حجامت به روشی از خون گیری گفته می شود که اغلب افراد برای درمان برخی بیماری ها این کار را انجام می دهند، اگرچه مرسوم است که حجامت در بهار انجام شود اما علائم و نشانه هایی وجود دارد که از نیاز بدن به حجامت در پاییز خبر می دهد.
نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ از قدیم الایام بنا بر سفارش های ائمه اطهار (ع) انجام حجامت مرسوم بوده است و در طب سنتی ایران نیز حجامت بسیار پر اهمیت بوده است زیرا با پاکسازی و دفع مواد زاید بدن سبب التیام و بهبود برخی از بیماری ها می شود. البته حجامت نیز همانند هر درمان مکمل دیگری اگر تحت نظر متخصص حاذق و مجرب انجام نگیرد، می تواند عوارض و زیان هایی را به همراه داشته باشد. حجامت برای برخی افراد مضر و در مقابل برای برخی افراد سودمند است و به درمان بیماری کمک می کند.
انواع حجامت :
حجامت دو نوع تر و خشک دارد. حجامت تر حجامتی است که در آن پس از بادکش عضو مورد نظر، چند خراش سطحی به صورت مایل با یک تیغ یکبار مصرف به پوست وارد می کنند و لیوان حجامت را روی موضع قرار داده و در اثر کشش و بادکش لیوان مقداری خون خارج می شود.
حجامت بر اساس اعضای بدن به چند دسته تقسیم میشود. در حجامت عام، محل انجام حجامت بین دو کتف، حدود مهره های سوم سینه ای تا مهره پنجم سینه ای است که به آن حجامت نافع می گویند.
حجامت سر نوع دیگری از حجامت است که به آن حجامت نجات بخش میگویند. حجامت موضعی نیز بر اساس تشخیص پزشک در موضع و عضو خاصی انجام می شود.
فرق خون دادن با حجامت
یک سوال رایج برای کسانی که با طب سنتی آشنا نیستند، پیش می آید که چرا افراد حاضر به انجام حجامت می شوند اما خون نمی دهند. باید بدانید خون دادن و حجامت متفاوتند. در حجامت خون کمتر گرفته میشود و احتمال ضعف کم است، اما در خون دادن خونگیری زیاد و احتمال ضعف مستمر است.
بادکش و خونگیری حجامت باعث فعال شدن سیستم هایی در بدن میشود اما در خون دادن اینطور نیست. در انجام حجامت آلودگی به بدن وارد نمیشود و خون سیاه و غلیظ و دارای مواد زائد خارج می شود.
فواید حجامت
- تقویت سیستم ایمنی
- درمان بیماری های ناشی از افزایش خون
- درمان بیماری های ناشی از افزایش سودا و صفرا
- درمان بیماری های ناشی از بلغم
- پاکسازی بدن از مواد زائد
- درمان حساسیت
- درمان اگزما
- شفافیت پوست
- جلوگیری از ایجاد زگیل و خال های پوستی
- درمان بیماری های مرتبط با غلبه خون مانند احساس سنگینی در سر، سرخی صورت و گردن، خارش در صورت و پیشانی
شرایط حجامت در فصل پاییز
حتماً شما هم با این جمله که در فصل پاییز حجامت خوب است و انجام حجامت در این فصل، باعث یک عملکرد پیشگیرانه در بدن خواهد شد و سیستم ایمنی بدن تقویت خواهد شد مواجه شده‌اید؛ حال ما در این مطلب قصد داریم بایدها و نبایدهای حجامت در پاییز و این که آیا حجامت در این فصل قابل توصیه به همه افراد هست یا خیر را مورد بررسی قرار دهیم.
از دیدگاه طب سنتی ایرانی در هر فصل لازم است توصیه ها و تدابیری را برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ها به کار ببریم. فصل پاییز زمانی است که هوا نه آنقدر گرم است که نیاز به خنک کردن محیط خودمان داشته باشیم و نه آنقدر سرد است که مجبور باشیم مثل زمستان خود را بپوشانیم. مزاج فصل پاییز عموماً سرد و خشک گفته شده است که البته در مناطقی که بارندگی زیاد است از خشکی آن کم میشود. مزاج این فصل برای افراد سالم با مزاج معتدل و همچنین افراد با مزاج گرم و تر مناسب است. ولی برای افراد یا سوء مزاج سرد و خشک و یا افراد در سنین کهولت و پیری (بالای ۶۰ سال) مناسب نیست و می‌تواند باعث بروز یا تشدید علائم بعضی از بیماری‌ها بشود.
بهترین فصل حجامت بهار و پاییز است
بهترین فصل حجامت بهار و پاییز است. حجامت در دو فصل تابستان و زمستان فقط در مواقع ضرورت انجام می گیرد. بهترین وقت حجامت ساعاتی است که حجم خونی بدن رقیق و خروج آن سهل تر است، مثلا بهترین وقت حجامت در فصول گرم، طی روز و دو ساعت بعد از صبحانه (۸.۵ تا ۹ صبح) و در فصول سرد سال، سه تا چهار ساعت بعد از صبحانه (۹ تا ۱۱ قبل از ظهر) که تا ناهار یک تا دو ساعت فاصله داشته باشد.
توجه به نوع تغذیه در زمان حجامت
حجامت با شکم خالی بخصوص صبح قبل از مصرف صبحانه باعث ایجاد ضعف در قوای بدن می شود. حجامت بلافاصله پس از صرف غذا سبب نقصان هضم و جذب ماده غذایی می شود.یک ساعت قبل و بعد از حجامت نباید شکم پر و غذایی خورده شود. سه روز قبل از حجامت برای دفع بهتر مواد زاید از بدن آش آلو، خاکشیر با آب گرم، سوپ جو، آب انار و آب زرشک مصرف کنید.
سه روز قبل از حجامت از خوردن غذاهایی چون جگر، ماهی، پنیر و تخم مرغ بپرهیزید. بعد از حجامت شربت عسل، سکنجبین و عرق کاسنی بنوشید. حجامت را در زمان بی خوابی، هنگام روزه یا وقتی در حال مصرف داروهای آنتی بیوتیک هستید یا کوهنوردی یا مقاربت جنسی داشته اید، انجام ندهید. پنج روز قبل و بعد از عادت ماهانه و در دوران بارداری خانم ها نباید حجامت کنند.
حجامت برای چه کسانی منع شده است؟
کودکان زیر دو سال و افراد بالای ۶۰ سال، افرادی که سابقه ابتلا به بیماری هموفیلی، کم خونی، صرع و سکته قلبی دارند. سردمزاجان و افرادی که خونشان رقیق و کم فشار است. افرادی که مدام دچار سرگیجه و سردرد می شوند. افرادی که از داروهای شیمیایی وارفارین و هپارین استفاده می کنند.
در فصول خیلی گرم و خیلی سرد انجام حجامت توصیه نمیشود
یکی از روش های پاکسازی بدن حجامت است که افرادیکه آلرژی دارند می توانند در ابتدای فصل بهار حجامت کنند. حجامت هم مانند سایر روش های درمانی اصولی دارد و باید توجه داشت که حجامت با چه روشی انجام می گیرد، در فصول خیلی گرم و خیلی سرد انجام حجامت توصیه نمی شود. برخی همه را توصیه به حجامت می کنند که اصلاً چنین چیزی صحیح نیست و باید این مسأله درست و به جا و در صورت شرایط لازم برای فرد انجام شود، همچنین در فصول اعتدال همچون بهار و اوایل پاییز این مسأله توصیه شده است. یکی از شاخه های کوچک و درمان طب سنتی حجامت است و در طب سنتی رویکرد پیشگیری دارد تا درمان، البته درمان هم جزء طب سنتی است اما در طب سنتی پیشگیری مقدم بر درمان است.
حجامت‌های بیجا، ضرر دارد؟
متاسفانه بسیارند کسانی که به خصوص در فصل بهار و بدون این‌که نیازی به حجامت داشته باشند با مراجعه به برخی مکان‌های نامعتبر، چندین و چندبار اقدام به حجامت می‌کنند. حجامت‌های بیجا و بیش از حد مضر هستند. گاهی حجامت برای شخصی مضر است، اما او اصرار دارد حجامت کند و حتی با حجامت احساس بهبود نیز می‌کند، اما باید توجه داشت وقتی خونی از فرد گرفته میشود، گاهی بیمار از لحاظ روانی فکر می‌کند مشکلاتش خوب شده است در صورتی که در بلندمدت عوارض خود را نشان می‌دهد؛ بنابراین احساس بهبود نمی‌تواند ملاک مناسب و کافی برای مفید بودن حجامت باشد. لازم است بدانید در طب سنتی برای درمان بیماری ها، ابتدا باید اصول سبک زندگی مورد توجه قرار گیرد. سپس می‌توان از داروهای با منشاء گیاهی، حیوانی یا معدنی استفاده و در نهایت به درمان‌های دستی مثل ماساژ و خونگیری از طریق فصد، زالو و حجامت پرداخت.
نوع، محل، تعداد و شدت حجامت و خونگیری، فقط باید از جانب پزشک متبحر در طب سنتی تعیین و اجرا شود. حجامت برای افراد دارای ضعف یا کم‌خونی، کم‌سن یا مسن، خیلی لاغر یا چاق، با مزاج سرد و نیز افراد دارای خشکی مزاج مضر است؛ بنابراین نباید به همه افراد توصیه کرد برای حفظ سلامت یا درمان بیماری‌ها حجامت کنند و نباید احادیثی را که ممکن است سندیت یا تفسیر درستی از آن ندارند دستاویز قرار دهند.
همچنین حجامت و هیچ عمل دیگری نمی‌تواند جایگزین واکسیناسیون شود. حجامت در جایگاه خود روش درمانی مفیدی است که در عین حال می‌تواند مضر باشد. ادعاهای بیجا درباره این‌که طب سنتی می‌تواند جایگزین واکسیناسیون باشد یا به تنهایی به عنوان درمان اصلی بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است، اغراق‌آمیز است.
حجامت بدون ویزیت بیمار!
در طب رایج، پزشک پیش از تجویز هرگونه روش درمانی، باید بیمار را معاینه کند و براساس آن و اطلاعاتی که از بدن فرد به دست می‌آورد در مورد چگونگی درمان او تصمیم گیرد. در طب سنتی هم باید پزشک، علائم فرد را دقیقاً مورد بررسی و معاینه قرار دهد و بر اساس شرایط فرد و بیماری او از روش‌های مختلف درمانی که یکی از آن‌ها می‌تواند حجامت باشد، استفاده کند. حجامت مانند سایر خدمات درمانی باید در محیطی با استانداردهای بهداشتی انجام شود. احتمال این‌که افراد در فصل بهار نیاز به حجامت داشته باشند نسبت به سایر فصل‌ها بیشتر است، اما توصیه به حجامت در بهار برای همه گروه‌های سنی صحیح نیست و حتما برای انجام حجامت در فصل بهار باید با پزشک مشورت کرد.
