تا به حال هر چه از متاورس گفته و شنیده‌ایم، تنها بازگویی‌هایی بوده از جذابیت‌‌های این جهان تازه که پیش روی انسان باز شده است. حالا که روز به روز افراد بیشتری به این سرزمین ناشناخته جذب می‌شوند، و زمان، انرژی و توکن‌های خود را در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، همچنان باید فقط دل را به جذابیت‌ها خوش کرد و از خطرات آن چشم‌پوشی کرد؟
تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس دانش و فناوری؛ مارک زاکربرگ، مدیر عامل متا تصور می‌کند یک میلیارد نفر دنیای واقعی را برای دنیای دیجیتال رها می‌کنند؛ اما کارشناسان هشدار می‌دهند که نهاد‌های دولتی می‌توانند از این دنیا به عنوان یک ابزار شست و شوی مغزی استفاده کنند.
متاورس که برای اولین بار به عنوان یک ایده در کتاب علمی تخیلی در سال ۱۹۹۲ ظاهر شد، با عنوان Snow Crash، دنیای مجازی شناخته می‌شود که در آن افراد بدون ترک آسایش خانه خود، در فضای دیگری زندگی، کار و بازی می‌کنند و بسیاری بر این باورند که امروزه زندگی دقیقا به این سمت می‌رود.
بر اساس گزارش روزنامه انگلیسی «دیلی میل»، برایان شوستر که ۱۷ سال در این زمینه تجربه داشته و دنیای دیجیتالی خود را به نام Utherverse ایجاد کرده است، گفت: نسخه اسفبار متاورس برای تحمیل سلطه عمومی استفاده شده است و اتفاق خواهد افتاد.
برایان افزود: این گسترش نهایی «اتاق پژواک» رسانه‌های اجتماعی فعلی است؛ جایی که مردم به طور طبیعی تمایل دارند با دیگرانی که نظرات آنها را به اشتراک می‌گذارند، ارتباط برقرار کنند. بنابراین این دیدگاه‌ها تقویت می‌شوند و کاربران تمایل دارند بر اساس آنها به اشتباه نتیجه گیری کنند.
برایان تاکید کرد: این دنیای مجازی دیستوپیایی، واقعیت کاربر را تغییر می‌دهد به طوری که دیدگاه مورد نظر نهاد کنترل کننده به او تحمیل می شود.
شوستر معتقد است متاورس که هنوز سال‌ها تا تکامل خود فاصله دارد، اگر به دست افراد نادرستی بیفتد، می‌توان از آن برای اهداف شرورانه استفاده کرد.
از سوی دیگر، شوستر همچنین به کاری که واقعیت مجازی می‌تواند برای کمک به افرادی که از بیماری‌های جسمی یا روانی رنج می‌برند انجام دهد، اعتقاد دارد.
در واقع متاورس فقط یک تجربه‌ی مهیج و نوآورانه نیست، و به واسطه‌ی ارزرمزها و تکنولوژی بلاک‌چین امکانات زیادی را در اختیار بشر می‌گذارد. فشن هم از این قائله مستثنی نیست. متاورس که در رابطه با کاربر خود از مفهوم خلق هویت پشتیبانی می‌کند، با معنای برندینگ در صنعت مد و دیگر صنایع ارتباط مستقیم دارد. در همین راستا است که موجب رونق بازار لباس‌های دیجیتال هم می‌شود. همچنین از آنجا که بیشتر مخاطبین متاورس را نسل z شکل می‌دهند، برای برندها فرصت خوبی است تا به این وسیله ارتباطی را با این نسل اثرگذار ایجاد کنند. از طرفی خدماتی که بلاک‌چین و NFTها برای برندها و طراحان ارائه می‌دهد دیگر بر کسی پوشیده نیست. به علاوه، هر پلتفرمی که در متاورس فعالیت می‌کند، می‌تواند فضایی باشد که خرده‌فروشان مد برای تجارت خود از آن سود می‌برند.
همه‌ی این‌ها و موارد ناگفته‌ی دیگر، در رده‌ی جذابیت‌هایی قرار می‌گیرد که متاورس برای ما ممکن کرده است. حالا نوبتی هم باشد باید به این پرداخت که متاورس در ازای تمام چیزهایی که در اختیار ما می‌گذارد، قرار است چه چیزهایی را ازمان بگیرد؟ مواردی که در ذیل ذکر می‌شوند نقاط ضعفی اند که به طور کلی به متاورس نسبت داده اند، چالش‌هایی که ناخواسته برندهایی که به هر نحو وارد Web3 شده اند را هم درگیر خواهد کرد.
عدم یکپارچگی پلتفرم‌ها
NFT موفق شده توجه‌های بسیاری را به سمت خود جلب کند، با این حال عدم یکپارچگی پلتفرم‌ها نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. شرکت‌های مختلفی در صدد آن هستند تا پلتفرم خود را ایجاد کنند اما وحدتی بین این پلتفرم‌های متنوع دیده نمی‌شود. به این معنا که اگر کاربر یک NFT را در فضای Roblox خریداری کند، نمی‌تواند آن را به پلتفرم دیگری ببرد. اشکالی که به وضوح می‌تواند مانع پیشرفت مد دیجیتال بشود. «چرا این NFT رو بخریم وقتی نمیشه تو همه‌ی پلتفرم‌ها ازش استفاده کرد؟»
متاورس و پایداری؟
اگر دغدغه‌ی محیط زیست را دارید خوب است بدانید NFTها برای زمین واقعا بد هستند. در ابتدا “پایداری” شعار طراحان مد دیجیتال بود از آنجا که پروسه‌ی خلق آن زباله‌ای تولید نمی‌کند. اما تکنولوژی بلاک‌چین به انرژی بسیار زیادی احتیاج دارد و مقادیر وحشتناکی گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند. اتریوم که یکی از انواع بلاک‌چین‌ها است وعده برنامه‌هایی را داده که کاهش ۹۹ درصدی مصرف انرژی را در بر دارد. NFT هم توکنی از خانواده‌ی اتریوم است. با این حال تحقق این وعده دور و بعید بنظر می‌رسد و در نتیجه متاورس تا پایداری فاصله‌ی زیادی خواهد داشت.
بشر در باتلاق دیجیتال
در کنار هر پیشرفتی، پسرفتی هم وجود دارد و در این مورد استثنائی وجود ندارد. متاورس برای بشر تکنولوژی هیجان انگیزی است اما دقیقا مصداقی است برای اصطلاح Black Mirror. انسانی که بیشتر و بیشتر در دیجیتال غرق می‌شود. زندگی آنلاین، اثرات مخربی دارد که بر کسی پوشیده نیست. بدیهی‌ترین آنها هم آسیبهای فیزیکی است. VR می‌تواند موجب اختلالات بینایی از جمله نزدیک‌بینی و تحلیل رفتن ارتباط بین مغز و چشم شود. به علاوه، صرف کردن زمان زیاد در برابر هر نوع صفحه نمایشی می‌تواند باعث بروز مشکلات خواب، پرخوری / بی‌اشتهایی و اعتیاد شود.
همچنین شخصیت دیجیتال به افراد این آزادی را می‌دهد که خود را در یک نمای نوری ساختگی به نمایش بگذارند؛ و همانطور که دیجیتال بیشتر و بیشتر در زندگی روزمره انسان خود را جا می‌دهد، این نمایش ممکن است غالب شود. کاربر دیجیتال در معرض خطری خواهد بود که منجر به گم کردن خود در لایه‌های مختلف این نمایش می‌شود و هویت را بی‌اعتبار می‌کند.
خطرات انحصاری
همانطور که گفته شد عدم یکپارچگی متاورس مشکلاتی را برای بازار مد دیحیتال ایجاد خواهد کرد. پلتفرم‌های بی‌شماری که این جهان را به چند پاره تقسیم کرده اند و هر کدام اهداف خود را دنبال می‌کنند.
در ۴ اکتبر، سه اپلیکیشن متعلق به مدعی متاورس، Meta، یعنی فیس‌بوک، واتس‌اپ و اینستاگرام همگی از دسترس خارج شدند. حادثه‌ای که حوادث پرحاشیه‌تری را در پی خود به میان آورد. این اتفاق انگشت اتهام را به سمت این شرکت انحصاری نشانه برد. Meta با مدارک محکمی به سواستفاده از اطلاعات کاربران و عدم محافظت از آن در برابر عوامل خارجی متهم شد. متاورس هنوز در هیچ کجای دنیا تحت قوانین رسمی قرار نگرفته است. در واقع کاربر متاورس در دنیایی زندگی می‌کند که از همان قوانین ناامن Meta پیروی می‌کند. بی دروپیکری متا می‌تواند فضایی شود برای دستکاری و اخاذی بدون کنترل از اطلاعات کابران.
بدون شک متاورس یک پیشرفت در حال تکامل است و دستاوردهای زیادی را برای انسان به ارمغان خواهد آورد. اما خطرات آن هم جدی است و برای جلوگیری از مشکلات بیشتر باید با چشم‌های بازتری به درون این ناشناخته پا بگذاریم.
