« حوصله ام سر رفته»، « آخر هفته را چگونه سپری کنم؟» و ... امثال این جمله ها را این روزها از زبان خیلی از جوانان و نوجوانان می شنویم یا خودمان گوینده آنها بوده ایم.
به گزارش خبرگزاری دانا،متولدین دهه های 70،60 و 80 که در گروه سنی 15 تا 35 سال قرار دارند و بیش از نیمی از جمعیت فعال ایران را شکل می دهند این روزها و در سالیان اخیر با چالش مهمی مواجه هستند، نداشتن تفریح سالم در اوقات فراغتشان!
بی توجهی به اوقات فراغت جوانان باعث تشدید آسیب های اجتماعی می شود،اوقات فراغت به زمانی گفته می شود که فرد فارغ از هرگونه مشغله ای است.
تفریح سالم هم به معنای تفریحی است که به جسم و روح فرد و البته جامعه چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت آسیبی وارد نکند.
به گفته روانشناسان، تفریح در واقع شامل آن دسته از فعالیت‌ها می‌شود که افراد،بازی، شوخی وسرگرمی را برای بهبود خود یا برای اهدافی که خودشان تعیین کرده‌اند انتخاب می‌کنند، نه به خاطر سود و منفعت‌ها یا اهدافی که جامعه برایشان تعیین می‌کند.
این گروه های سنی، جمعیتی هستند که با برنامه ریزی صحیح از انرژی های فراوان و متراکم آنها می توان برای سازندگی کشور استفاده کرد و در عین حال بی توجهی به آنها تشدید انحراف ها و آسیب های اجتماعی را در پی خواهد داشت. اوقات فراغت جوانان به مثابه شمشيری دولبه است، اگر از آن به طور اصولی استفاده شود نه تنها راهگشا است بلكه زندگی با برنامه، منسجم و هدفدار پيش روی انسان قرار می دهد.
رواج مصرف دخانیات و خیابانگردی در بین جوانان، نتیجه نبود تفریحات سالم
ورود قلیان، سیگار و غیره به مجموعه فرهنگ تفریحی کشور،که دروازه اعتیاد تلقی می شود و البته غرق شدن در شبکه های اجتماعی مجازی و خیابان گردی، نتیجه فراهم نکردن فضای تفریحی سالم برای جوانان است که اگر بر همین مدار پیش برویم معلوم نخواهد بود جوانان در آینده چه وضعیتی خواهند داشت.
براساس نگاه جامعه شناختی، شاید جوان ایرانی از جمله جوانانی باشد که در دنیا رکورد خیابان گردی را به خود اختصاص داده و بیشتر وقت خود را در خیابان می گذراند. افراد خیابان گرد به دلیل بی هدف بودن و نداشتن برنامه ریزی در زندگی، بیشتر وقت خود را در خیابان به سر می برند که این امر سبب می شود به کارهایی روی آورند که با وجهه آنها سازگاری دارد و به آن به عنوان یک تفریح و سرگرمی لذت بخش نگاه کنند.
افراد خیابان گرد در بیشتر مواقع با افرادی مثل خودشان روبه رو و گروههای چند نفره را تشکیل می دهند که چون به صورت گروهی و جمعی هستند تحت تاثیر تحریک و تلقین رفاقت، دست به حوادث احتمالی و اقدامات بزهکارانه می زنند.
نکته قابل توجه این است که اگر جوان تفریح سالم داشته باشد و بتواند خود را سرگرم کند و در کنار دوستان و همسالان خود شاد و سرحال باشد، دیگر به سمت مصرف مواد دخانی و مخدر و البته بزهکاری گرایش پیدا نمی کند.
برخی جوانان از کمبود امکانات تفریحی گلایه دارند و برخی دیگر از گرانی آنها شکایت می کنند و متاسفانه باید گفت در جامعه ما تفریحات هزینه های گزافی بر روی دست جوانان می گذارد. به عنوان مثال جوانی که قصد رفتن به استخر را دارد باید برای یک جلسه بالای بیست هزار تومان پرداخت کند اما مصرف یک وعده قلیان یا یک پاکت سیگار بیش از پنج هزار تومان هزینه نخواهد داشت. پس این شرایط جامعه است که جوانان را به سمت استعمال مواد دخانی به عنوان تفریح سوق می دهد و اگر شرایط اصلاح شود و تفریحات سالم جایگزین در دسترس جوانان قرار بگیرد به طور حتم آمار رو به افزایش مصرف قلیان در کشور روند نزولی پیدا خواهد کرد.
گرانی و کمبود تفریحات سالم جوانان را به تفریحات ناسالم سوق می دهد
گرانی تفریحات سالم در کشور جوانان را به سمت تفریحات ناسالم در اجتماع سوق می دهد. علاوه بر این در بسیاری از شهرهای ایران امکانات تفریحی کمی وجود دارد و یا اصلا وجود ندارد. به عنوان مثال در همین تهران که پایتخت ایران محسوب می شود تنها و تنها یک شهربازی وجود دارد، حالا حساب شهرهای دیگر که جداست!
گرانی و البته کمبود پارک های تفریحی در کشور، کمبود کتابخانه، گرانی و کمبود مجتمع و باشگاه های ورزشی و همچنین برنامه نداشتن مسئولان برای اوقات فراغت جوانان سبب شده تا جوانان این روزها به سمت تفریحات ناسالم چون قلیان کشیدن روی بیاورند که آمار آن هم روز به روز در حال افزایش است.
تفریح سالم در جامعه فراهم نیست
امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: امکان تفریح سالم در جامعه فراهم نیست و اگر هم هست به دلیل کم کاری مسئولان و قشری شدن تفریحات، گران است در حالی که باید برعکس این باشد.
وی با بیان اینکه غنی کردن اوقات فراغت جوانان امروز مهم ترین هدف جامعه توسعه یافته است، گفت: اگر یک دلار در این راه هزینه کنیم بیش از هزار دلار سود خواهیم کرد و از آمار جرم و جنایت بسیار کاسته خواهد شد. گرایش جوانان به سیگار و قلیان نتیجه این است که اوقات فراغت جوانان را غنی سازی نکرده ایم.
سرخوردگی و رهاشدگی جوانان اثر گرانی تفریحات سالم
این جامعه شناس با تاکید بر اینکه برای جوانان هیچ کاری نکرده ایم و فقط حرف زده ایم، افزود: باید جوانان به گردش های مختلف بروند و کلوب های مختلف برایشان ایجاد کرد چرا که اثر گران بودن تفریحات سالم، دوری کردن جوانان از آنها و سرخوردگی،رهاشدگی و ورود به انواع آسیب اجتماعی است.
قرایی مقدم با اشاره به اینکه اکثر جوانان در اقشار پایین قرار دارند و باید به فکر آنها باشیم،گفت: بی توجهی به جوانان فقیر و مستضعف باعث سرخوردگی گرایش آنها به اعتیاد و قلیان و خیابان گردی می شود.
وی با تاکید بر اینکه شرایط جامعه به غنی کردن اوقات فراغت جوانان بستگی دارد، اظهار کرد: وظیفه جامعه هم همین است و وقتی جامعه نمی تواند اوقات فراغت جوانان را غنی سازی کند باید منتظر انواع آسیب های اجتماعی باشیم.
اوقات فراغت جوانان با استانداردهای جهانی فاصله دارد
ناصر قاسم زاده، مدیرعامل انجمن حمایت ازسلامت و بهداشت روان جامعه هم به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در نوجوانی و جوانی زمانهایی با عنوان اوقات فراغت داریم که فرد آن را به تناسب اینکه مجرد یا متاهل باشد به خود یا خانواده اختصاص می دهد.
این روانشناس با اشاره به اینکه تفریحات سالم با توجه به عرف جامعه رقم می خورد، بیان کرد: فرد در اوقات فراغت باید رضایتمندی داشته باشد، انرژی مثبت بگیرد و به پیشرفت و کمال سوق داده شود.
قاسم زاده با بیان اینکه در زمینه پر کردن اوقات فراغت و تفریحات سالم هم به لحاظ بهداشتی و هم تعداد با استانداردهای جهانی فاصله داریم، گفت: دولت در زمینه پرکردن اوقات فراغت جوانان نقش اساسی دارد و باید برای تمام سنین اماکن تفریحی تقریبا به صورت رایگان ایجاد کند که جوانان جذب شوند. هزینه های بالای اماکن تفریحی مانع استفاده جوانان از آنها می شود و دولت باید یارانه بدهد و زمینه را برای استفاده همگانی فراهم کند.
اماکنی را نداریم که پاسخگوی نیازها برای تفریح سالم باشد
وی با تاکید بر اینکه الان 50 میلیون جوان زیر 29 سال داریم و اگر تفریحات آنها را اصلاح نکنیم به تفریحات غیر سالم روی می آورند، اظهار کرد: تصاویری که از قلیان کشیدن فوتبالیست ها منتشر شد نشان دهنده این است که اماکنی را نداریم که پاسخگوی نیازها برای تفریح سالم باشد .
این روانشناس بیان کرد: اگر برای اوقات فراغت جوانان فکری نشود شاهد آسیب های اجتماعی، اعتیاد، بزهکاری، طلاق خواهیم بود چراکه شخصیت در جوانی شکل می گیرد و اگر جوانان تفریحات سالمی نداشته باشند دچار انحراف شخصیتی خواهند شد.
دولت و شهرداری دست به کار شوند
در پایان باید گفت، دولت و بالاخص وزارت ورزش و جوانان با همکاری شهرداری ها باید برای پر کردن خلاء اوقات فراغت و ایجاد تفریحات سالم برای جوانان تلاش خود را بکنند و اماکن تفریحی ارزان قیمتی ایجاد کنند تا امکان استفاده از آنها برای تمامی قشرهای جامعه فراهم باشد.
البته به نظر می رسد وزارت ورزش و جوانان فقط نام جوانان را یدک می کشد و در واقع برای جوانان هیچ اقدام عملی انجام نداده است و نیاز به تغییر ساختار دارد تا به جوانان و مشکلاتشان رسیدگی بیشتری شود.
تفکیک سازمان جوانان از وزارت ورزش، خبری خوب
اخیرا لایحه تفکیک سازمان جوانان از وزارت ورزش در دستورکار مجلس قرار گرفته است. محمدمهدی تندگویان، معاون امور ساماندهی جوانان وزارت ورزش و جوانان، اخیرا با اشاره به اینکه موضوع تفکیک معاونت جوانان از وزارت ورزش در دستورکار مجلس قرار دارد و طی یکی دو هفته آینده به سرانجام خواهد رسید، تاکید کرد: در صورتی که این امر محقق شود با اختصاص بودجه معین برای بخش جوانان بسیاری از مشکلات این حوزه برطرف خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه اختصاص ردیف بودجه مجزا به حوزه جوانان این امکان را فراهم می‌کند تا این معاونت زیر نظر نهاد ریاست جمهوری به شکل مستقیم مطالبات جوانان را در سایر وزارتخانه‌ها پیگیری و دنبال کند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر با قرار گرفتن بخش جوانان در وزارت ورزش و جوانان دایره اختیارات این حوزه بسیار محدود است و در حقیقت نمی‌تواند در صورتی که وزارتخانه‌ای در حوزه جوانان عملکرد نامناسبی داشته باشد روی آن نظارت کند.
بی توجهی به اوقات فراغت جوانان باعث تشدید آسیب های اجتماعی می شود،اوقات فراغت به زمانی گفته می شود که فرد فارغ از هرگونه مشغله ای است.
تفریح سالم هم به معنای تفریحی است که به جسم و روح فرد و البته جامعه چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت آسیبی وارد نکند.
به گفته روانشناسان، تفریح در واقع شامل آن دسته از فعالیت‌ها می‌شود که افراد،بازی، شوخی وسرگرمی را برای بهبود خود یا برای اهدافی که خودشان تعیین کرده‌اند انتخاب می‌کنند، نه به خاطر سود و منفعت‌ها یا اهدافی که جامعه برایشان تعیین می‌کند.
این گروه های سنی، جمعیتی هستند که با برنامه ریزی صحیح از انرژی های فراوان و متراکم آنها می توان برای سازندگی کشور استفاده کرد و در عین حال بی توجهی به آنها تشدید انحراف ها و آسیب های اجتماعی را در پی خواهد داشت. اوقات فراغت جوانان به مثابه شمشيری دولبه است، اگر از آن به طور اصولی استفاده شود نه تنها راهگشا است بلكه زندگی با برنامه، منسجم و هدفدار پيش روی انسان قرار می دهد.
رواج مصرف دخانیات و خیابانگردی در بین جوانان، نتیجه نبود تفریحات سالم
ورود قلیان، سیگار و غیره به مجموعه فرهنگ تفریحی کشور،که دروازه اعتیاد تلقی می شود و البته غرق شدن در شبکه های اجتماعی مجازی و خیابان گردی، نتیجه فراهم نکردن فضای تفریحی سالم برای جوانان است که اگر بر همین مدار پیش برویم معلوم نخواهد بود جوانان در آینده چه وضعیتی خواهند داشت.
براساس نگاه جامعه شناختی، شاید جوان ایرانی از جمله جوانانی باشد که در دنیا رکورد خیابان گردی را به خود اختصاص داده و بیشتر وقت خود را در خیابان می گذراند. افراد خیابان گرد به دلیل بی هدف بودن و نداشتن برنامه ریزی در زندگی، بیشتر وقت خود را در خیابان به سر می برند که این امر سبب می شود به کارهایی روی آورند که با وجهه آنها سازگاری دارد و به آن به عنوان یک تفریح و سرگرمی لذت بخش نگاه کنند.
افراد خیابان گرد در بیشتر مواقع با افرادی مثل خودشان روبه رو و گروههای چند نفره را تشکیل می دهند که چون به صورت گروهی و جمعی هستند تحت تاثیر تحریک و تلقین رفاقت، دست به حوادث احتمالی و اقدامات بزهکارانه می زنند.
نکته قابل توجه این است که اگر جوان تفریح سالم داشته باشد و بتواند خود را سرگرم کند و در کنار دوستان و همسالان خود شاد و سرحال باشد، دیگر به سمت مصرف مواد دخانی و مخدر و البته بزهکاری گرایش پیدا نمی کند.
برخی جوانان از کمبود امکانات تفریحی گلایه دارند و برخی دیگر از گرانی آنها شکایت می کنند و متاسفانه باید گفت در جامعه ما تفریحات هزینه های گزافی بر روی دست جوانان می گذارد. به عنوان مثال جوانی که قصد رفتن به استخر را دارد باید برای یک جلسه بالای بیست هزار تومان پرداخت کند اما مصرف یک وعده قلیان یا یک پاکت سیگار بیش از پنج هزار تومان هزینه نخواهد داشت. پس این شرایط جامعه است که جوانان را به سمت استعمال مواد دخانی به عنوان تفریح سوق می دهد و اگر شرایط اصلاح شود و تفریحات سالم جایگزین در دسترس جوانان قرار بگیرد به طور حتم آمار رو به افزایش مصرف قلیان در کشور روند نزولی پیدا خواهد کرد.
گرانی و کمبود تفریحات سالم جوانان را به تفریحات ناسالم سوق می دهد
گرانی تفریحات سالم در کشور جوانان را به سمت تفریحات ناسالم در اجتماع سوق می دهد. علاوه بر این در بسیاری از شهرهای ایران امکانات تفریحی کمی وجود دارد و یا اصلا وجود ندارد. به عنوان مثال در همین تهران که پایتخت ایران محسوب می شود تنها و تنها یک شهربازی وجود دارد، حالا حساب شهرهای دیگر که جداست!
گرانی و البته کمبود پارک های تفریحی در کشور، کمبود کتابخانه، گرانی و کمبود مجتمع و باشگاه های ورزشی و همچنین برنامه نداشتن مسئولان برای اوقات فراغت جوانان سبب شده تا جوانان این روزها به سمت تفریحات ناسالم چون قلیان کشیدن روی بیاورند که آمار آن هم روز به روز در حال افزایش است.
تفریح سالم در جامعه فراهم نیست
امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: امکان تفریح سالم در جامعه فراهم نیست و اگر هم هست به دلیل کم کاری مسئولان و قشری شدن تفریحات، گران است در حالی که باید برعکس این باشد.
وی با بیان اینکه غنی کردن اوقات فراغت جوانان امروز مهم ترین هدف جامعه توسعه یافته است، گفت: اگر یک دلار در این راه هزینه کنیم بیش از هزار دلار سود خواهیم کرد و از آمار جرم و جنایت بسیار کاسته خواهد شد. گرایش جوانان به سیگار و قلیان نتیجه این است که اوقات فراغت جوانان را غنی سازی نکرده ایم.
سرخوردگی و رهاشدگی جوانان اثر گرانی تفریحات سالم
این جامعه شناس با تاکید بر اینکه برای جوانان هیچ کاری نکرده ایم و فقط حرف زده ایم، افزود: باید جوانان به گردش های مختلف بروند و کلوب های مختلف برایشان ایجاد کرد چرا که اثر گران بودن تفریحات سالم، دوری کردن جوانان از آنها و سرخوردگی،رهاشدگی و ورود به انواع آسیب اجتماعی است.
قرایی مقدم با اشاره به اینکه اکثر جوانان در اقشار پایین قرار دارند و باید به فکر آنها باشیم،گفت: بی توجهی به جوانان فقیر و مستضعف باعث سرخوردگی گرایش آنها به اعتیاد و قلیان و خیابان گردی می شود.
وی با تاکید بر اینکه شرایط جامعه به غنی کردن اوقات فراغت جوانان بستگی دارد، اظهار کرد: وظیفه جامعه هم همین است و وقتی جامعه نمی تواند اوقات فراغت جوانان را غنی سازی کند باید منتظر انواع آسیب های اجتماعی باشیم.
اوقات فراغت جوانان با استانداردهای جهانی فاصله دارد
ناصر قاسم زاده، مدیرعامل انجمن حمایت ازسلامت و بهداشت روان جامعه هم به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در نوجوانی و جوانی زمانهایی با عنوان اوقات فراغت داریم که فرد آن را به تناسب اینکه مجرد یا متاهل باشد به خود یا خانواده اختصاص می دهد.
این روانشناس با اشاره به اینکه تفریحات سالم با توجه به عرف جامعه رقم می خورد، بیان کرد: فرد در اوقات فراغت باید رضایتمندی داشته باشد، انرژی مثبت بگیرد و به پیشرفت و کمال سوق داده شود.
قاسم زاده با بیان اینکه در زمینه پر کردن اوقات فراغت و تفریحات سالم هم به لحاظ بهداشتی و هم تعداد با استانداردهای جهانی فاصله داریم، گفت: دولت در زمینه پرکردن اوقات فراغت جوانان نقش اساسی دارد و باید برای تمام سنین اماکن تفریحی تقریبا به صورت رایگان ایجاد کند که جوانان جذب شوند. هزینه های بالای اماکن تفریحی مانع استفاده جوانان از آنها می شود و دولت باید یارانه بدهد و زمینه را برای استفاده همگانی فراهم کند.
اماکنی را نداریم که پاسخگوی نیازها برای تفریح سالم باشد
وی با تاکید بر اینکه الان 50 میلیون جوان زیر 29 سال داریم و اگر تفریحات آنها را اصلاح نکنیم به تفریحات غیر سالم روی می آورند، اظهار کرد: تصاویری که از قلیان کشیدن فوتبالیست ها منتشر شد نشان دهنده این است که اماکنی را نداریم که پاسخگوی نیازها برای تفریح سالم باشد .
این روانشناس بیان کرد: اگر برای اوقات فراغت جوانان فکری نشود شاهد آسیب های اجتماعی، اعتیاد، بزهکاری، طلاق خواهیم بود چراکه شخصیت در جوانی شکل می گیرد و اگر جوانان تفریحات سالمی نداشته باشند دچار انحراف شخصیتی خواهند شد.
دولت و شهرداری دست به کار شوند
در پایان باید گفت، دولت و بالاخص وزارت ورزش و جوانان با همکاری شهرداری ها باید برای پر کردن خلاء اوقات فراغت و ایجاد تفریحات سالم برای جوانان تلاش خود را بکنند و اماکن تفریحی ارزان قیمتی ایجاد کنند تا امکان استفاده از آنها برای تمامی قشرهای جامعه فراهم باشد.
البته به نظر می رسد وزارت ورزش و جوانان فقط نام جوانان را یدک می کشد و در واقع برای جوانان هیچ اقدام عملی انجام نداده است و نیاز به تغییر ساختار دارد تا به جوانان و مشکلاتشان رسیدگی بیشتری شود.
تفکیک سازمان جوانان از وزارت ورزش، خبری خوب
اخیرا لایحه تفکیک سازمان جوانان از وزارت ورزش در دستورکار مجلس قرار گرفته است. محمدمهدی تندگویان، معاون امور ساماندهی جوانان وزارت ورزش و جوانان، اخیرا با اشاره به اینکه موضوع تفکیک معاونت جوانان از وزارت ورزش در دستورکار مجلس قرار دارد و طی یکی دو هفته آینده به سرانجام خواهد رسید، تاکید کرد: در صورتی که این امر محقق شود با اختصاص بودجه معین برای بخش جوانان بسیاری از مشکلات این حوزه برطرف خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه اختصاص ردیف بودجه مجزا به حوزه جوانان این امکان را فراهم می‌کند تا این معاونت زیر نظر نهاد ریاست جمهوری به شکل مستقیم مطالبات جوانان را در سایر وزارتخانه‌ها پیگیری و دنبال کند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر با قرار گرفتن بخش جوانان در وزارت ورزش و جوانان دایره اختیارات این حوزه بسیار محدود است و در حقیقت نمی‌تواند در صورتی که وزارتخانه‌ای در حوزه جوانان عملکرد نامناسبی داشته باشد روی آن نظارت کند.
