اعتیاد کودکان و تولد نوزادان معتاد پدیده ای غیرقابل باور اما واقعی در جامعه ایران است که متاسفانه تعداد آنها رو به افزایش است .
به گزارش خبرگزاری دانا، افزایش تولد کودکان معتاد در حالی رو به افزایش است که به گفته مسوولان و فعالان این حوزه، فقط تنها همکاری و رسیدگی نهادها و سازمان های مردم نهاد از پیامدهای منفی این آسیب خواهد کاست و مانعی بر سر راه افزایش تولد نوزادان معتاد خواهد بود.
زنان و کودکان، دو قشر پراهمیت در هر جامعه به شمار می روند؛ زنان پرورش دهندگان اصلی و کودکان، پایه های تشکیل دهندهِ نسل های آینده یک کشور به شمار می روند. از این رو، رویارویی این دو قشر با کمترین آسیب های اجتماعی، مانع دستیابی جامعه به اهداف اصلی خود که همانا سلامت، توسعه و پویایی است، خواهد شد.
توسعه شهرنشینی در ایران در سال های گذشته، جامعه را با آسیب های جدی چون اعتیاد درگیر ساخته است که متاسفانه زنان و کودکان نیز از این آسیب در امان نمانده اند.
نگران کننده تر آنجا است که بر پایه آمارهای نیمه رسمی و غیررسمی تعداد کودکان و زنان معتاد رو به افزایش است و به گفته کارشناسان و فعالان حقوق زنان و کودکان در صورت بی توجهی، روزبه روز دامنه آن گسترده تر خواهد شد.
از نگاه کارشناسان حوزه، کودکان معتاد از دو راه به گرداب اعتیاد می افتند؛ نخست از مادران معتاد متولد می شوند و دوم پس از تولد میان والدین مصرف کننده مواد مخدر، خود نیز به دام اعتیاد می افتند. پدیده کودکان معتاد، در سال های گذشته به یکی از آسیب های اصلی جامعه ایران تبدیل شده است.
فعالان سازمان های مردم نهاد و آسیب شناسان اجتماعی، حل معضل کودکان معتاد را در برخورد ریشه ای و پیشگیرانه در مرحله نخست و اقدام های درمانی و حمایتی مناسب در مراحل پس از ابتلای کودکان به اعتیاد، جست وجو می کنند.
* چالش های آماری، مانعی بر سر راه شناسایی
همچون سایر آسیب های اجتماعی، آمار دقیق و رسمی از کودکان معتاد وجود ندارد. به همین دلیل، جسته وگریخته در فضای رسانه ای کشور با آمارهای غیررسمی و تاییدنشده ای از زبان مسوولان روبرو می شویم. خرداد ماه امسال بود که نوزاد معتادی در چهار ماهگی قربانی اعتیاد مادر شد و در یکی از بیمارستان های تهران فوت کرد.
تهران به عنوان کلانشهری که انواع آسیب های اجتماعی را در خود جای داده است، آمار تولد روزانه سه تا چهار نوزاد معتاد به خود اختصاص داده است.
** مادران معتاد و شرایط نامناسب اجتماعی؛
کارشناسان در تشریح دلایل اعتیاد کودکان به دو عامل مهم محیطی و مادرزادی اشاره می کنند؛ به این معنا که کودکان یا در زمان جنینی و در رحم آلوده مادر، معتاد شده اند یا در خانواده ای چشم گشوده اند که پدر و مادر در آن مصرف کننده مواد مخدر بوده اند.
در این خصوص، «مرضیه محمد حسنی» رییس موسسه یاریگران خورشید در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا ضمن ابراز این مساله که آمار مورد توافق بر سر تولد کودکان معتاد، روزانه، پنج کودک است، گفت: این کودکان آمار تولدشان رو به رشد است و دارای شرایط ویژه ای اند. به طور قطع بسیاری از این کودکان از مادران معتاد متولد می شوند. «بسیاری از آنان کودکان نامشروع اند. مادران آنها از سرنگ های آلوده به ویروس HIV مثبت استفاده کرده اند. مادری که با شرایط اعتیاد سرو کله می زند، مواد به او نمی رسد، بیمار است، تازه زایمان کرده، رها می شود، دوباره کارتن خواب می شود و دوباره با دیگران ارتباط برقرار می کند. در این شرایط سرنوشت کودک چه می شود؟»
این فعال حقوق کودک ادامه داد: متاسفانه حتی در مواردی نوزادان معتاد پیش از تولد و پاکسازی، دوباره درگیر اعتیاد می شوند و شمار زیادی نیز به دلیل سوءرفتار والدین مورد آزار جسمی واقع می شوند حتی شاهد مرگ، کتک های شدید، اووردوز، اجاره دادن برای تکدی گری، قاچاق و فروش اعضای بدن بسیاری از این کودکان بوده ایم.
«زهرا افتخارزاده» مدیر موسسه ارتقای کیفیت زندگی زنان آتنا نیز در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، ریشه افزایش کودکان معتاد و در معرض آسیب را ساختارهای اجتماعی نامناسب و نواقص حمایتی و قانونی دانست.
وی گفت: این شرایط همانند استخری سوراخی است که قطره قطره در آن آب ریخته می شود،کار سازمان های مردمی نیز همین است. تا زمانی که بستر مناسب حمایتی از طرف دولت و نگاه علمی و کارشناسی شده نباشد، فعالیت سازمان های مردم نهاد نیز همان قطره قطره ریختن آب در استخر سوراخ است.
«ما سامانه یکپارچه ای در این زمینه نداریم. مشکل بسیاری از خیریه ها و سازمان ها این است که احساسی برخورد می کنند و این کار باعث می شود افراد تحت پوشش اوضاعشان بدتر شود. ما نیاز به موسساتی نداریم که کیسه مواد غذایی دست آنان بدهند. »
** تازیانه های اعتیاد بر تن رنجور کودکان
مدیر موسسه یاریگران خورشید همچنین، در بیان چالش های پیش روی کودکان معتاد به پژوهشگر ایرنا گفت: مشکل این کودکان و زنان افزون بر اعتیاد، فقر فرهنگی شدید است. ما مقابله با اعتیاد را به آنان آموزش می دهیم. ما با خانواده هایی روبروایم که مواد مصرف می کنند و آن را به دست کودکانشان نیز می دهند.
«همین اعتیاد سرمنشاء بروز رفتارهای پرخطر از طرف کودکان می شود. این کودکان حتی پس از پاکسازی دوباره به خانواده های خود سپرده شده و بسیاری از آنان بسته به میزان اعتیاد والدین، از 500 تا یک میلیون تومان فروخته می شوند. »
به گفته محمدحسنی این گروه از کودکان، بسیار ناسازگارند و ارتباط گرفتن با آنان دشوار است.
همچنین، «لیلا عبدالکریمی» مددکار اجتماعی و مدیر داخلی انجمن حمایت از کودکان کار در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، خطرهای موجود برای کودکان متولد شده از مادران معتاد را برشمرد.
وی گفت: کودک متولد شده از مادر مصرف کننده، دارای ویژگی های جسمی و روانی خاصی از جمله کمبود وزن، عدم تناسب بین اعضای بدن، سرِ کوچک، بی قراری و تشنج، تهوع و اسهال و استفراغ، خمیازه و به طور کل نشانه های خماری است.
«این گروه از کودکان از نظر روحی نیز مشکل های ویژه ای چون درماندگی دارند. به این صورت که کودکان همواره در تلاش اند تا تحسین والدین خود را برانگیزند. آنان به دلیل بی تفاوتی والدین نسبت به خودشان تلاش های خود را برای انجام کارهای مناسب بی نتیجه می بینند و به نوعی به درماندگی می رسند.»
وی افزود: میان این کودکان، افسردگی همراه با غم و اندوه مشاهد می شود. اضطراب زیاد نیز از دیگر خصوصیت های کودکان معتاد است. دلیل این مورد رفتارهای بی ثبات وغیرقابل پیش بینیِ کودکان معتاد، والدین آنان است که باعث می شوند کودک به صورت دایمی نگران رفتارهای خود باشد.
دیگر ویژگی کودکان، داشتن حالت تدافعی است زیرا هیچ گاه شاهد ارتباط اجتماعی و میان فردی سالم و درستی از طرف والدین خود نبوده اند. بیقراری، کم ذهنی، احساس گناه، رفتارهای غیرواقعی، ناتوانی در نه گفتن، ترس، نگرانی، احساس نیاز شدید به محبت، مشکلات عاطفی و در نهایت مرگ، دیگر چالش های جسمی و روحی پیش روی کودکان معتاد متولد شده از مادران معتاد به شمار می روند.
محمدحسنی، سازمان بهزیستی را مسوول ساماندهی این جزییات عنوان کرد و از نبود ارگانی مشخص برای پوشش دهی این معضل سخن گفت. وی همچنین، در پاسخ به دلایل افزایش کودکان معتاد با توجه به روند رو به رشد سازمان های مردم نهاد، اظهار کرد: تا ارگان های مسئول شانه به شانه وارد نشوند حل این معضل، شدنی نیست. اگر قرار باشد سازمان های مردم نهاد با یکدیگر تعامل نداشته باشند، از طرف مردم حمایت نشوند و سازمان های مربوطه هم مسئولیت نپذیرند، دست این سازمان ها نیز بسته است.
«ما بارها این نبود هماهنگی را بازگو کردیم اما بازخوردی نداشت. بدون شک، با همکاری ارگان ها، پرونده فروش نوزادان کمرنگ یا بسته خواهد شد. در نظر داشته باشید که اجرای این ابلاغیه و مساله پاکسازی تا الان به صورت جدی صورت نگرفته است.»
این فعال حقوق کودک، در بیان راهکارهای مبارزه با معضل کودکان معتاد، سازمان ها و ارگان های در پیوند با این گروه از کودکانِ در معرض آسیب را مسوول رسیدگی به این کودکان دانست.
وی در تشریح وظایف سازمان های مردم نهاد گفت: در این باره، چند موضوع مهم مطرح است. نخست، کودکان معتاد حتما باید پاکسازی شوند. دوم اینکه، بسیاری از این کودکان، نامشروع بوده و شناسنامه ندارند، در نتیجه زمانی که مادر می بیند، فرزندش هویتی ندارد به راحتی آن را خرید و فروش می کند. با توجه به این مساله، نیازمند بررسی های حقوقی در این زمینه ایم. یکی از فعالیت های این سازمان ها گرفتن شناسنامه به نام مادر است. اگرچه این اقدام شاید در آینده مشکل هایی برای فرزندان ایجاد کند.
«در این میان حتی، مداخله نیروی انتظامی هم برای رسیدگی به معضل این کودکان و مادران، لازم است. این کودکان نباید زیر هیچ عنوانی به خانواده های معتاد و بزهکارشان سپرده شوند. درمان مادر و کودک باید به موازات هم صورت گیرد. والدین حتما باید سنجش صلاحیت شوند .»
وی در توضیح سایر چالش هایی که ناشی از ناهماهنگی میان دستگاه های گوناگون است، افزود: شاهد این هستیم که بسیاری از مادران معتاد برای جلوگیری از بارداری های بیشتر، تقاضای عقیم سازی خود را از مراکز درمانی دارند که با آن موافقت نمی شود.
«مگر نه این است که ایران نیاز به نسلی سالم دارد. واضح است که زاد و ولد کودکان معتاد از مادران معتاد، تنها هزینه هایی را به جامعه تحمیل می کند. این در حالی است که حتی وسایل پیشگیری از بارداری در اختیار زنان معتاد و کارتن خواب قرار داده نمی شود و مبلغ تهیه این وسایل در داروخانه ها گران است. سازمان های مردم نهاد در این گونه موارد دست بسته اند و هیچ کمکی از دولت دریافت نمی کنند. حتی اگر کمک مالی نباشد کمک های معنوی از طرف دولت نیاز است .»
افتخارزاده نیز در ادامه گفت وگوی خود به راهکارهای پیشگیری از تولد کودکان معتاد و کنترل زنان معتاد اشاره کرد و در این زمینه به بررسی مقایسه ای از روند رسیدگی به این معضل میان ایران و سایر کشورها پرداخت.
وی گفت: در کشورهایی مانند استرالیا،آمریکا یا فنلاند هر محله مددکارانی دارد که با سازوکاری مشخص و وظایف تعیین شده، ابتدا به پیشگیری از این آسیب و سپس پیگیری زنان معتاد می پردازند. مادران باردار معتاد در محله ها شناسایی و برایشان کارت صادر می شود. «هویت مادر و فرزند مشخص می شود و مادر سریع به سیستم درمانی وارد می شود. در صورت فرار نیز مورد تعقیب قرار می گیرد. اگر در ایران نیز هماهنگی میان دستگاه ها و نهادها وجود داشته باشد، همین اتفاق رخ خواهد داد اما ما ساز وکار پیشگیری نداریم و مساله شناسایی زنان معتاد یا حتی روسپی با انکار و مقاومت مسوولان روبرو می شود. در این زمینه هیچ پایشی صورت نمی گیرد. کودکان معتادی که از زنان معتاد متولد می شوند به راحتی خرید و فروش می شوند. »
وی در پایان گفت وگوی خود به شرایط مراکز نگهداری و مسوولیت سازمان ها در برابر این کودکان آسیب دیده اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تنها مرجع دارای صلاحیت نگه داری این کودکان، بهزیستی است. بهزیستی نیز حکم قضایی می خواهد و کودکان را به دادگستری برده و به دلیل محدودیت محل اسکان، کودک را به خانواده بازمی گرداند.
زنان و کودکان، دو قشر پراهمیت در هر جامعه به شمار می روند؛ زنان پرورش دهندگان اصلی و کودکان، پایه های تشکیل دهندهِ نسل های آینده یک کشور به شمار می روند. از این رو، رویارویی این دو قشر با کمترین آسیب های اجتماعی، مانع دستیابی جامعه به اهداف اصلی خود که همانا سلامت، توسعه و پویایی است، خواهد شد.
توسعه شهرنشینی در ایران در سال های گذشته، جامعه را با آسیب های جدی چون اعتیاد درگیر ساخته است که متاسفانه زنان و کودکان نیز از این آسیب در امان نمانده اند.
نگران کننده تر آنجا است که بر پایه آمارهای نیمه رسمی و غیررسمی تعداد کودکان و زنان معتاد رو به افزایش است و به گفته کارشناسان و فعالان حقوق زنان و کودکان در صورت بی توجهی، روزبه روز دامنه آن گسترده تر خواهد شد.
از نگاه کارشناسان حوزه، کودکان معتاد از دو راه به گرداب اعتیاد می افتند؛ نخست از مادران معتاد متولد می شوند و دوم پس از تولد میان والدین مصرف کننده مواد مخدر، خود نیز به دام اعتیاد می افتند. پدیده کودکان معتاد، در سال های گذشته به یکی از آسیب های اصلی جامعه ایران تبدیل شده است.
فعالان سازمان های مردم نهاد و آسیب شناسان اجتماعی، حل معضل کودکان معتاد را در برخورد ریشه ای و پیشگیرانه در مرحله نخست و اقدام های درمانی و حمایتی مناسب در مراحل پس از ابتلای کودکان به اعتیاد، جست وجو می کنند.
* چالش های آماری، مانعی بر سر راه شناسایی
همچون سایر آسیب های اجتماعی، آمار دقیق و رسمی از کودکان معتاد وجود ندارد. به همین دلیل، جسته وگریخته در فضای رسانه ای کشور با آمارهای غیررسمی و تاییدنشده ای از زبان مسوولان روبرو می شویم. خرداد ماه امسال بود که نوزاد معتادی در چهار ماهگی قربانی اعتیاد مادر شد و در یکی از بیمارستان های تهران فوت کرد.
تهران به عنوان کلانشهری که انواع آسیب های اجتماعی را در خود جای داده است، آمار تولد روزانه سه تا چهار نوزاد معتاد به خود اختصاص داده است.
** مادران معتاد و شرایط نامناسب اجتماعی؛
کارشناسان در تشریح دلایل اعتیاد کودکان به دو عامل مهم محیطی و مادرزادی اشاره می کنند؛ به این معنا که کودکان یا در زمان جنینی و در رحم آلوده مادر، معتاد شده اند یا در خانواده ای چشم گشوده اند که پدر و مادر در آن مصرف کننده مواد مخدر بوده اند.
در این خصوص، «مرضیه محمد حسنی» رییس موسسه یاریگران خورشید در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا ضمن ابراز این مساله که آمار مورد توافق بر سر تولد کودکان معتاد، روزانه، پنج کودک است، گفت: این کودکان آمار تولدشان رو به رشد است و دارای شرایط ویژه ای اند. به طور قطع بسیاری از این کودکان از مادران معتاد متولد می شوند. «بسیاری از آنان کودکان نامشروع اند. مادران آنها از سرنگ های آلوده به ویروس HIV مثبت استفاده کرده اند. مادری که با شرایط اعتیاد سرو کله می زند، مواد به او نمی رسد، بیمار است، تازه زایمان کرده، رها می شود، دوباره کارتن خواب می شود و دوباره با دیگران ارتباط برقرار می کند. در این شرایط سرنوشت کودک چه می شود؟»
این فعال حقوق کودک ادامه داد: متاسفانه حتی در مواردی نوزادان معتاد پیش از تولد و پاکسازی، دوباره درگیر اعتیاد می شوند و شمار زیادی نیز به دلیل سوءرفتار والدین مورد آزار جسمی واقع می شوند حتی شاهد مرگ، کتک های شدید، اووردوز، اجاره دادن برای تکدی گری، قاچاق و فروش اعضای بدن بسیاری از این کودکان بوده ایم.
«زهرا افتخارزاده» مدیر موسسه ارتقای کیفیت زندگی زنان آتنا نیز در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، ریشه افزایش کودکان معتاد و در معرض آسیب را ساختارهای اجتماعی نامناسب و نواقص حمایتی و قانونی دانست.
وی گفت: این شرایط همانند استخری سوراخی است که قطره قطره در آن آب ریخته می شود،کار سازمان های مردمی نیز همین است. تا زمانی که بستر مناسب حمایتی از طرف دولت و نگاه علمی و کارشناسی شده نباشد، فعالیت سازمان های مردم نهاد نیز همان قطره قطره ریختن آب در استخر سوراخ است.
«ما سامانه یکپارچه ای در این زمینه نداریم. مشکل بسیاری از خیریه ها و سازمان ها این است که احساسی برخورد می کنند و این کار باعث می شود افراد تحت پوشش اوضاعشان بدتر شود. ما نیاز به موسساتی نداریم که کیسه مواد غذایی دست آنان بدهند. »
** تازیانه های اعتیاد بر تن رنجور کودکان
مدیر موسسه یاریگران خورشید همچنین، در بیان چالش های پیش روی کودکان معتاد به پژوهشگر ایرنا گفت: مشکل این کودکان و زنان افزون بر اعتیاد، فقر فرهنگی شدید است. ما مقابله با اعتیاد را به آنان آموزش می دهیم. ما با خانواده هایی روبروایم که مواد مصرف می کنند و آن را به دست کودکانشان نیز می دهند.
«همین اعتیاد سرمنشاء بروز رفتارهای پرخطر از طرف کودکان می شود. این کودکان حتی پس از پاکسازی دوباره به خانواده های خود سپرده شده و بسیاری از آنان بسته به میزان اعتیاد والدین، از 500 تا یک میلیون تومان فروخته می شوند. »
به گفته محمدحسنی این گروه از کودکان، بسیار ناسازگارند و ارتباط گرفتن با آنان دشوار است.
همچنین، «لیلا عبدالکریمی» مددکار اجتماعی و مدیر داخلی انجمن حمایت از کودکان کار در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، خطرهای موجود برای کودکان متولد شده از مادران معتاد را برشمرد.
وی گفت: کودک متولد شده از مادر مصرف کننده، دارای ویژگی های جسمی و روانی خاصی از جمله کمبود وزن، عدم تناسب بین اعضای بدن، سرِ کوچک، بی قراری و تشنج، تهوع و اسهال و استفراغ، خمیازه و به طور کل نشانه های خماری است.
«این گروه از کودکان از نظر روحی نیز مشکل های ویژه ای چون درماندگی دارند. به این صورت که کودکان همواره در تلاش اند تا تحسین والدین خود را برانگیزند. آنان به دلیل بی تفاوتی والدین نسبت به خودشان تلاش های خود را برای انجام کارهای مناسب بی نتیجه می بینند و به نوعی به درماندگی می رسند.»
وی افزود: میان این کودکان، افسردگی همراه با غم و اندوه مشاهد می شود. اضطراب زیاد نیز از دیگر خصوصیت های کودکان معتاد است. دلیل این مورد رفتارهای بی ثبات وغیرقابل پیش بینیِ کودکان معتاد، والدین آنان است که باعث می شوند کودک به صورت دایمی نگران رفتارهای خود باشد.
دیگر ویژگی کودکان، داشتن حالت تدافعی است زیرا هیچ گاه شاهد ارتباط اجتماعی و میان فردی سالم و درستی از طرف والدین خود نبوده اند. بیقراری، کم ذهنی، احساس گناه، رفتارهای غیرواقعی، ناتوانی در نه گفتن، ترس، نگرانی، احساس نیاز شدید به محبت، مشکلات عاطفی و در نهایت مرگ، دیگر چالش های جسمی و روحی پیش روی کودکان معتاد متولد شده از مادران معتاد به شمار می روند.
محمدحسنی، سازمان بهزیستی را مسوول ساماندهی این جزییات عنوان کرد و از نبود ارگانی مشخص برای پوشش دهی این معضل سخن گفت. وی همچنین، در پاسخ به دلایل افزایش کودکان معتاد با توجه به روند رو به رشد سازمان های مردم نهاد، اظهار کرد: تا ارگان های مسئول شانه به شانه وارد نشوند حل این معضل، شدنی نیست. اگر قرار باشد سازمان های مردم نهاد با یکدیگر تعامل نداشته باشند، از طرف مردم حمایت نشوند و سازمان های مربوطه هم مسئولیت نپذیرند، دست این سازمان ها نیز بسته است.
«ما بارها این نبود هماهنگی را بازگو کردیم اما بازخوردی نداشت. بدون شک، با همکاری ارگان ها، پرونده فروش نوزادان کمرنگ یا بسته خواهد شد. در نظر داشته باشید که اجرای این ابلاغیه و مساله پاکسازی تا الان به صورت جدی صورت نگرفته است.»
این فعال حقوق کودک، در بیان راهکارهای مبارزه با معضل کودکان معتاد، سازمان ها و ارگان های در پیوند با این گروه از کودکانِ در معرض آسیب را مسوول رسیدگی به این کودکان دانست.
وی در تشریح وظایف سازمان های مردم نهاد گفت: در این باره، چند موضوع مهم مطرح است. نخست، کودکان معتاد حتما باید پاکسازی شوند. دوم اینکه، بسیاری از این کودکان، نامشروع بوده و شناسنامه ندارند، در نتیجه زمانی که مادر می بیند، فرزندش هویتی ندارد به راحتی آن را خرید و فروش می کند. با توجه به این مساله، نیازمند بررسی های حقوقی در این زمینه ایم. یکی از فعالیت های این سازمان ها گرفتن شناسنامه به نام مادر است. اگرچه این اقدام شاید در آینده مشکل هایی برای فرزندان ایجاد کند.
«در این میان حتی، مداخله نیروی انتظامی هم برای رسیدگی به معضل این کودکان و مادران، لازم است. این کودکان نباید زیر هیچ عنوانی به خانواده های معتاد و بزهکارشان سپرده شوند. درمان مادر و کودک باید به موازات هم صورت گیرد. والدین حتما باید سنجش صلاحیت شوند .»
وی در توضیح سایر چالش هایی که ناشی از ناهماهنگی میان دستگاه های گوناگون است، افزود: شاهد این هستیم که بسیاری از مادران معتاد برای جلوگیری از بارداری های بیشتر، تقاضای عقیم سازی خود را از مراکز درمانی دارند که با آن موافقت نمی شود.
«مگر نه این است که ایران نیاز به نسلی سالم دارد. واضح است که زاد و ولد کودکان معتاد از مادران معتاد، تنها هزینه هایی را به جامعه تحمیل می کند. این در حالی است که حتی وسایل پیشگیری از بارداری در اختیار زنان معتاد و کارتن خواب قرار داده نمی شود و مبلغ تهیه این وسایل در داروخانه ها گران است. سازمان های مردم نهاد در این گونه موارد دست بسته اند و هیچ کمکی از دولت دریافت نمی کنند. حتی اگر کمک مالی نباشد کمک های معنوی از طرف دولت نیاز است .»
افتخارزاده نیز در ادامه گفت وگوی خود به راهکارهای پیشگیری از تولد کودکان معتاد و کنترل زنان معتاد اشاره کرد و در این زمینه به بررسی مقایسه ای از روند رسیدگی به این معضل میان ایران و سایر کشورها پرداخت.
وی گفت: در کشورهایی مانند استرالیا،آمریکا یا فنلاند هر محله مددکارانی دارد که با سازوکاری مشخص و وظایف تعیین شده، ابتدا به پیشگیری از این آسیب و سپس پیگیری زنان معتاد می پردازند. مادران باردار معتاد در محله ها شناسایی و برایشان کارت صادر می شود. «هویت مادر و فرزند مشخص می شود و مادر سریع به سیستم درمانی وارد می شود. در صورت فرار نیز مورد تعقیب قرار می گیرد. اگر در ایران نیز هماهنگی میان دستگاه ها و نهادها وجود داشته باشد، همین اتفاق رخ خواهد داد اما ما ساز وکار پیشگیری نداریم و مساله شناسایی زنان معتاد یا حتی روسپی با انکار و مقاومت مسوولان روبرو می شود. در این زمینه هیچ پایشی صورت نمی گیرد. کودکان معتادی که از زنان معتاد متولد می شوند به راحتی خرید و فروش می شوند. »
وی در پایان گفت وگوی خود به شرایط مراکز نگهداری و مسوولیت سازمان ها در برابر این کودکان آسیب دیده اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تنها مرجع دارای صلاحیت نگه داری این کودکان، بهزیستی است. بهزیستی نیز حکم قضایی می خواهد و کودکان را به دادگستری برده و به دلیل محدودیت محل اسکان، کودک را به خانواده بازمی گرداند.
