مطالعات دانشمندان نشان می دهد واکسن‌های کرونا بین ۴ تا ۶ ماه ایمنی مناسبی در مقابل بیماری در بدن افراد ایجاد می‌کنند و بیش از ۹۰ درصد از علامت‌دار شدن افراد و وخیم شدن بیماری جلوگیری می‌کنند؛ اما سوال اینجاست با جهش های جدید ویروس کرونا اثربخشی واکسن ها چگونه خواهد بود؟
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ جهش‌های جدید ویروس کرونا و کاهش اثربخشی برخی واکسن‌ها روی سویه‌های اخیر، دانشمندان را بر آن داشته بررسی‌های بیشتری روی اثربخشی واکسن‌ها بر جهش های جدید داشته باشند. نکته قابل تأمل این است که هنوز نمی‌توان با قطعیت میزان اثربخشی واکسن‌ها در برابر گونه اومیکرون را اعلام کرد.
با توجه به اینکه گونه اومیکرون ویروس کرونا مسری‌تر است پس با قدرت بیشتری به سلول‌های میزبان ریه متصل می‌شود و تأثیر پاسخ‌های آنتی بادی مونوکلونال را کاهش می‌دهد؛ شیوع این سویه باعث نگرانی محققان و متخصصان شده و از آنجایی که این گونه در چندین کشور شیوع پیدا کرده است از افراد درخواست شده است اقدامات پیشگیرانه را بیش از پیش رعایت کنند.
از سویی دیگر جهش‌های جدید ویروس کرونا و کاهش اثربخشی برخی از واکسن‌ها روی سویه‌های اخیر، دانشمندان را بر آن داشته که بررسی‌های بیشتری روی اثربخشی واکسن‌ها بر جهش دلتا داشته باشند؛ نکته قابل توجه این گزارش این موضوع هست که واکسن‌های موجود علیه همه‌گیری در بازه‌های زمانی متفاوت اثربخشی‌های مختلف نشان داده و درباره هیچ واکسنی نمی‌توان به قطعیت ایمنی ناشی از دریافت آنها را تخمین زد.با توجه به تحقیقات محدود تا کنون، تلاش برای تعیین اثربخشی هر واکسن در برابر نوع اومیکرون همچنان یک چالش بزرگ است.
آیا واکسن‌های کرونا می‌توانند با اومیکرون مقابله کنند؟
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: هرچند پیش‌بینی‌های اولیه حاکی از آن است که سویه جدید ویروس کرونا راحت‌تر از گونه‌های قبلی می‌تواند از سیستم ایمنی فرار کند، اما واکسن‌ها به‌ویژه دز سوم، همچنان سطح مناسبی از آنتی‌بادی‌ها را ایجاد می‌کنند و مردم همچنان باید واکسن بزنند.
دکتر حمید سوری روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در پاسخ به این سوال که آیا واکسن های کرونا می توانند با اومیکرون مقابله کنند؟ اظهار داشت: زمان بیشتری نیاز است تا به طور دقیق مشخص شود واکسن های فعلی کرونا چه تاثیری روی سویه جدید ویروس کووید ۱۹(اومیکرون) دارند و به عبارتی تا چه حد می توانند با این ویروس مقابله کنند.
اپیدمیولوزیست افزود: اگرچه بررسی های اولیه نشان می دهد این جهش کاهش حفاظت و درجه‌ای از فرار ایمنی را به همراه دارد، اما می توان از تجربیات سویه دلتا نتیجه‌گیری معقولی داشت که تمام محافظت‌ها در برابر این سویه خاص از بین نمی رود.
این استاد دانشگاه بر لزوم رعایت پروتکل های بهداشتی تاکید کرد و گفت: مردم در کنار تزریق واکسن، همچنان باید از ماسک استفاده کنند، دست‌ها را مرتب بشویند و از حضور در اماکن سرپوشیده و شلوغ و همچنین دورهمی ها خودداری کنند.
سوری به همه هموطنان توصیه کرد که حتما واکسن کرونا را دریافت کنند و گروه های پرخطر مانند سالمندان و بیماران خاص هم نسبت به تزریق دز واکسن یادآور کرونا (بعد از سپری شدن فاصله معین) اقدام کنند.
وی یادآور شد: هرچند نمی توان آینده را به دقت پیش‌بینی کرد، اما با اقدامات پیشگیرانه می توان خود را برای آینده آماده کرد. از طرفی نسبت به سال های گذشته، تجربیات، اندوخته های علمی و ابزارهای بسیار بیشتری برای مقابله با این ویروس داریم که باید به نحو مطلوب از آنها بهره بگیریم.
سوری خاطرنشان کرد: دکتر آنتونی فائوچی مدیر انستیتوی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا اعلام کرده است که سویه تازه کشف شده ویروس کرونا به نام اومیکرون ممکن است بسیار عفونی بوده و نسبت به سایر واکسن‌های موجود کمتر قابل پیشگیری باشد، اما هنوز خیلی زود است که آن را با نوع دلتا مقایسه کنیم.
وی یادآور شد: "تغییرات بسیار غیرمعمولی" در ژنوم کووید-۱۹ وجود دارد که نشان می‌دهد با گونه های قبلی متفاوت است. هرچند این مشخصات بسیار متفاوت از سایر سویه ها است و این موضوع سبب نگرانی می شود و برخی جهش های سویه جدید در دلتا نیز یافت می‌شود، اما سویه جدید، دلتا نیست.
سوری تاکید کرد: این جهش‌ها با افزایش قابلیت انتقال و فرار سیستم ایمنی بدن افراد مرتبط است، گونه جدید اومیکرون پنجمین نوع نگران‌کننده COVID-۱۹ است که برای اولین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شده است.
آیا همه افراد جامعه نیاز به تزریق دوز سوم واکسن دارند؟
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به تازگی به ۳ دلیل کلی اما مهم تزریق دوز سوم برای عموم افراد جامعه را رد کرد: اولا داده‌های کافی برای ضرورت تزریق دوز سوم برای عموم وجود ندارد، دوما هدف اصلی تر واکسیناسیون جلوگیری از بیمارستانی شدن و فوت است که بیشتر واکسن ها بالای ۹۰ درصد این اثر را نشان داده اند و سوما فعلا تاکید بر واکسینه کردن افراد غیر واکسینه است تا افرادی که قبلا ایمن شده اند.
با این حال این موضوع به سیاست کشورها و اولویت‌هایی که دارند بستگی دارد و می‌بینیم که در کشورهای ثروتمند مانند برخی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، افرادی که حدود ۵ تا ۶ ماه قبل واکسن دریافت کرده بودند، برای دریافت دوز سوم واکسن مراجعه می‌کنند.
تزریق دوز سوم در کشورهای ثروتمند مسلماً واکسیناسیون جهانی را کند خواهد کرد و به همین خاطر بحث بر سر این است که این کار چطور به‌صورت علمی و اخلاقی انجام شود و استراتژی مؤثری به کار بسته شود، چون هنوز بخش زیادی، حدود ۵۵ درصد از جمعیت دنیا هنوز دوز اول واکسن را دریافت نکرده‌اند، تنها دو درصد جمعیت کشورهای کم درآمد واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.
بنابراین تفاوت فاحشی در میزان واکسیناسیون بین کشورها وجود دارد و اگر سیاست‌های منظم و مدون و علمی و اخلاقی دنبال نشود آسیب بیشتری به واکسیناسیون جهانی و کنترل موثرتر کووید خواهد زد. کشورهایی که می‌خواهند تزریق دوز سوم واکسن را شروع کنند قول داده‌اند همچنان مشارکت برای واکسیناسیون جهانی داشته باشند و به کشورهای ضعیف‌تر کمک کنند.
