حس کنجکاوی و حقیقت جویی امری فطری است که در نهاد تک تک اعضای سالم نونهالان جامعه به ودیعت نهاده شده است و باید با فراهم آوردن شرایط مناسب به تدریج فعالیت یابد. موضوع بدیهی این است که چنانچه آموزش و پرورش قصد توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس را داشته باشد؛ باید این فرهنگ را در دوره ابتدایی ایجاد نموده و در دوره های تحصیلی بالاتر آن را بسط و گسترش دهد.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ ژوهش شریان حیاتی و پویایی تعلیم و تربیت محسوب می شود لذا نهادینه کردن آن در مدارس برای گرایش دانش آموزان به سمت فعالیت های پژوهشی باید تقویت شود.
جایگاه پژوهش در پیشرفت جامعه به اندازه ای اهمیت دارد که باید در دستور کار معلمان، مدیران مدارس و مسوولان آموزش و پرورش با هدف گسترش و تقویت فرهنگ پژوهش محوری دربین آینده سازان ایران بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
برنامه های پژوهشی باید در سنین پایین جامعه مورد توجه باشد تا کودکان و نوجوانان با چگونه فکر کردن و یافتن راه حل برای پاسخ مساله آشنایی پیدا کنند.
پژوهش محوری در مدارس موجب می شود تا دانش آموزان مهارت های تفکر همچون و واکاوی تبیین مسائل و آزمون فرضیه ها را بیاموزند.
ضرورت توجه به نقش پژوهش در کلیه مقاطع تحصیلی
نظام آموزشی هر کشور به عنوان یک نظام پویا و هدفمند، در تولید و رشد علمی نقش بسزا و سازنده‌ای را ایفا می‌کند و در صدد افزایش تولید دانش می‌باشد. در عصر دانش و نوآوری که منبع اصلی رقابت اقتصاد جهانی است نظام آموزشی هر کشور در تلاش است تا دانش تولید شده را در جهت افزایش نوآوری بر عهده گیرید.
آنجا که دانش‌آموزان منبع اصلی تولید دانش هستند و اصلی‌ترین دارایی‌ها به شمار می‌آیند، می‌بایست به شیوه مناسب بر دانش آنها مدیریت شود و تلاش کرد دارایی‌های نهفته در ذهن آنها کشف شود تا این گنج به دارایی‌های با ارزشی تبدیل گردد.
برای کسب دانش صرفاً آموزش و حضور فیزیکی در مکان‌های آموزشی مهم نیست بلکه پژوهش و تحقیق هم می‌تواند بر علم و دانش بیافزاید.
پژوهش عامل مهمی در تولید دانش، دانایی و پیشرفت جامعه انسانی است و میزان پژوهش‌های انجام شده در هرجامعه شاخص توسعه یافتگی آن جامعه به حساب می‌آید.
هدف تحقیق، کشف و گسترش دانش و در حقیقت راهی برای جستجوی آگاهی است. با تحقیق کردن است که به عرصه‌های جدید علم ودانش می‌توان پا نهاد و وارد عرصه‌های ناشناخته شد.
پژوهش زیربنای پیشرفت
یک معلم پژوهشگر در البرز در این باره معتقد است که علم و تحقیق در دین اسلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است به گونه ای که ۸۷ درصد آیات قرآن مربوط به کسب علم، تحقیق و پژوهش است.
زهرا اسلامی نیا اظهار داشت: با تکیه بر علم و پژوهش می توانیم به دنبال کسب الگوی استقلال علمی و پیشرفت در حوزهای مختلف صنعتی، کشاورزی، علمی و سایر بخش ها باشیم.
وی خاطرنشان کرد: هر جامعه ای برای دستیابی به توسعه پایدار و پیشرفت در عرصه های مختلف نیاز به توجه کردن به مقوله پژوهش دارد.
او بر این باور است که پژوهش در آموزش و پرورش، وسیع ترین و حساس ترین حوزه پژوهشی به ویژه در علوم انسانی را دربر می گیرد.
این معلم پژوهشگر یادآورشد: آموزش و پرورش، زیرساخت و الگوی توسعه هر جامعه ای را شکل می دهد و در همه ابعاد از نقشی حیاتی و ظریف برخوردار است.
به گفته وی پژوهش و نوآوری در جامعه‌ای توسعه پیدا می کند که نظام آموزشی و فرهنگی، زمینه و بستر مناسب را برای آن تدارک ببیند.
اسلامی نیا ادامه داد: مدارس و معلمان در این میان دارای وظیفه بسیار مهم و حساسی هستند که می‌توانند علاوه بر فعالیت‌های تحقیقاتی روح و انگیزه تحقیق و روش‌های درست پژوهش را در بین دانش آموزان در پایه های مختلف تحصیلی نهادینه کنند.
این پژوهشگر معتقد است که پژوهش نیز همانند سایر دروس در کلاس درس معلم نیازمند آموزش است چرا که پژوهش یک فن است و امروزه آموزش آن به دانش آموزان یک ضرورت محسوب می شود.
معلم پژوهشگر البرزی عنوان کرد: اقدام پژوهی یک حرکت نو در حوزه آموزش و پرورش است که می توان با اهمیت دادن به آن مشکلات و آسیب های این نهاد مهم را کاهش داد.
سخن آخر
علیرغم اینکه مسئولان امر همواره از توسعه پژوهش و ارتقای جایگاه علمی کشور سخن می‌رانند و در این سال‌ها نیز پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و صدها مرکز پژوهش محور دیگر در کشور ایجاد شده است اما باز هم بهبودی در کیفیت پژوهش در کشور ایجاد نشده و هنوز با رقبای منطقه‌ای و جهانی خود فاصله زیادی داریم. از سوی دیگر چنانچه آموزش و پرورش قصد توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس را داشته باشد؛ باید این فرهنگ را در دوره ابتدایی ایجاد نموده و در دوره های تحصیلی بالاتر آن را بسط و گسترش دهد .
شکی نیست ساختن زیر بنای پژوهشی کشور از مدارس و از سنین کودکی و نوجوانی دانش آموزان می تواند آغاز می شود. طراحی و تبیین الگوی مناسب آموزشی در مدارس بدون توجه به پژوهش کاری پر هزینه و گاه بی فایده است. فقط در صورت همسویی آموزش با جریان پژوهش است که می توان به تحقق اهداف توسعه امیدوار بود . این کار فقط با تدوین و اجرای برنامه درسی پژوهش محور میسر است که همت والای دست اندرکاران و برنامه ریزان آموزش و پرورش کشور را می طلبد تا بیشتر از این دیر نشده است تربیت معلمان ویژه با توانایی تدریس و هدایت پژوهش در مدارس در دستور کار قرار گیرد.
