به گزارش پایگاه خبری دانا، قلعه بابک واقع در شهر کلیبر استان آذربایجان شرقی، از معروفترین قلعه های تاریخی ایران و از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که محلی ایدئال برای علاقهمندان به تاریخ به حساب میآید. این قلعه که در منطقه زیبای ارسباران جای گرفته، بهمدت ۲۰ سال محل زندگی و مبارزه بابک خرمدین، از شناختهشدهترین سرداران ایرانی بوده است. او و يارانش بهواسطه این دژ کهن توانستند لشکريان عرب را برای بيست و چند سال در کوهها سرگردان کنند، به آنها شبیخون بزنند و باعث فرارشان شوند.
با اینکه مسیر دسترسی به قلعه مستلزم کوهپیمایی است و شاید دشوار به نظر برسد، جنبه تاریخی این قلعه و همین طور چشمانداز خیرهکننده آن به کوهها و مناطق اطراف، ارزش این سختی را دارد. قلعه بابک در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و مرمت آن از سال ۱۳۷۶ آغاز شد.
قلعه بابک در نزدیکی شهر کلیبر در ۵۰ کیلومتری شمال شهرستان اهر و حدود ۲۰۰ کیلومتری تبریز در استان آذربایجان شرقی جای گرفته و تنها مسیر ورود به آن از طریق راهی صعبالعبور است.
قلعه بابک که بهعنوان دژ بابک، بذ و قلعه جمهور نیز شناخته میشود، از جاهای دیدنی کلیبر است که در ارتفاع حدود ۲,۳۰۰ تا ۲,۷۰۰ متری از سطح دریا بر فراز کوه قرار دارد و درههایی به عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر اطراف آن را احاطه کردهاند.
موقعیت قرارگیری این بنا بر فراز قله کوه باعث شده بود که یک سپاه ۲۰ نفره بتوانند از پس تجاوز و حمله سپاهی ۱۰۰ هزار نفری برآیند؛ زیرا بعد مسافت اجازه نمیداد که تیر و کمان و اسلحه آن زمان به نگهبانان و سربازان قلعه آسیبی برساند. این موضوع از نبوغ نظامی و آگاهی و درایت سازنده آن حکایت دارد. همین موقعیت استراتژیک قلعه و مسیر صعبالعبور آن برای نیروهای دشمن، از جمله عواملی بودند که به بابک خرمدین در ساماندهی مبارزات و سنگر گرفتن در این محل کمک کردند.
طبق کاوشهای باستانی و تاریخی و با توجه به اشیای بهدستآمده از قلعه بابک میتوان قدمت آن را به دوران اشکانی و ساسانی نسبت داد. این سازه به احتمال قوی یک قلعه دفاعی بوده است که سبک معماری آن به مجموعه تخت سلیمان از عصر ساسانی شباهت زیادی دارد.
قلعه بابک در قرن ۶ و هفت نیز مورد استفاده بوده است و این موضوع را میتوان از روی اشیای مکشوفه نظیر سفالینههای منقوش و لعابخورده در این محل ثابت کرد. تعدادی سکه مسی از این قلعه به دست آمده است که بهدلیل زنگزدگی و ساییدگی، خوانا نیستند؛ هرچند به دوره اتابکان و هزاراسپیان تعلق دارند. با این همه مشخص نیست که کارایی قلعه در این زمان چه بوده است و افراد به چه علت سکههای خود را در این قلعه مخفی کرده بودند.
داستانها و افسانههای زیادی درباره زندگی و مرگ بابک خرمدین وجود دارد. با وجود پژوهشهای زیادی که راجع به او و فعالیتهایش انجام شده؛ هنوز نتیجه واحدی به دست نیامده است. اطلاع چندانی از محل تولد بابک خرمدین وجود ندارد؛ هرچند ظاهرا زمان تولدش به حدود بیش از ۱۲۰۰ سال قبل برمیگردد. طبق برخی از روایات او در دوران جوانی جانشین رییس گروه خرمیان میشود و ریاست گروه را به دست میگیرد. خرمیان که به آنها سرخ جامگان یا خرمدینان نیز میگفتند، با خلفای عباسی مبارزه میکردند.
بابک و گروهش، که قلعه بابک محل اصلی فعالیتهایشان بود، بیش از ۲۰ سال به مخالفت و مبارزه با خلفای عباسی مشغول بودند و توانستند بر قسمت بزرگی از آذربایجان مسلط شوند. بابک سرانجام در جنگی که با سردار افشین داشت، در سال ۲۱۶ شکست خورد و در نهایت دستگیر شد.
افشین باوجود ایرانیبودن، ذلت خدمت معتصم، خلیفه عباسی را به جان میخرد و برای خوشخدمتی و تسلط بر خراسان، بابک را با خدعه و نیرنگ اسیر میکند. در همان سال نیز به دستور خلیفه، دست و پایش قطع و سپس اعدام میشود.
گفته میشود که این سردار ایرانی پس از قطع دست راستش، با دست دیگر خون دست قطعشدهاش را بر چهره خود می مالد. معتصم علت این کار را جویا میشود و او پاسخ میدهد که با این خون، صورت خود را سرخ کردم تا تصور نکنی که زردی رنگ صورتم بهخاطر ترس از مرگ است.
آوازه رشادتهای بابک و یارانش فقط به آذربایجان محدود نشد و ماجرای قیام خرمدینان بهشکل افسانههای جذابی از هند تا قلمرو رومیان و... گسترش یافت.
هر ساله علاقهمندان به بابک و دوستداران تاریخ در ۱۵ تیر در قلعه بابک تجمع میکنند و مراسمی برای بابک خرمیدن برگزار میکنند. این اجتماع بهمناسبت روز تولد این سردار ایرانی است که از سال ۱۳۷۹ با حضور اقشار مختلف مردم در پای قلعه انجام میشود.
همانطور که گفتیم دژ بابک از جاذبههای مهم تاریخی در طبیعت سبز منطقه مرزی ارسباران است و به دلیل موقعیت مکانی و مسیر دسترسی، در دسته جاذبههای طبیعی نیز قرار میگیرد. بنابراین گردشگرانی که راهی این منطقه میشوند، وظیفه مهمی دارند و باید علاوه بر حفظ سلامت و بقای این جاذبه تاریخی، مراقب زیباییهای طبیعت آن نیز باشند. به یاد داشته باشید که پیش از سفر به این منطقه کوهستانی، حتما اطلاعات هواشناسی را بررسی کنید و بعد راهی شوید. بهتر است برای سفر در روزهای آفتابی هم، یکدست لباس گرم در کولهپشتی خود قرار دهید تا در صورت بروز سرمای احتمالی کوهستان، اذیت نشوید. بهار فصلی جذاب برای ماجراجویی در قلعه بابک و جنگل ارسباران است و میتوانید در مسیر بهشتی و بهاری این قلعه پیش بروید و از طبیعت کوهستانی لذت ببرید.
اگر فصل تابستان را برای بازدید از قلعه بابک کلیبر انتخاب کرده باشید، فرصت دیدن سیاهچادرهای ایل شاهسون را خواهید داشت که در کوههای این منطقه حضور دارند. برای آشنایی با این مردم خونگرم فقط کافی است از آنها اجازه بگیرید و وارد محوطهشان شوید؛ ضمنا اگر دوغ و کره محلی، ماست، گلیم، ورنی و سایر محصولات دستی خود را برای فروش گذاشته بودند، حتما از آنها خرید کنید.
انتهای پیام/
