برای نخستین بار تولید بنزین ایران در سال های ۲۰۱۲و۲۰۱۳ از عربستان پیشی گرفته است اما از سال ۲۰۱۴ به بعد مجددا عربستان رتبه نخست تولید بنزین در منطقه را از آن خود کرد.
به گزارش خبرگزاری دانا، طی چند روز گذشته به بررسی ابعاد متفاوت فعالیت وزارت نفت از سال ۹۲ تا ۹۶ پرداختیم. ابعاد مثبت و منفی که هر یک در جایگاه خود ماحصل تصمیم های مدیریتی در این دوره زمانی بوده است. اما آنچه در این میان می تواند در حکم «نخ تسبیح» این صنعت ایفای نقش کرده و محور فعالیت های آن قرار گیرد، سند چشم انداز بیست ساله در ابعاد کلان این صنعت است. طبق متن سند چشم انداز بیست ساله کشور، قرار است ایران در سال ۱۴۰۴ کشوری توسعه یافته با جایگاه نخست اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی(شامل آسیا میانه،قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه باشد)در این گزارش تلاش شده است نگاهی گذرا به عملکرد صنعت نفت کشور در قیاس با کشورهای هدف در سند چشم انداز طی دوره زمانی سال های فعالیت دولت یازدهم داشته باشیم.
عملکرد بخش نفت برمبنای سند چشم انداز
بررسی ها نشان می‌دهد ایران تا قبل از سال ۲۰۱۴ رتبه دوم در تولید نفت را داشته است، اما از سال ۲۰۱۵ به بعد به دلیل افت تولید ناشی از تحریم ها از یک طرف و روند افزایش تولید عراق از سویی دیگر به رتبه سوم تنزل یافت. طبق آمار موجود با توجه به تناسب ذخایر اثبات شده ایران و عراق، عراق اصلی ترین رقیب ایران در سال های آتی (به ویژه سال پایان سند چشم انداز۲۰ساله)در زمینه تولید نفت به شمار می رود. به این ترتیب ضروری است تسهیل شرایط داخلی کشور در راستای جذب سرمایه سرمایه گذاران داخلی و خارجی به منظور رفع مشکلات کنونی در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز کشور مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
عربستان با اختلاف زیادی نسبت به سایر کشورها در رتبه نخست صادرات نفت خام قرار دارد. در طول زمان مورد بررسی، صادرات نفت کشورهای منطقه به جز عراق و ایران تماما روند نزولی داشته یا ثابت مانده است.در حالی که عراق با رشد متوسط سالیانه ۷ درصد صادرات نفت خود را از ۲.۴۲میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲، به ۳.۸ میلیون بشکه در روز ۲۰۱۶رسانده است. صادرات ایران نیز بر اساس آمار اوپک از ۲.۱۰میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲ به ۱.۰۸میلیون بشکه در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته بود. اما با رفع تحریم ها در سال ۲۰۱۶ به ۱.۹۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.
در بخش پالایشی نیز طبق نمودار زیر در دوره زمانی بین سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ روند تغییرات ظرفیت پالایشی عربستان و امارات صعودی بوده و بقیه تقریبا ثابت بوده اند. این در حالی است که شواهد نشان می دهد عربستان تصمیم دارد با افزایش ظرفیت پالایشی خود از جایگاه صادرکننده نفت خام به صادرکننده فرآورده نفتی ارتقا یابد. به این ترتیب که تولید بنزین در عربستان از ۶۳ میلیون لیتر در روز در سال ۲۰۱۲ به ۸۸ میلیون لیتردر روز در سال ۲۰۱۶ رسیده که حدود ۱۹ میلیون لیتر در روز از تولیدات ایران بیشتر است.
گفتنی است طبق اطلاعات موجود برای نخستین بار تولید بنزین ایران در سال های ۲۰۱۲و۲۰۱۳ از عربستان پیشی گرفته است اما از سال ۲۰۱۴ به بعد مجددا عربستان رتبه نخست تولید بنزین در منطقه را از آن خود کرد.
عملکرد بخش نفت برمبنای سند چشم انداز
بررسی ها نشان می‌دهد ایران تا قبل از سال ۲۰۱۴ رتبه دوم در تولید نفت را داشته است، اما از سال ۲۰۱۵ به بعد به دلیل افت تولید ناشی از تحریم ها از یک طرف و روند افزایش تولید عراق از سویی دیگر به رتبه سوم تنزل یافت. طبق آمار موجود با توجه به تناسب ذخایر اثبات شده ایران و عراق، عراق اصلی ترین رقیب ایران در سال های آتی (به ویژه سال پایان سند چشم انداز۲۰ساله)در زمینه تولید نفت به شمار می رود. به این ترتیب ضروری است تسهیل شرایط داخلی کشور در راستای جذب سرمایه سرمایه گذاران داخلی و خارجی به منظور رفع مشکلات کنونی در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز کشور مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
عربستان با اختلاف زیادی نسبت به سایر کشورها در رتبه نخست صادرات نفت خام قرار دارد. در طول زمان مورد بررسی، صادرات نفت کشورهای منطقه به جز عراق و ایران تماما روند نزولی داشته یا ثابت مانده است.در حالی که عراق با رشد متوسط سالیانه ۷ درصد صادرات نفت خود را از ۲.۴۲میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲، به ۳.۸ میلیون بشکه در روز ۲۰۱۶رسانده است. صادرات ایران نیز بر اساس آمار اوپک از ۲.۱۰میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲ به ۱.۰۸میلیون بشکه در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته بود. اما با رفع تحریم ها در سال ۲۰۱۶ به ۱.۹۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.
در بخش پالایشی نیز طبق نمودار زیر در دوره زمانی بین سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ روند تغییرات ظرفیت پالایشی عربستان و امارات صعودی بوده و بقیه تقریبا ثابت بوده اند. این در حالی است که شواهد نشان می دهد عربستان تصمیم دارد با افزایش ظرفیت پالایشی خود از جایگاه صادرکننده نفت خام به صادرکننده فرآورده نفتی ارتقا یابد. به این ترتیب که تولید بنزین در عربستان از ۶۳ میلیون لیتر در روز در سال ۲۰۱۲ به ۸۸ میلیون لیتردر روز در سال ۲۰۱۶ رسیده که حدود ۱۹ میلیون لیتر در روز از تولیدات ایران بیشتر است.
گفتنی است طبق اطلاعات موجود برای نخستین بار تولید بنزین ایران در سال های ۲۰۱۲و۲۰۱۳ از عربستان پیشی گرفته است اما از سال ۲۰۱۴ به بعد مجددا عربستان رتبه نخست تولید بنزین در منطقه را از آن خود کرد.
