استفاده مداوم کودکان از تلفن‌های همراه هوشمند در عوامل خانوادگی نهفته و این مشکل به واسطه پیامدهایش، خانواده را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
به گزارش خبرگزاری دانا، استفاده کنترل نشده از تلفن‌های همراه هوشمند یک مسئله اجتماعی در حال رشد است که در سراسر جهان مورد بحث و گفتگو است.
گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها به بهترین وسایل برای آرام و مشغول نگه داشتن کودکان تبدیل شده است، مخصوصا زمانی که والدین مشغول انجام امور مهمی هستند و وقت کافی برای وقت گذراندن با فرزندان خود را ندارند. شروع و تشدید استفاده مداوم کودکان از تلفن‌های همراه هوشمند در عوامل خانوادگی نهفته است و این مشکل به واسطه پیامدهایش، خانواده را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. گاهی اوقات از این وسایل به عنوان ابزاری برای رشوه دادن استفاده می‌شود. متاسفانه برخی از پدر و مادرها از این ابزار بهره می جویند تا کودکان خود را برای مدت طولانی ساکت نگه دارند. استفاده بیش از اندازه از تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌ها در حال حاضر به یک مشکل جدی در میان کودکان تبدیل شده است که باعث آشفتگی یا اختلال در عملکرد آنها می‌شود.
در چند دهه گذشته همواره اَشکال جدیدی از رسانه‌ها جنجال آفرین بوده‌اند. ازاثرات منفی تلویزیون بر دید کودکان تا بازی‌های کامپیوتری و بروز پرخاشگری و حالا هم ظهور گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها این نگرانی را به وجود آورده است که این وسایل چه اثرات منفی می توانند بر روی کودکان ما داشته باشند.
بسیاری از کارشناسان در مورد اثرات گوشی های هوشمند و تبلت ها در کودکان زیر ۳ سال اظهار نگرانی کرده اند چراکه مغز کودکان در حال رشد است و صفحات نمایشی اثرات منفی بسیاری می تواند داشته باشد. در سال های اولیه زندگی، مغز کودکان با سرعت در حال رشد است و یادگیری به بهترین شکل خود زمانی اتفاق می افتد که کودک با محیط اطراف خود دائما در تعامل باشد پایین بودن سر و نداشتن رابطه چشمی با اطرافیان می تواند در رشد مغزی کودکان تاثیرات زیان باری به همراه داشته باشد. باید توجه داشت صفحات نمایشی در تعامل کودکان یک یا دو ساله با والدین، خواهر و برادر ها و کودکان دیگر اختلال ایجاد می کند. پژوهش های انجام شده در مراکز تحقیقاتی نشان می دهند استفاده از این وسایل مانع رشد زبانی، اجتماعی و عاطفی در کودکان می شود. همچنین بر شناخت کودک از خود، همدلی کردن و نحوه ارتباط با دیگران تاثیر می گذارد.
از طرفی کودکان نوپا نیاز دارند فعالیت فیزیکی داشته باشند و محیط اطراف خود را کاوش کنند. اینکه آنها بدون تحرک به کسب محرکات ازطریق صفحات نمایشی بپردازند به هیچ عنوان توصیه نمی شود. کودکان نوپا از طریق لمس آنچه در اطراف آنها وجود دارد به کشف جهان می‌پردازند بنابراین برای رشد شناختی کودکان بررسی مفاهیم در سه بعد به مراتب بهتر از دو بعد می باشد.واقعیت این است که تلفن های هوشمند کودکان را از سایر فعالیت ها دور نگه می دارد، فرزندان ما نیاز دارند زمان بیشتری را به بازی در فضای باز، خواندن کتاب ، پرداختن به سرگرمی ها و استفاده از قدرت تخیل خود اختصاص بدهند چراکه بازی های اجتماعی این فرصت را برای کودکان مهیا می‌سازند تا قدرت تخیل و مهارت های حل مسئله خود را تقویت کنند.
مطالعات نشان می دهد گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها نه تنها تعامل رو در رو را محدود می‌کند، بر مهارت‌های اجتماعی کودکان تاثیر منفی می‌گذارد و درک عواطف دیگران را با مشکل مواجه می سازد. در نظر داشته باشیم هوش اجتماعی و هیجانی برای داشتن یک زندگی موفق از اهمیت زیادی برخوردار است.
توجه داشته باشیم که کودکان در حال یادگیری زبان هستند و احساسات خود را می شناسند همچنین باید بیاموزند چگونه احساسات خود را تنظیم کنند. کودکان از ما اصول مکالمه را می آموزند و یاد میگیرند حالات چهره دیگران چه معنایی می تواند داشته باشد. و چنانچه این اتفاق نیافتد نقطه عطف مهمی را در مراحل رشدی خود از دست می دهند. پزشکان معتقدند بیش از حد قرار گرفتن در معرض صفحات نمایشی تاثیرات منفی بر روی توجه، تمرکز و کنترل اشتهای کودکان دارد.
روانشناسان معتقدند کودکان نیاز دارند خیالبافی کنند با اضطراب‌های خود روبرو شوند، افکار خود را پردازش کنند و با والدین خود در میان بگذارند. اتفاقی که در بازی با گوشی‌های هوشمند و تبلت ها هرگز نخواهد افتاد.
بررسی ها نشان می دهد کودکانی که قبل از خواب از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند به طور متوسط ۲۰ دقیقه خواب کمتری دارند که می تواند به دلیل ساطع شدن سطح بالای نور آبی از صفحات نمایشی باشد که ترشح ملاتونین هورمونی مربوط به چرخه خواب و بیداری) را با اختلال مواجه می‌کند. استفاده زیاد از صفحات نمایش در طول شب ساعت بیولوژیک بدن را در جهتی تنظیم می‌کند که فرآیند خواب با مشکل مواجه می‌شود.
نکته بسیار مهم کارکرد و فرآیندهای خانواده است که نقش مهمی در استفاده مداوم کودکان از تلفن های همراه هوشمند وتبلت ها دارند و خانواده های دارای کارکرد و روابط والد-فرزند مختل گرایش بیشتری به استفاده آسیب‌زا از این وسایل دارند. در زمینه کیفیت روابط والد-فرزند یافته‌ها نشان می دهد رابطه با مادر و پدر همبستگی نیرومند معکوسی با استفاده کنترل نشده کودکان از گوشی های هوشمند دارد. تحقیقات نشان میدهد بین خلاهای عاطفی در محیط خانواده و گرایش استفاده از تلفن های همراه هوشمند رابطه وجود دارد به طوری که غنای محیط عاطفی خانواده، روابط مثبت و موثر اولیا با فرزندان، داشتن سنگ صبوری در خانه و نظایر آن مانع خلا عاطفی کودکان و در نتیجه استفاده کنترل نشده از این ابزار می‌شود.
حال مسئله اساسی نقش غیر قابل انکار فناوری های نوین است. چه بخواهیم و چه نخواهیم زندگی امروزه ی ما با تکنولوژی و روند روز افزون پیشرفت آن عجین شده است. تکنولوژی به بخش جدانشدنی از زندگی ما تبدیل شده و نقش موثری در مناسبات اجتماعی ایفا کرده است. بشر بیش از هر زمان دیگری به کسب مهارت در دنیای فناوری نیازمند است و این منطقی است که کودکان از سنین پایین با این دنیا آشنا شوند. موضوعی که به طور فزاینده مورد بحث کارشناسان است، سن مناسب برای استفاده از گوشی های هوشمند و تبلت هاست. برخی از روانشناسان سن ۱۰ سالگی را مناسب می‌دانند برخی دیگر سن ۱۲ سالگی و گروهی هم بر این باورند که هیچ عدد جادویی وجود ندارد چراکه سطح مسئولیت‌پذیری و بینش کودکان بایکدیگر متفاوت است. به یاد داشته باشیم هیچ نوع از صفحات نمایشی برای کودکان زیر ۲ سال مجاز نیست.
لازم است والدین و کودکان در تصمیم گیری برای مدت زمان مناسب برای استفاده از گوشی و یا تبلت به تفاهم برسند. ایجاد قوانین برای استفاده از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها و حصول اطمینان از پیروی کردن از این قوانین نیز راهکار مناسب دیگری است. به عنوان مثال، یک ساعت کتاب خواندن یا فعالیت های ورزشی در ازای یک ساعت از استفاده از تلفن همراه، ویا اینکه از آنها بخواهیم بین استفاده نیم ساعتی در ایام مدرسه یا سه ساعتی در تعطیلات آخر هفته یکی را انتخاب کنند. همچنین توصیه می‌شود به منظور جلوگیری از پدیده‌هایی مانند «قلدری سایبری» توسط همکلاسی ها، کودک آزاری و مواردی از این دست، والدین با نصب اپلیکیشن‌های خاص نظارتی بر پیام‌های متنی فرزندان خود کنترل داشته باشند و یا با تعیین سطح دسترسی قابل کنترل، محدودیت هایی را در گوشی های هوشمند و تبلت‌های آنها در دسترسی به اطلاعات اعمال کنند.
توصیه می‌شود تا برای اوقات فراغت فرزندان خود برنامهریزی کنیم و تفریحهای دستهجمعی را در برنامه کودکانمان بگنجانیم چراکه تفریحات دستهجمعی باعث می‌شود تا رفتار اجتماعی صحیح جایگزین رفتار منفعلانه استفاده از گوشی و تبلت ها شود. در آخر به یاد داشته باشیم کودکان همواره والدینشان را سرمشق خود قرار می دهند اگر فرزند ببیند شما بیش از اندازه سرگرم تلفن همراه خود هستید، او نیز احتمالا همین کار را خواهد کرد.
گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها به بهترین وسایل برای آرام و مشغول نگه داشتن کودکان تبدیل شده است، مخصوصا زمانی که والدین مشغول انجام امور مهمی هستند و وقت کافی برای وقت گذراندن با فرزندان خود را ندارند. شروع و تشدید استفاده مداوم کودکان از تلفن‌های همراه هوشمند در عوامل خانوادگی نهفته است و این مشکل به واسطه پیامدهایش، خانواده را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. گاهی اوقات از این وسایل به عنوان ابزاری برای رشوه دادن استفاده می‌شود. متاسفانه برخی از پدر و مادرها از این ابزار بهره می جویند تا کودکان خود را برای مدت طولانی ساکت نگه دارند. استفاده بیش از اندازه از تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌ها در حال حاضر به یک مشکل جدی در میان کودکان تبدیل شده است که باعث آشفتگی یا اختلال در عملکرد آنها می‌شود.
در چند دهه گذشته همواره اَشکال جدیدی از رسانه‌ها جنجال آفرین بوده‌اند. ازاثرات منفی تلویزیون بر دید کودکان تا بازی‌های کامپیوتری و بروز پرخاشگری و حالا هم ظهور گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها این نگرانی را به وجود آورده است که این وسایل چه اثرات منفی می توانند بر روی کودکان ما داشته باشند.
بسیاری از کارشناسان در مورد اثرات گوشی های هوشمند و تبلت ها در کودکان زیر ۳ سال اظهار نگرانی کرده اند چراکه مغز کودکان در حال رشد است و صفحات نمایشی اثرات منفی بسیاری می تواند داشته باشد. در سال های اولیه زندگی، مغز کودکان با سرعت در حال رشد است و یادگیری به بهترین شکل خود زمانی اتفاق می افتد که کودک با محیط اطراف خود دائما در تعامل باشد پایین بودن سر و نداشتن رابطه چشمی با اطرافیان می تواند در رشد مغزی کودکان تاثیرات زیان باری به همراه داشته باشد. باید توجه داشت صفحات نمایشی در تعامل کودکان یک یا دو ساله با والدین، خواهر و برادر ها و کودکان دیگر اختلال ایجاد می کند. پژوهش های انجام شده در مراکز تحقیقاتی نشان می دهند استفاده از این وسایل مانع رشد زبانی، اجتماعی و عاطفی در کودکان می شود. همچنین بر شناخت کودک از خود، همدلی کردن و نحوه ارتباط با دیگران تاثیر می گذارد.
از طرفی کودکان نوپا نیاز دارند فعالیت فیزیکی داشته باشند و محیط اطراف خود را کاوش کنند. اینکه آنها بدون تحرک به کسب محرکات ازطریق صفحات نمایشی بپردازند به هیچ عنوان توصیه نمی شود. کودکان نوپا از طریق لمس آنچه در اطراف آنها وجود دارد به کشف جهان می‌پردازند بنابراین برای رشد شناختی کودکان بررسی مفاهیم در سه بعد به مراتب بهتر از دو بعد می باشد.واقعیت این است که تلفن های هوشمند کودکان را از سایر فعالیت ها دور نگه می دارد، فرزندان ما نیاز دارند زمان بیشتری را به بازی در فضای باز، خواندن کتاب ، پرداختن به سرگرمی ها و استفاده از قدرت تخیل خود اختصاص بدهند چراکه بازی های اجتماعی این فرصت را برای کودکان مهیا می‌سازند تا قدرت تخیل و مهارت های حل مسئله خود را تقویت کنند.
مطالعات نشان می دهد گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها نه تنها تعامل رو در رو را محدود می‌کند، بر مهارت‌های اجتماعی کودکان تاثیر منفی می‌گذارد و درک عواطف دیگران را با مشکل مواجه می سازد. در نظر داشته باشیم هوش اجتماعی و هیجانی برای داشتن یک زندگی موفق از اهمیت زیادی برخوردار است.
توجه داشته باشیم که کودکان در حال یادگیری زبان هستند و احساسات خود را می شناسند همچنین باید بیاموزند چگونه احساسات خود را تنظیم کنند. کودکان از ما اصول مکالمه را می آموزند و یاد میگیرند حالات چهره دیگران چه معنایی می تواند داشته باشد. و چنانچه این اتفاق نیافتد نقطه عطف مهمی را در مراحل رشدی خود از دست می دهند. پزشکان معتقدند بیش از حد قرار گرفتن در معرض صفحات نمایشی تاثیرات منفی بر روی توجه، تمرکز و کنترل اشتهای کودکان دارد.
روانشناسان معتقدند کودکان نیاز دارند خیالبافی کنند با اضطراب‌های خود روبرو شوند، افکار خود را پردازش کنند و با والدین خود در میان بگذارند. اتفاقی که در بازی با گوشی‌های هوشمند و تبلت ها هرگز نخواهد افتاد.
بررسی ها نشان می دهد کودکانی که قبل از خواب از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند به طور متوسط ۲۰ دقیقه خواب کمتری دارند که می تواند به دلیل ساطع شدن سطح بالای نور آبی از صفحات نمایشی باشد که ترشح ملاتونین هورمونی مربوط به چرخه خواب و بیداری) را با اختلال مواجه می‌کند. استفاده زیاد از صفحات نمایش در طول شب ساعت بیولوژیک بدن را در جهتی تنظیم می‌کند که فرآیند خواب با مشکل مواجه می‌شود.
نکته بسیار مهم کارکرد و فرآیندهای خانواده است که نقش مهمی در استفاده مداوم کودکان از تلفن های همراه هوشمند وتبلت ها دارند و خانواده های دارای کارکرد و روابط والد-فرزند مختل گرایش بیشتری به استفاده آسیب‌زا از این وسایل دارند. در زمینه کیفیت روابط والد-فرزند یافته‌ها نشان می دهد رابطه با مادر و پدر همبستگی نیرومند معکوسی با استفاده کنترل نشده کودکان از گوشی های هوشمند دارد. تحقیقات نشان میدهد بین خلاهای عاطفی در محیط خانواده و گرایش استفاده از تلفن های همراه هوشمند رابطه وجود دارد به طوری که غنای محیط عاطفی خانواده، روابط مثبت و موثر اولیا با فرزندان، داشتن سنگ صبوری در خانه و نظایر آن مانع خلا عاطفی کودکان و در نتیجه استفاده کنترل نشده از این ابزار می‌شود.
حال مسئله اساسی نقش غیر قابل انکار فناوری های نوین است. چه بخواهیم و چه نخواهیم زندگی امروزه ی ما با تکنولوژی و روند روز افزون پیشرفت آن عجین شده است. تکنولوژی به بخش جدانشدنی از زندگی ما تبدیل شده و نقش موثری در مناسبات اجتماعی ایفا کرده است. بشر بیش از هر زمان دیگری به کسب مهارت در دنیای فناوری نیازمند است و این منطقی است که کودکان از سنین پایین با این دنیا آشنا شوند. موضوعی که به طور فزاینده مورد بحث کارشناسان است، سن مناسب برای استفاده از گوشی های هوشمند و تبلت هاست. برخی از روانشناسان سن ۱۰ سالگی را مناسب می‌دانند برخی دیگر سن ۱۲ سالگی و گروهی هم بر این باورند که هیچ عدد جادویی وجود ندارد چراکه سطح مسئولیت‌پذیری و بینش کودکان بایکدیگر متفاوت است. به یاد داشته باشیم هیچ نوع از صفحات نمایشی برای کودکان زیر ۲ سال مجاز نیست.
لازم است والدین و کودکان در تصمیم گیری برای مدت زمان مناسب برای استفاده از گوشی و یا تبلت به تفاهم برسند. ایجاد قوانین برای استفاده از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها و حصول اطمینان از پیروی کردن از این قوانین نیز راهکار مناسب دیگری است. به عنوان مثال، یک ساعت کتاب خواندن یا فعالیت های ورزشی در ازای یک ساعت از استفاده از تلفن همراه، ویا اینکه از آنها بخواهیم بین استفاده نیم ساعتی در ایام مدرسه یا سه ساعتی در تعطیلات آخر هفته یکی را انتخاب کنند. همچنین توصیه می‌شود به منظور جلوگیری از پدیده‌هایی مانند «قلدری سایبری» توسط همکلاسی ها، کودک آزاری و مواردی از این دست، والدین با نصب اپلیکیشن‌های خاص نظارتی بر پیام‌های متنی فرزندان خود کنترل داشته باشند و یا با تعیین سطح دسترسی قابل کنترل، محدودیت هایی را در گوشی های هوشمند و تبلت‌های آنها در دسترسی به اطلاعات اعمال کنند.
توصیه می‌شود تا برای اوقات فراغت فرزندان خود برنامهریزی کنیم و تفریحهای دستهجمعی را در برنامه کودکانمان بگنجانیم چراکه تفریحات دستهجمعی باعث می‌شود تا رفتار اجتماعی صحیح جایگزین رفتار منفعلانه استفاده از گوشی و تبلت ها شود. در آخر به یاد داشته باشیم کودکان همواره والدینشان را سرمشق خود قرار می دهند اگر فرزند ببیند شما بیش از اندازه سرگرم تلفن همراه خود هستید، او نیز احتمالا همین کار را خواهد کرد.
