نرخ بیکاری یکی از بزرگترین چالش‌های اقتصاد هر کشور است. شاخص بیکاری از یک‌سو عمق مشکلات یک اقتصاد را مشخص می‌کند و از سوی دیگر آثار روانی بر جمعیت هر کشور، خصوصاً افراد متخصص و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی دارد؛ از همین‌رو کاهش یا افزایش عده افراد بیکار، از جمله عوامل مهم و اثرگذار در بررسی کارنامه عملکرد دولت‌هاست.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ اگر چه آمار فارغ‌التحصیلان بیکار، دورنمای روشنی از آینده را پیش روی دانشجویان قرار نمی‌دهد اما دست‌کم برای تکمیل اطلاعات مور نیاز این گزارش، چاره‌ای جز بیان حقتیق تلخ موجود دراین حوزه وجود ندارد.
در یکی دو دهه گذشته، علاقه وافری برای ادامه تحصیل در عموم رشته‌های صنعتی و مهندسی وجود داشت. از همین رو بسیاری از دانش‌اموزان با شوق تضمین آینده شغلی خود، مشغول به تحصیل در حوزه صنعت شدند. اکنون اما بخش بزرگی از این افراد با معضلی نه‌چندان نا آشنا یعنی غول بیکاری دست به گریبان هستند.
بر اساس آخرین نتایج آمار نیروی کار، جمعیت فارغ التحصیل و دانشجویانکشور ۱۳ میلیون و ۱۵۱ هزار و ۳۹۲ نفر اعلام شده است که از کل این جمعیت حدود ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر معادل ۵۷.۷ درصد جمعیت فارغ التحصیل یا در حال تحصیل در گروه جمعیت فعال (بیکار یا شاغل) و ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نیز معادل ۴۲.۳ درصد در گروه جمعیت غیرفعال اقتصادی (عدم تمایل ورود به بازار کار( قرار دارند.
بیکاران با سواد 2برابر بی سوادها
علی‌رضا حاتم زاده، معاون آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای ایران در گفتگو با تسنیم نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهها را دو برابر بی سوادها اعلام کرده است.
حاتم زاده گفته: "حداقل ۷۰ درصد، مشاغل موجود در بازار کار نیاز به تحصیلات دانشگاهی ندارند، اگریک روز در مسیر محل کار نگاهی به مشاغل اطراف بیندازید به راحتی متوجه می شوید که بخش زیادی از مشاغل نیازمند تحصیلات دانشگاهی نیست. اما فرهنگ غلطی که در کشور وجود دارد، مدارک را بر مهارت ترجیح می دهند." او تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار را حدود یک میلیون و ۳۴۰ هزار اعلام کرده است.
مهندس های بیکار
بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد ایران یکی از بالاترین نرخ‌های بیکاری در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی را دارد و در میان تمامی رشته‌های تحصیلی، گروه‌های مهندسی و صنعتی یکی از بالاترین میزان بیکاری را دارند.
این موضوع را محمد شریعتمداری وزیر کار هم تایید کرده و گفته ایران سومین کشوری است که بیشترین مهندس را تربیت کرده اما به لحاظ نرخ بیکاری در وضع مطلوبی به سر نمی برد.
ما به اندازه‌ای که مهندس تربیت کرده‌ایم برای آنها بازار کار نداریم. مطابق آمار خرداد ماه سال ۱۳۹۴ و براساس بررسی مجله فوربس، ایران پس از روسیه و آمریکا، سومین کشور جهان از نظر تعداد مهندسان است. روسیه سالانه حدود ۴۵۴ هزار مهندس تربیت می کند و آمریکا سالی ۲۳۷ هزار و ۸۲۶ مهندس. طبق آمار اعلامی فوربس، در ایران نیز سالی ۲۳۳ هزار و ۶۹۵ مهندس از دانشگاه‌های فارغ التحصیل می شوند. پس از ایران، کشورهای ژاپن و کره جنوبی به ترتیب در رتبه چهارم و پنجم تولید مهندس جهان قرار دارند. ژاپن سالی ۱۶۸ هزار و ۲۱۴ مهندس و کره جنوبی سالی ۱۴۶ هزار و ۸۵۸ مهندس تربیت می کند.
درآمد پایین دلیل اصلی بیکاری تحصیل کرده ها
علی خدایی یک کارشناس حوزه کار در گفتگو با ایرنا گفته سال گذشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آماری در حوزه بیمه بیکاری و حمایت از اشتغال منتشر کرد که نشان می دهد حدود ۱۴ درصد خروج نیروهای کار در یک دوره زمانی مشخص خودخواسته و ارادی بوده است و تحلیل‌ها حکایت حاکی است که درآمد پایین دلیل خروج نیروی کار از محیط کاری بوده است.
خدایی معتقد است اینکه کارگر تحصیلکرده حاضر نیست هر کاری را انجام دهد درست نیست، ولی اینکه کارگر تحصیلکرده پس از سالها تحصیل نمی تواند با حقوق یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومانی کار کند، واقعیت ماجراست.
به عقیده خدایی مشکل اصلی درآمد پایین و تامین نبودن کارگران با مزدی است که دریافت می کنند و هرچه سطح تحصیلات بالا رود، تقاضای افزایش درآمد هم رشد می‌یابد. بنابراین داشتن تحصیلات بالا به عنوان عاملی که این افراد حاضر به کار در مشاغل پایین نباشند، مطرح نیست، بلکه این مزد پرداختی است که موجب جاذبه و دافعه می شود.
خدایی گفت: می توان به این افراد حق داد که پس از سالها تلاش و صرف هزینه های هنگفت وقتی وارد بازار کار می شوند در رشته های مورد علاقه جذب شوند، اما این خواسته تا چه میزان تحقق یابد، به شرایط بازار کار بستگی دارد.
جوانان باید در انتخاب رشته با دید بازتری اقدام کنند. صرف ورود به یک رشته پرطرفدار که ظاهراً می‌تواند درآمدزایی فراوانی هم داشته باشد، نمی‌تواند تضمین‌کننده آینده شغلی افراد باشد چرا که بیش از همه، کسب مهارت‌های شغلی و ارتباطی در ایجاد فضای مناسب کسب و کار، اثرگذار است.
اکتفا به آموزش‌های دانشگاهی، در هیچ برهه‌ای از زمان و در هیچ کشوری، لزوماً تضمین‌کننده تصدی مشاغل مناسب نیست. به همین دلیل است که باید آموزش‌های موازی با آموزش‌های دانشگاهی مانند آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را به‌صورت جدی دنبال کنند تا در بازار کار و رقابت جذب در مشاغل موجود، حرفی برای گفتن داشته باشند.
