ویکی‌پدیای فارسی در دانشگاه تهران ۱۸ساله شد؛ دانشنامه‌ای که سال ۲۰۰۴ تنها هزار مقاله فارسی داشت و در سال ۲۰۱۲ با رسیدن به تعداد ۱۸۴ هزار مقاله تبدیل به بزرگ‌ترین دانشنامه در میان زبان‌های خاورمیانه‌ای شد و امروز پذیرای بیش از ۸۵۰ هزار مقاله به زبان فارسی است.
به گزارش خبرگزاری دانا، در مراسم جشن تولد ۱۸سالگی ویکی‌پدیای فارسی که در سالن اقبال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد، محمد حیدرزاده در حالی به عنوان مدیر ویکی‌پدیای فارسی صحبت کرد که خودش معتقد است ویکی‌پدیا مدیر ندارد.
۹۵ درصد ویرایشگران ویکی‌پدیا مرد هستند
حیدرزاده در این مراسم در مورد پنج اصل تغییرناپذیر این دانشنامه آزاد گفت: اولاً اینکه ویکی‌پدیا یک دانشنامه است و به وضوح با لغت‌نامه تفاوت دارد. ویکی‌پدیا دیدگاهی بی‌طرف دارد و تلاش می‌کند در نگارش یک مقاله، صداهای متنوعی در آن وجود داشته باشد. این دانشنامه همچنین آزاد است و هر کسی حق تغییر، ویرایش، استفاده و توزیع آن را دارد. رعایت نزاکت نیز یکی دیگر از اصول در ویکی‌پدیا است. این قوانین تغییر نخواهند کرد و همواره ویکی‌پدیا بر اجرای آنها اصرار دارد.
محمد حیدرزاده، مدیر ویکی‌پدیای فارسی
طبق گفته حیدرزاده، ۸۷ درصد از ویرایشگران مطلب در ویکی‌پدیا را مردان و ۱۳ درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند. در ایران این اختلاف بیش از این است و ۹۵ درصد ویرایشگران ویکی‌پدیای فارسی مردان هستند. همچنین ۶۹ درصد خوانندگان مرد و ۳۱ درصد آنان زن هستند. گویا در مورد ایران نیز توزیع جنسیتی خوانندگان نزدیک به این ارقام است اما به علت استفاده کاربران ایرانی از فیلترشکن، نمی‌توان به شکل دقیقی این نسبت را مشخص کرد.
مدیر بخش فارسی این دانشنامه همچنین تاکید کرد: هیچ کاربری بابت ویرایش مطلب ویکی‌پدیا پولی دریافت نمی‌کند و هیچ‌کدام از کاربران در هر سطحی، برای فعالیت در این دانشنامه حقوق نمی‌گیرند.
او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا افرادی به شکل سیستماتیک و با اهداف مشخص، اقدام به دستکاری مطالب می‌کنند توضیح داد: همه افراد و همه سلیقه‌ها می‌توانند در این دانشنامه ویرایش کنند اما شواهدی وجود ندارد که این کاربران باندی داشته باشند یا از جایی حقوق بگیرند. علاوه بر این اگر چنین چیزی وجود داشته باشد بقیه افراد نیز حق ویرایش دارند و می‌توانند در مقابل چنین اقداماتی دست به اصلاح مطالب بزنند.
ویکی‌پدیای فارسی، محلی برای استانداردسازی زبان
یکی دیگر از سخنرانان این مراسم امیر پوریا نسب، عضو کارگروه اصطلاح‌شناسی حسابداری فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بود. او در سخنان خود نقش ویکی‌پدیا در استانداردسازی زبان فارسی را تشریح کرد. پوریا نسب در مورد استانداردسازی زبان گفت: استانداردسازی تلاش می‌کند زبان را سازماندهی کند. یعنی مترجمان برای یک واژه انگلیسی که به عنوان زبان معیار در نظر گرفته می‌شود تنها یک ترجمه را برگزینند.
او ادامه داد: ما مفاهیم را نمی‌سازیم. مفهوم‌سازی کار سختی است. کاری که ما باید انجام دهیم انتخاب یک واژه در برابر یک مفهوم است و ویکی‌پدیای فارسی با حجم بالای محتوای ترجمه‌ای می‌تواند به استانداردسازی زبان و انتخاب تنها یک واژه برای یک مفهوم کمک کند.
ناصر زرافشان، وکیل دادگستری کیک تولد ویکی‌پدیای فارسی را برید
جایگاه ویکی‌پدیا فارسی
امروز بیشتر از ۸۵۰ هزار مقاله به زبان فارسی در ویکی‌پدیا وجود دارد و فارسی در میان تمامی زبان‌های ویکی‌پدیا جایگاه چهاردهم را از آن خود کرده است. سال ۲۰۱۰ ویکی‌پدیا تنها ۱۰ هزار مقاله فارسی داشت اما سال ۲۰۱۶ این تعداد به نیم میلیون رسید. سال ۲۰۲۱ نیز ۸۰۰ هزارمین مقاله فارسی ویکی‌پدیا در آن ثبت شد. ویکی‌پدیای فارسی پابه‌پای زبان فارسی در وب بزرگ می‌شود. حجم محتوای فارسی در وب در سال ۲۰۱۴، تنها ۰.۸ درصد بوده است اما طبق آخرین آمار اعلامی (تیر ۱۴۰۰)، این عدد به ۳.۴ درصد رسیده.
ویکی‌پدیا فارسی نزدیک به ۶ هزار عضو فعال و یک میلیون و ۸۹ هزار عضو دارد که این افراد تاکنون نزدیک به ۳۴ میلیون صفحات ویکی‌پدیا را ویرایش کرده‌اند.
