بنای موزه حمام چهارفصل اراک یکی از زیباترین آثار معماری و کاشیکاری ایران در قرون اخیر است و به واسطهی تزئینات منحصربهفرد آن، یکی از نمونههای بینظیر معماری ایرانی به شمار میرود. در باب انگیزهی ساخت حمام نقل شده است که به برکت آرامش نسبی دوره ناصری، سلطانآباد یا اراک از رونق اقتصادی خوبی برخوردار شده بود و حاکمان محلی، به خصوص برادر امیرکبیر (میرزا حسنخان)، مستوفیالممالک و نمایندگان او با رعایا و مردم خوشرفتاری میکردند. این مسئله سبب شده بود ۸۵ خانوار یهودی از سنجان و روستاهای اطراف به سلطانآباد (اراک) مهاجرت کنند.
آنها در شمالشرقی گذر سپهداری در ضلع شرقی خیابان محسنی ساکن
شدند. این گروه، از تأسیسات و امکانات شهری برخوردار بودند، اما حمام نداشتند.
بزرگان اقلیتها به مراجع و علمای شهر رجوع کرده و خواستار حل این مشکل شدند. حاج
محمدابراهیم خوانساری، از بزرگان آن روز شهر، برای حل این مشکل پیشقدم شد تا حمامی
بسازد که همه مردم و اقلیتها با رعایت مسائل شرعی به آسانی از آن استفاده کنند.
وی دستور داد در مقابل قلعهی شخصی وی حمامی بسازند. به این ترتیب ساختمان حمام پس
از شکلگیری شهر اراک در حدود ۱۰۰
سال پیش و در زمان حکومت احمدشاه قاجار توسط محمد ابراهیم خوانساری بنا شد. این
بنا در خلال سالهای ۱۲۹۲
تا ۱۲۹۴ و طی
حدود ۳۸ ماه احداث شد. این حمام
تنها حمام کشور است که در آن، قسمتی مجزا برای اقلیتهای مذهبی وجود دارد.
این اثر ارزشمند در تاریخ ۱۰/۸/۱۳۵۶
به شمارهی ۱۳۳۹ در
فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۳
پس از اتمام عملیات مرمت و بازسازی، بهعنوان موزهی باستانشناسی و مردمشناسی
اراک بازگشایی شد و هماکنون پذیرای بسیاری از هنردوستان و گردشگران است.