داروهای سمی خطر آفرین برای محیط زیست و کادر درمان

نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ دکتر زهرا جهانگرد رفسنجانی متخصص داروسازی بالینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره موضوع داروهای شیمی درمانی اظهار داشت: اکثر این داروها برای محیط زیست و کسانی که به عنوان کاربر محسوب می شوند و در محیط تهیه این داروها هستند می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. بنابراین توجه به موضوع استاندارد سازی فضا و ایجاد اتاق تمیز در مراکز درمانی و بیمارستانها جهت جلوگیری از خطرات بالقوه  ناشی از این داروها در مرحله انبارش و آماده سازی ، بسیار حائز اهمیت است. 

وی با اشاره به اینکه داروهای شیمی درمانی در زمره داروهای سمی و خطرناک محسوب می‌شوند، گفت: باید همه استانداردها در کلیه مراحل کار با این داروها از زمان تهیه و انبارش دارو تا آماده سازی و تجویز به بیمار رعایت شود تا آلودگی ناشی از آن ها به حداقل برسد. 

وی بیان داشت: منظور از فضای استاندارد یک مکان ویژه یا اتاق تمیز  است که جهت آماده سازی این داروها با تمهیدات مهندسی شده میزان ورود آلودگی به این فضارا کاهش داده و ایمنی فراورده به حداکثر می رسد.  همچنین با استفاده از کابینهای ایمن بیولوژیک در این فضا جهت آماده سازی داروها و با استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و رعایت استانداردهای ساخت میزان آلودگی برای کاربر به حداقل می رسد.  

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه شیمی درمانی یکی از روش‌های اصلی درمان سرطان محسوب می شود، گفت: در بسیاری از سرطانها از جمله سرطانهای خون شیمی درمانی درمان اصلی می باشد اما در مورد درمان سرطان های سالید تومور نیز شیمی درمانی در کنار جراحی نقش بسزایی دارد. 

دکتر جهانگرد رفسنجانی با اشاره به اینکه داروهای شیمی درمانی عوارض زیادی برای بیماران نیز می‌تواند به همراه داشته باشد، گفت: داروهای شیمی درمانی باعث مهار تکثیر سلول‌های سرطانی می شوند و به موازات آن بر روی سلول‌های طبیعی بدن به ویژه سلول هایی که تکثیر آنها با سرعت است مانند سلول های مغز استخوان، پوست و سلولهای مخاطی دستگاه گوارش نیز می‌توانند تاثیرگذارند و منجر به عوارض مختلف گردند.در نتیجه افرادی هم که بیمار نیستند ولی با این داروها در محیطهای شغلی در ارتباط هستند در معرض بروز عوارض جدی ناشی از این داروها هستند و مطالعات زیادی ایجاد این عوارض را در پرسنل کادر درمان بررسی کرده اند و حتی موارد متعددی از سقط جنین در خانمهایی که با این داروها کار می کرده اند گزارش شده است. 

وی به لزوم اجرای استانداردهای لازم در زمان کار با این داروها  اشاره کرد و گفت: از سال 1980 تاکنون استانداردهای معتبری جهت کار با این داروها در دنیا نوشته شده است و در بسیاری از کشورهای جهان این استانداردها در حال اجرا است که هدف نهایی اجرای آنها حفظ ایمنی فراورده دارویی، بیمار،پرسنل کادر درمان و حفظ محیط زیست می باشد. 

این متخصص دارو سازی بالینی گفت: در حال حاضر در کشور ما نیز استانداردهایی در این مورد توسط دست اندرکاران وزارت بهداشت تدوین و ابلاغ گردیده است اما رعایت این استانداردها در کل کشور مستلزم بسترسازی، آموزش و نظارت مستمر می باشد و مراکز محدودی در کشور وجود دارند که این استانداردها را رعایت می کنند.