنی ۴ میلیون بشکه در روز، تردیدها درباره پیوستن این کشور به طرح فریز نفتی را بیشتر کرده است.» ایران اعلام کرده است تنها در صورتی به طرح فریز نفتی می‌پیوندد که میزان صادرات خود به ۴ میلیون بشکه در روز را حفظ کند و این در شرایطی است که این کشور در ماه ژوئیه سال جاری به سقف ۳.۶ میلیون بشکه رسیده بود و هنوز تا رسیدن به ۴ میلیون بشکه فاصله دارد.
احتمال اینکه عراق نیز به طرح فریز نفتی بپیوندد وجود دارد اما حیدر العبادی نخست‌وزیر این کشور نیز به رویترز گفته بود که عراق هنوز به سقف موردنیاز فروش تولیدات خود رسیده است. حیدر العبادی در حالی از میزان افزایش صادرات این کشور گفته بود که درعین‌حال اعتقاد دارد کاهش ارزش نفت در بازارهای بین‌المللی ضررهای زیادی به عراق زده است و این کشور نیز علاقه دارد که طرح ثابت نگه‌داشتن میزان تولیدات خود را اجرایی سازد.
عراق تنها کشوری نبود که نظر خود را در این خصوص تغییر داد. در روز ۲۶ ژوئیه خالد الفلاح وزیر نفت سعودی اعلام کرد که «ما اعتقاد نداریم که هرگونه مداخله‌ای در بازار غیر از نیروهای عرضه و تقاضا لازم است تا این بازار وضعیت بهتری پیدا کند.» او همچنین خاطرنشان کرد که «حرکت بازار در مسیر درستی» است. بر اساس گزارش رویترز در آن زمان بازار نشان می‌داد که قیمت نفت برنت برای معاملات آتی ۳۵ سنت معادل ۰.۷ درصد کاهش داشت. این مسئله باعث شد که الفلاح چند روز بعد اعلام کند که بازار دیگر از نفت اشباع‌شده و ما دیگر نیازی نمی‌بینیم که بخواهیم میزان تولیدات نفتی خود را از این بیشتر کرده و بالا ببریم.
عربستان سعودی بااین‌حال موضع مشخصی در این زمینه ندارد. یک روز از ضرورت فریز نفتی می‌گوید و روز بعد اعلام میکند که بازار راه خود را می‌رود. به نظر می‌رسد سیاست اصلی عربستان سعودی این است که نشان دهد این کشور به‌طور مشخص به این توافق نیاز ندارد و این کشورهای دیگر هستند که باید در این زمینه تصمیم بگیرند. به همین دلیل تمایلی ندارد درگیر در بحث‌های غیررسمی و یا رسمی در خصوص طرح فریز نفتی شود. بااین‌حال پادشاهی سعودی می‌داند که بدون این گفت‌وگوها راه به‌جایی نمی‌برد و نمی‌تواند در همین مسیر برای همیشه ثابت باقی بماند.
کسری بودجه ۱۰۰ میلیارد دلاری عربستان سعودی در سال گذشته میلادی قرار نیست در سال جاری نیز با کاهش چشمگیری مواجه شود و پیش‌بینی‌ها حاکی از کسری بودجه ۸۷ میلیارد دلاری عربستان سعودی در سال جاری است. بااین‌حال ذخایر خارجی عربستان نیز به‌شدت در حال سقوط است. این ذخایر که زمانی ۷۳۷ میلیارد دلار بود هم‌اکنون در حدود ۵۵۵ میلیارد دلار گزارش می‌شود.
مسئله دیگر اقتصادی برای عربستان سعودی رقابت‌های او درصحنه جهانی اقتصادی است. این کشور برای اینکه با فروش نفت روسیه در چین مقابله کند، قیمت نفت شرکت آرامکو برای چین را به‌شدت پایین آورد اما این تنها روسیه نیست که چشم به این بازار دوخته است و ایران نیز که ۱۱ درصد از نفت خود را به چین می‌فروخت تلاش دارد سهم خود از این بازار را دوباره به دست آورد. بنابراین بحث اصلی در ریاض از این به بعد این مسئله خواهد بود که تا چه زمانی قرار است این کشور به ایران و روسیه بر سر قیمت نفت و رقابت‌های نفتی بجنگد و آیا می‌تواند همان‌طور که شرکت‌های نفت شیل آمریکا را از گردونه رقابت خارج کرد، در مورد ایران و روسیه نیز همین رویه را در پیش بگیرد؟ سؤال اصلی اینجاست که باوجود تمام این رقابت‌ها و البته خارج شدن آهسته عربستان سعودی از دور رقابت‌ها برای رییس باقی ماندن در عرصه نفت، بازهم نشست الجزیره می‌تواند برای ثابت نگه‌داشتن قیمت نفت کارآمد باشد؟ امیدهایی در این خصوص وجود دارد اما به نظر نمی‌رسد این هدف محقق شود.
از ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی اجلاس‌های اوپک تحت سلطه شایعات، نامه‌ها و تماس‌های آشکار با مطبوعات درآمده است تا شاید طرح فریز نفتی برای ثابت نگه‌داشتن قیمت نفت به اجرا برسد. شرکت‌های تولیدکننده نفت اوپک تحت رهبری عربستان سعودی جنگی را علیه تولیدکنندگان آمریکایی نفت شیل به راه انداخته‌اند تا آن‌ها را به کاهش تولید وادار سازند و از این طریق بازار سراسر دنیا را با نفت خود اشباع کرده‌اند و رقابت در این بازار را از بین برده‌اند. باوجوداینکه این کشورها و به‌خصوص عربستان سعودی تلاش داشتند مرگ شرکت‌های نفتی شیل را ببینند، این شرکت‌ها به فاز مقاومت و مبارزه‌ای طولانی رفته و این مسئله تمام کشورهای تولیدکننده نفت در سراسر جهان را تحت تأثیر خود قرار داده است. در ماه ژوئن سال ۲۰۱۴، قیمت نفت جهانی تا مرز ۱۱۵.۷۱ دلار در هر بشکه نیز رسید اما در هفته جاری نفت باقیمت هر بشکه ۴۳.۱۶ دلار به فروش رفت.
در هفته گذشته شایعاتی مبنی بر توافق کشورهای تولیدکننده نفت اوپک و روسیه برای کاهش میزان تولیداتشان در رسانه‌ها منتشر شد اما بعد از مدتی مشخص شد که این هدف چندان هم به‌آسانی به دست نخواهد آمد. آخرین تلاش‌ها در این زمینه که در ماه آوریل سال جاری میلادی انجام شد با مخالفت ایران برای کاهش میزان تولیدات نفتی‌اش به شکست انجامید.
شرایط برای تهران بعد از برداشته شدن تحریم‌های نفتی به‌شدت متفاوت از قبل است. فوربس دراین‌باره گزارش داد: «رسیدن ایران به میزان قبلی تولیدات و صادرات نفتش یعنی ۴ میلیون بشکه در روز، تردیدها درباره پیوستن این کشور به طرح فریز نفتی را بیشتر کرده است.» ایران اعلام کرده است تنها در صورتی به طرح فریز نفتی می‌پیوندد که میزان صادرات خود به ۴ میلیون بشکه در روز را حفظ کند و این در شرایطی است که این کشور در ماه ژوئیه سال جاری به سقف ۳.۶ میلیون بشکه رسیده بود و هنوز تا رسیدن به ۴ میلیون بشکه فاصله دارد.
احتمال اینکه عراق نیز به طرح فریز نفتی بپیوندد وجود دارد اما حیدر العبادی نخست‌وزیر این کشور نیز به رویترز گفته بود که عراق هنوز به سقف موردنیاز فروش تولیدات خود رسیده است. حیدر العبادی در حالی از میزان افزایش صادرات این کشور گفته بود که درعین‌حال اعتقاد دارد کاهش ارزش نفت در بازارهای بین‌المللی ضررهای زیادی به عراق زده است و این کشور نیز علاقه دارد که طرح ثابت نگه‌داشتن میزان تولیدات خود را اجرایی سازد.
عراق تنها کشوری نبود که نظر خود را در این خصوص تغییر داد. در روز ۲۶ ژوئیه خالد الفلاح وزیر نفت سعودی اعلام کرد که «ما اعتقاد نداریم که هرگونه مداخله‌ای در بازار غیر از نیروهای عرضه و تقاضا لازم است تا این بازار وضعیت بهتری پیدا کند.» او همچنین خاطرنشان کرد که «حرکت بازار در مسیر درستی» است. بر اساس گزارش رویترز در آن زمان بازار نشان می‌داد که قیمت نفت برنت برای معاملات آتی ۳۵ سنت معادل ۰.۷ درصد کاهش داشت. این مسئله باعث شد که الفلاح چند روز بعد اعلام کند که بازار دیگر از نفت اشباع‌شده و ما دیگر نیازی نمی‌بینیم که بخواهیم میزان تولیدات نفتی خود را از این بیشتر کرده و بالا ببریم.
عربستان سعودی بااین‌حال موضع مشخصی در این زمینه ندارد. یک روز از ضرورت فریز نفتی می‌گوید و روز بعد اعلام میکند که بازار راه خود را می‌رود. به نظر می‌رسد سیاست اصلی عربستان سعودی این است که نشان دهد این کشور به‌طور مشخص به این توافق نیاز ندارد و این کشورهای دیگر هستند که باید در این زمینه تصمیم بگیرند. به همین دلیل تمایلی ندارد درگیر در بحث‌های غیررسمی و یا رسمی در خصوص طرح فریز نفتی شود. بااین‌حال پادشاهی سعودی می‌داند که بدون این گفت‌وگوها راه به‌جایی نمی‌برد و نمی‌تواند در همین مسیر برای همیشه ثابت باقی بماند.
کسری بودجه ۱۰۰ میلیارد دلاری عربستان سعودی در سال گذشته میلادی قرار نیست در سال جاری نیز با کاهش چشمگیری مواجه شود و پیش‌بینی‌ها حاکی از کسری بودجه ۸۷ میلیارد دلاری عربستان سعودی در سال جاری است. بااین‌حال ذخایر خارجی عربستان نیز به‌شدت در حال سقوط است. این ذخایر که زمانی ۷۳۷ میلیارد دلار بود هم‌اکنون در حدود ۵۵۵ میلیارد دلار گزارش می‌شود.
مسئله دیگر اقتصادی برای عربستان سعودی رقابت‌های او درصحنه جهانی اقتصادی است. این کشور برای اینکه با فروش نفت روسیه در چین مقابله کند، قیمت نفت شرکت آرامکو برای چین را به‌شدت پایین آورد اما این تنها روسیه نیست که چشم به این بازار دوخته است و ایران نیز که ۱۱ درصد از نفت خود را به چین می‌فروخت تلاش دارد سهم خود از این بازار را دوباره به دست آورد. بنابراین بحث اصلی در ریاض از این به بعد این مسئله خواهد بود که تا چه زمانی قرار است این کشور به ایران و روسیه بر سر قیمت نفت و رقابت‌های نفتی بجنگد و آیا می‌تواند همان‌طور که شرکت‌های نفت شیل آمریکا را از گردونه رقابت خارج کرد، در مورد ایران و روسیه نیز همین رویه را در پیش بگیرد؟ سؤال اصلی اینجاست که باوجود تمام این رقابت‌ها و البته خارج شدن آهسته عربستان سعودی از دور رقابت‌ها برای رییس باقی ماندن در عرصه نفت، بازهم نشست الجزیره می‌تواند برای ثابت نگه‌داشتن قیمت نفت کارآمد باشد؟ امیدهایی در این خصوص وجود دارد اما به نظر نمی‌رسد این هدف محقق شود.
