محققان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی موفق شدند با استفاده از نوعی قارچ، نانوذرات طلا با قطر ۶۰ نانومتر که فاقد آلودگی‌های زیست‌محیطی است را تولید کنند.
به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، روش‌های مختلفی شامل فرایندهای فیزیکی و شیمیایی برای تولید نانوذرات وجود دارد. در هر یک از این روش‌ها ذرات جدید با شکل و اندازه خاص تولید می‌شوند، ولی بیشتر آنها گران‌قیمت بوده و یا خطرات و آلودگی‌های زیست‌محیطی به دنبال دارند.
لذا نیاز روزافزون به روش‌های قابل اطمینان برای سنتز نانوذرات که به محیط زیست آسیب وارد نکنند، احساس می‌شود. این امر سبب شده است تا محققان به کاربرد سیستم‌های بیولوژیک (زیستی) روی آورند.
بر اساس تقسیم‌بندی‌های بین‌المللی در حیطه تحقیقات زیست‌فناوری، مطالعاتی که در زمینه نانوزیست فناوری انجام می‌گیرد، حوزه زیست فناوری طلایی (Gold biotechnology) نامیده می‌شود.
بر این اساس محققان دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مطالعات اخیر خود موفق به سنتز نانوذرات طلا در این حوزه شدند.
دکتر حامد برآبادی، دستیار دکتری تخصصی بیوتکنولوژی دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم شهید بهشتی و از محققان این طرح، بیوسنتز نانوذرات با استفاده از قارچ‌ها را یکی از راهکارهای جدید در حوزه ساخت نانوذرات عنوان کرد.
وی گفت: به همین دلیل در این پژوهش بیوسنتز نانوذرات طلا با استفاده از قارچ پنیسیلیوم اکولاتوم (Penicillium aculeatum) و در ادامه بررسی اثرات ضد انگلی نانوذرات ساخته شده مدنظر قرار گرفت.
برآبادی با بیان اینکه در این طرح از محیط کشت بدون سلول برای تولید نانوذرات استفاده شد، ادامه داد: طبق مشاهدات، قارچ پنیسیلیوم اکولاتوم توانایی تولید نانوذرات طلا را دارد. نانوذرات طلای سنتز شده دارای متوسط قطر ۶۰ نانومتر و به صورت کروی و همگن هستند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن این نانوذرات دارای اثر ضد انگلی قابل توجهی علیه پروتواسکولکس‌های کیست هیداتید نیز بودند. با توجه به ویژگی ضدانگلی، این نانوذرات فلزی می‌توانند در صورت رسیدن به تولید انبوه، به‌منظور کاربردهای مختلف دارویی و پزشکی مورد استفاده قرار گیرند.
این محقق، برتری اصلی نانوذرات تولید شده در این طرح نسبت به نانوذرات تولید شده شیمیایی را نبود باقیمانده‌های سمی آلی در سطح، ایجاد حداقل ضایعات و مواد غیر مصرفی در فرآیند تولید، حجم بالای تولید و تکرارپذیری نسبت دانست.
برآبادی با تاکید بر اینکه بسیاری از مطالعات انجام شده تاکنون تولید نانوذرات را در اندازه و ساختار گوناگون از میکروارگانیسم‌هایی نظیر اشریشیا کولی، باسیلوس سابتیلیس و غیره گزارش کرده‌اند، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه میکروارگانیسم‌های نام برده جزو میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا هستند، لذا برای ورود به صنعت با ملاحظات و محدودیت‌هایی همراهند. این در حالی است که قارچ پنیسیلیوم اکولاتوم استفاده شده در این طرح غیر بیماری‌زا است. لذا می‌تواند گزینه مناسبی جهت مطالعات تکمیلی و تولید نانوذرات در مقیاس صنعتی باشد.
وی با بیان اینکه در این طرح تولید نانوذرات به صورت ماکروسکوپی با تغییر رنگ محیط از زرد به بنفش و بررسی λMax با روشUV اثبات شده است، یادآور شد: اندازه ذرات، شاخص پراکندگی نانوذرات (PDI) و پتانسیل زتا که معرف پایداری نانوذرات است، توسط دستگاه Zeta sizer معین شده است. همچنین شکل و ساختار نانوذرات توسط میکروسکوپ الکترونی AFM و SEM بررسی شده است.
نتایج این تحقیقات که حاصل همکاری دکتر حامد برآبادی دستیار دکتری تخصصی بیوتکنولوژی دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر سهیلا هنری عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و همکارانشان است، در مجله Environmental Science and Pollution Research با ضریب تأثیر ۲.۷۴۱ منتشر شده است.
