نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ سردرد عارضه بسیار شایعی است که اکثر ما در طول زندگی بارها آن را تجربه می‌کنیم. علامت اصلی سردرد، درد در ناحیه سر یا صورت است که ممکن است ضربان‌دار، مداوم، شدید یا خفیف باشد. بسیاری از سردردها با تغییر و اصلاح سبک زندگی، رفتاردرمانی و استفاده از درمان‌های خانگی قابل کنترل هستند.
سردرد علل گوناگونی دارد. در بیشتر موارد، سردرد علامت یک مشکل جدی نیست و به‌تدریج بهبود می‌یابد. در این موارد، درمان خانگی سردرد، برای رفع این علامت کافی است. اگر سردرد بیش از حد انتظار تکرار شود یا با علائم دیگری مانند استفراغ یا دوبینی همراه باشد، لازم است به پزشک مراجعه کنیم.
پزشک ممکن است برای تشخیص درست، درخواست برخی انواع تصویربرداری پزشکی مانند ام‌آر‌آی بدهد.
انواع سردرد
سردرد را می‌توان بر اساس شاخص‌های گوناگونی طبقه‌بندی کرد، مانند:
- شدت درد
- محل درد
- تناوب درد یا فاصله زمانی تکرار سردرد
- عامل ایجاد درد
سردرد اولیه
وقتی عامل دیگری مانند سینوزیت برای سردرد وجود ندارد و به عبارت دیگر، تنها مشکل موجود سردرد است، به آن سردرد اولیه می‌گوییم. در این حالت، سردرد علامت یک بیماری زمینه‌ای یا مشکل دیگری نیست. سردرد اولیه ممکن است شدید باشد، اما خطرناک به شمار نمی‌رود.
مغز توانایی احساس درد ندارد. التهاب در سایر اجزای حساس به درد در سر و گردن باعث سردرد اولیه می‌شود، مانند:
- عصب‌ها
- رگ‌های خونی
- عضلات
سردرد عارضه بسیار شایعی است که اکثر ما در طول زندگی بارها آن را تجربه می‌کنیم. علامت اصلی سردرد، درد در ناحیه سر یا صورت است که ممکن است ضربان‌دار، مداوم، شدید یا خفیف باشد. بسیاری از سردردها با تغییر و اصلاح سبک زندگی، رفتاردرمانی و استفاده از درمان‌های خانگی قابل کنترل هستند.
سردرد علل گوناگونی دارد. در بیشتر موارد، سردرد علامت یک مشکل جدی نیست و به‌تدریج بهبود می‌یابد. در این موارد، درمان خانگی سردرد، برای رفع این علامت کافی است. اگر سردرد بیش از حد انتظار تکرار شود یا با علائم دیگری مانند استفراغ یا دوبینی همراه باشد، لازم است به پزشک مراجعه کنیم.
پزشک ممکن است برای تشخیص درست، درخواست برخی انواع تصویربرداری پزشکی مانند ام‌آر‌آی بدهد.
انواع سردرد
سردرد را می‌توان بر اساس شاخص‌های گوناگونی طبقه‌بندی کرد، مانند:
- شدت درد
- محل درد
- تناوب درد یا فاصله زمانی تکرار سردرد
- عامل ایجاد درد
سردرد اولیه
وقتی عامل دیگری مانند سینوزیت برای سردرد وجود ندارد و به عبارت دیگر، تنها مشکل موجود سردرد است، به آن سردرد اولیه می‌گوییم. در این حالت، سردرد علامت یک بیماری زمینه‌ای یا مشکل دیگری نیست. سردرد اولیه ممکن است شدید باشد، اما خطرناک به شمار نمی‌رود.
مغز توانایی احساس درد ندارد. التهاب در سایر اجزای حساس به درد در سر و گردن باعث سردرد اولیه می‌شود، مانند:
- عصب‌ها
- رگ‌های خونی
- عضلات
سردرد اولیه را می‌توان به چهار نوع مختلف دسته‌بندی کرد که در ادامه به شرح مختصری از آنها می‌پردازیم:
۱. سردرد میگرنی
شاید میگرن یکی از انواع شایع سردرد باشد، اما هر سردردی میگرن نیست. اصطلاح «میگرن» به سردردی اطلاق می‌شود که در بیشتر مواقع (نه همیشه) یک طرف سر را درگیر می‌کند.
درد میگرن یک چالش مزمن است، اما اگر استرس یکی از عوامل آغازگر میگرن باشد، این چالش به یکی از دشوارترین مشکلات سلامتی تبدیل می‌شود. استرس، درد میگرن را آغاز می‌کند و از سوی دیگر، درد میگرن استرس را شدت می‌بخشد و این چرخه باید قطع شود. گاهی استرس و درد همزمان نیست و در آخرهفته وقتی می‌خواهیم استرس کار را فراموش کنیم، قطع استرس کار موجب بروز سردرد میگرنی می‌شود.
به عبارت دیگر مغز فرد مبتلا به میگرن به یکنواختی عادت کرده مانند خواب بجا و حتی استرس مداوم و با هر تغییری از جمله کاهش استرس ممکن است حساسیت نشان دهد.
سردرد میگرنی ممکن است از دو ساعت تا ۷۲ ساعت ادامه یابد. میگرن در بیشتر اوقات با تهوع، استفراغ، حساسیت به نور یا صدا همراه است.
سردرد میگرنی را به چند نوع می‌توان تقسیم کرد. شایع‌ترین نوع میگرن، سردرد میگرنی کلاسیک است.
بدیهی است که پیدا کردن یک پزشک معالج، رسیدن به درمان یا پیشگیری موثر با کمک او و یادداشت کردن زمان آغاز و پایان دردهای میگرن و همزمانی آنها با عواملی که شاید آغازگر میگرن باشند مهم‌ترین راه‌های خنثی‌سازی این معضل دردناک است.
انجام برنامه درمانی بالا ساده نیست. در ادامه به چند راهکار اشاره می‌کنیم برای این که در جهان پرشتاب امروزی بتوانیم استرس و در نتیجه میگرن ناشی از آن را کم کنیم.
سردرد میگرنی کلاسیک چیست؟
در این نوع میگرن، فرد کمی پیش از وقوع سردرد، علامت هشداردهنده‌ای احساس می‌کند که خبر از آغاز سردرد طی مدتی کوتاه می‌دهد. به این علامت “اورا” هم گفته می‌شود. اورا ممکن است به صورت شنیداری (شنیدن صداهای بدون مفهوم) یا دیداری (دیدن نورهای متفاوت) باشد.
در زیر به برخی از سایر انواع سردرد میگرنی اشاره می‌کنیم، مانند:
- سردرد میگرنی شایع یا سردرد میگرنی بدون اورا: در این نوع میگرن، فرد بدون علامت هشداردهنده دچار سردرد می‌شود.
- میگرن همراه با فلج نیمی از بدن
- میگرن چشمی
۲. سردرد تنشی
می‌توان گفت که پس از میگرن، سردرد تنشی شایع‌ترین نوع سردرد است. در سردرد تنشی، مناطقی از سر مانند یک باند که دور سر بسته شده، درد می‌گیرد؛ به عبارت دیگر درد در پیشانی، گیجگاه هر دو طرف و پسِ سر حس می‌شود.
در سردرد تنشی، درد به صورت احساس فشار است و شاید بین چند ساعت تا چند روز طول بکشد. گاهی سردرد تنشی و میگرن به طور همزمان وجود دارند و یکی باعث پدید آمدن دیگری می‌شود.
سردرد تنشی با فیزیوتراپی، تکنیک‌های ریلکسیشن و داروهای مسکن، ضدالتهاب یا شل‌کننده عضلات بهبود می‌یابد.
در ضمن این که سردرد تنشی نسبت به میگرن شدت کمتری دارد، یک باور غلط است.
۳. سردرد شبانه یا سردرد خواب
برخلاف دو نوع سردرد قبلی، این سردرد شایع نیست و بیشتر افراد بین سنین ۴۰ تا ۸۰ سالگی را گرفتار می‌کند. نکته متمایزکننده این سردرد، زمان بروز سردرد است: این سردرد فقط شب رخ می‌دهد و بین ۱۵ دقیقه تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
ساعت بروز سردرد خواب دقیق و بدون تغییر است و درد در هر دو طرف سر احساس می‌شود. سردرد شبانه با آبریزش بینی یا اشک‌ریزش و سایر علائم سردرد خوشه‌ای (که در ادامه به آن می‌پردازیم) همراه نیست.
این سردرد به داروهای متداولی که برای سردرد تنشی موثر هستند، پاسخ نمی‌دهد.
۴. سردرد خوشه‌ای
سردرد خوشه‌ای به سردرد کوتاه‌مدتی گفته می‌شود (بین ۲۰ دقیقه تا دو ساعت) که همیشه یک طرف سر را درگیر می‌کند و با علائمی مانند گرفتگی و آبریزش بینی در همان طرف، اشک‌ریزش، گشادی مردمک و افتادگی پلک همراه است.
سردرد خوشه‌ای ممکن است چندین بار در روز و برای یک دوره چند روزه تا چند هفته‌ای فرد را گرفتار کند و سپس برای مدتی مثلا چند هفته تا چند ماه به طور کامل ناپدید شود.
درمان سردرد خوشه‌ای با سایر انواع سردرد تفاوت دارد و بسیار مهم است که پیش از آغاز دوره سردرد خوشه‌ای، برنامه مشخصی برای مقابله با آن داشته باشیم.
حال که با انواع سردرد اولیه آشنا شدیم، درباره سردرد ثانویه باهم می‌خوانیم.
سردرد ثانویه
وقتی یک بیماری مشخص باعث ایجاد درد در نواحی حساس سر و گردن می‌شود، به آن سردرد ثانویه می‌گوییم. سردردهای ثانویه نسبت به سردردهای اولیه شیوع کمتری دارند، اما در بیشتر موارد جدی‌تر و گاهی خطرناک هستند.
در واقع سردرد ثانویه علامتی است که وجود یک بیماری جدی یا خطرناک را هشدار می‌دهد و به رسیدگی پزشکی تخصصی نیاز دارد. برخی از علل سردرد ثانویه عبارتند از:
- تومور مغزی
- آنوریسم (گشادی غیرطبیعی در برخی از رگ‌ها)
- مننژیت یا همان التهاب مغزی به دنبال عفونت باکتریایی یا ویروسی
- ضربه مغزی یا ضربه به گردن
چند توصیه برای تسکین سردردهای مکرر
سردرد می‌تواند شدید یا یک درد مبهم باشد و چند روز طول بکشد. با این‌حال، فارغ از مصرف مسکن‌ها و ضد دردها، شما می‌توانید اقداماتی ساده برای تسکین این درد آزاردهنده انجام دهید.
در ادامه به نقل از سایت اطلاع رسانی "مایو کلینیک" به چند مورد از این اقدامات خواهیم پرداخت.
* به‌طور منظم ورزش کنید.
ورزش موثرترین تغییر سبک زندگی برای کاهش قابل‌توجه شدت سردرد است. فعالیت بدنی یک تسکین‌دهنده طبیعی استرس است که تنشی که می‌تواند باعث سردرد شود را کاهش می‌دهد و اندورفین آزاد می‌کند. اندورفین سیگنال‌های درد را به مغز مسدود می‌کند. حداقل پنج روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط انجام دهید.
* کافئین را محدود کنید.
برخی از داروهای سردرد بدون‌نسخه شامل کافئین هستند. مقدار کمی کافئین می‌تواند به توقف سردرد شما کمک کند. با این‌حال، مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث افزایش سر درد شود. این داروها بیش از حد فشار خون را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث سر درد شود. به‌طورکلی، تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز برای اکثر بزرگسالان بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند به‌خصوص سرشار از کافئین باشند، بنابراین میزان مصرف خود را به‌دقت کنترل کنید.
* رژیم غذایی سالم داشته باشید.
برخی از افراد مبتلا به سردردهای مزمن یا میگرن با تغییر رژیم غذایی خود برای حذف غذاهای خاص تسکین یافته‌اند. برای برخی، یک غذای خاص ممکن است باعث سر درد شود و برای برخی دیگر، بعضی از مواد شیمیایی موجود در غذاها محرکی برای افزایش آستانه سردرد هستند. برخی از غذاهای رایج که بهتر است برای کاهش سر درد حذف شوند، عبارتند از غذاهای بسیار فرآوری‌شده، کافئین، شکلات، گوشت‌های فرآوری شده با نیترات بالا، غذاهای پر قند و گلوتن. علاوه بر این، مولتی ویتامین روزانه و مکمل‌های حاوی ریبوفلاوین و منیزیم هم به کاهش شدت سردرد کمک می‌کند.
* خواب کافی داشته باشید.
از کم‌خوابی یا زیاد خوابیدن خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث میگرن شود. کمبود خواب ممکن است باعث ترشح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول شود. اگر خروپف می‌کنید، با پزشک خود در مورد راه‌های رفع آپنه خواب صحبت کنید، زیرا عدم بهبود این عارضه می‌تواند باعث فشار خون بالا، افزایش سردرد و حتی خطر ابتلا به سکته مغزی شود.
* از استرس تا حد امکان دور باشید.
سر درد زمانی که استرس دارید بیشتر رخ می‌دهد. استرس عامل شایع سردردهای تنشی و میگرن است. همچنین می‌تواند انواع دیگر سردردها را تحریک یا آنها را بدتر کند. تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن می‌توانند علائم استرس از جمله سر درد را کاهش دهند. وقت گذاشتن برای فعالیت‌های لذت‌بخش مانند گوش‌دادن به موسیقی، ورزش‌کردن و خواندن کتاب می‌توانند کمک‌کننده باشند. علاوه‌براین، زمانی را، حتی اگر فقط ۱۰ دقیقه در روز باشد، به تمرین آرامش از طریق مراقبه، یوگا و ... اختصاص دهید. بیشتر سردردها جای نگرانی ندارند؛ اما اگر سردرد چند بار در هفته اتفاق بیفتد، ناتوان کننده است، بیش از یک روز طول می‌کشد و یا در فعالیت‌های روزانه شما تداخل دارد، با پزشک صحبت کنید.
انتهای پیام
