به گزارش پایگاه خبری دانا علامه امینى، یکى از مجاهدان نستوه و عالمان عامل و مفاخر شیعه است که در کارنامه درخشان خود جهاد علمى مستمرى دارد. وى در تمام عمر بابرکت خویش از تلاش و کوشش بازنایستاد؛ چهل سال از عمر شریف خود را صرف کرد و ده هزار کتاب را دید تا توانست موسوعه عظیم «الغدیر» را به رشته تحریر درآورد و انصافا خدمت شایانى به ساحت مقدس اهل‌بیت (ع) و مکتب تشیع بنماید.
در بدو امر به نظر مى‌رسد این کتاب فقط واقعه «غدیر خم» را بررسى کرده است، اما در واقع این موسوعه بابرکت، واقعه «غدیر خم» را به‌عنوان نقطه آغازین امامت و ولایت مطرح نموده و سپس به دفع شبهات این واقعه پرداخته است و در نهایت، همه مباحث کلیدى تاریخ صدر اسلام را که در مسئله امامت و ولایت نقش داشته است، مورد بررسى قرار داده است؛ حتى صلح امام حسن و قیام امام حسین (ع) نیز در این کتاب بررسى شده است، تا چه رسد به حوادث زمان خلفاى سه‌گانه و زمان خود امیرالمؤمنین (ع).
ولادت و خاندان
شیخ عبدالحسین، فرزند شیخ احمد، فرزند شیخ نجف‌قلى (امین‌الشرع)، فرزند شیخ عبدالله (سرمست)، در سال ۱۳۲۰ ق، در تبریز به دنیا آمد.
جد ایشان، شیخ نجف‌قلى، ملقب به «امین‌الشرع»، در سال ۱۲۵۷ ق، در روستاى «سردها» از توابع شهرستان «سراب» زاده شد، سپس به تبریز مهاجرت نمود و از علماى بنام آنجا گردید. وى در سال ۱۳۴۰ ق، به رحمت ایزدى پیوست و جنازه‌اش به وادى‌السلام منتقل شد.
پدر ایشان، مرحوم شیخ احمد امینى، در سال ۱۲۸۷ ق، به دنیا آمد و در سال ۱۳۰۴ ق، تحصیلات حوزوى را نزد علماى بنام تبریز آغاز نمود و عالمى مقبول و مشهور گردید و امامت جماعت یکى از مساجد آن دیار را عهده‌دار شد. وى در سال ۱۳۶۰ ق، براى زیارت، به نجف اشرف مشرف گردید و مورد استقبال علماى آنجا قرار گرفت. سرانجام در سال ۱۳۷۰ ق، در همان خاک پاک، جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
تحصیلات
علامه مجاهد، تحصیلات ابتدایى را نزد والد عالمش آغاز نمود، سپس راهى مدرسه طالبیه تبریز شد و نزد اساتید فن به تحصیل علم پرداخت و دروس سطح را در آنجا فراگرفت، آن‌گاه راهى نجف اشرف شد و در درس خارج علماى نجف حاضر گردید.
ایشان پس از تکمیل مبانى، به تبریز بازگشت و ضمن تبلیغ و تحقیق، به تألیف کتاب «تفسیر فاتحة الکتاب» پرداخت، اما شوق به نجف، مانع بقاى ایشان در تبریز شد؛ سرانجام شهر مقدس نجف اشرف را جهت توطن دائمى انتخاب نمود و در آنجا مشغول خدمت علمى به آستان امیرالمؤمنین (ع) گردید.
مسافرت هاى علمى
پس از سال ۱۳۶۴ ق، که مجلدات اولیه کتاب شریف «الغدیر» منتشر گردید، شخصیت علامه امینى کاملا جهانى شد؛ حتى شیخ دحدوح امام جمعه حلب هم بر این کتاب تقریظ زد و مستبصر شد و از اطراف و اکناف ایشان را جهت سخنرانى دعوت نمودند؛ لذا مسافرت‌هاى علمى ایشان که اجابت این دعوت‌ها بود، در مرحله اول براى یافتن مآخذ بیشتر جهت «الغدیر» بود و در مرحله دوم به‌نوعى ترویج و معرفى آن محسوب مى‌شد؛ اما تفصیل این مسافرت‌ها:
۱. مسافرت از نجف به کرمانشاه و خراسان، در سال ۱۳۶۵ ق؛
۲. سفر به حج در سال ۱۳۷۵ ق، براى دومین بار (ایشان در سال ۱۳۵۵ ق، براى اولین بار به سفر حج مشرف شده بودند)؛
۳. سفر یک‌ماهه به اصفهان و سپس نجف‌آباد، در سال ۱۳۷۶ ق (این سفر با استقبال مردم و منبرهاى عالى ایشان همراه بود)؛
۴. سفر چهارماهه به هند، در سال ۱۳۸۰ ق (جلد اول «ثمرات الأسفار إلى الأقطار» محصول این مسافرت است)؛
۵. سفر چهارماهه به سوریه، در سال ۱۳۸۴ ق (جلد دوم «ثمرات الأسفار إلى الأقطار» محصول این مسافرت است)؛
۶. سفر بیست و پنج روزه به ترکیه، در سال ۱۳۸۸ ق.
اساتید
الف) در حوزه علمیه تبریز
۱. والدش، شیخ احمد امینى (متوفاى ۱۳۷۰ ق)؛
۲. آیت‌الله سید محمد بن عبدالکریم مولانا (متوفاى ۱۳۶۳ ق)؛
۳. آیت‌الله سید مرتضى خسروشاهى (متوفاى ۱۳۷۶ ق)؛
۴. آیت‌الله شیخ حسین توتونچى (متوفاى ۱۳۶۰ ق)؛
۵. آیت‌الله شیخ على‌اصغر ملکى تبریزى.
ب) در حوزه علمیه نجف اشرف
۱. آیت‌الله سید محمدباقر فیروزآبادى (متوفاى ۱۳۴۵ ق)؛
۲. آیت‌الله سید ابوتراب خوانسارى (متوفاى ۱۳۴۶ ق)؛
۳. آیت‌الله میرزا على ایروانى (متوفاى ۱۳۵۴ ق)؛
۴. آیت‌الله میرزا ابوالحسن مشکینى (متوفاى ۱۳۵۸ ق).
ج) اساتیدى که به ایشان اجازه اجتهاد دادند
۱. آیت‌الله سید على، فرزند میرزاى شیرازى (متوفاى ۱۳۵۵ ق)؛
۲. آیت‌الله میرزاى نائینى (متوفاى ۱۳۵۵ ق)؛
۳. آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائرى (متوفاى ۱۳۵۵ ق)؛
۴. آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانى (متوفاى ۱۳۶۵ ق)؛
۵. آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانى (متوفاى ۱۳۶۱ ق)؛
۶. آیت‌الله شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء (متوفاى ۱۳۷۳).
د) مشایخ روایى ایشان
۱. آیت‌الله سید على، فرزند میرزاى شیرازى (متوفاى ۱۳۵۵ ق)؛
۲. آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانى (متوفاى ۱۳۶۵ ق)؛
۳. آیت‌الله حاج آقا حسین قمى (متوفاى ۱۳۶۶ ق)؛
۴. آیت‌الله شیخ على‌اصغر ملکى تبریزى؛
۵. شیخ على بن ابراهیم قمى (متوفاى ۱۳۷۳ ق)؛
۶. شیخ محمدعلى بن اردوبادى (متوفاى ۱۳۸۰ ق)؛
۷. آقابزرگ طهرانى (متوفاى ۱۳۸۹ ق)؛
۸. میرزا یحیى خوئى (متوفاى ۱۳۶۴ ق)؛
۹. آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى (متوفاى ۱۳۵۵ ق)؛
۱۰. آیت‌الله شیخ على زاهد قمى (متوفاى ۱۳۷۳ ق).
تألیفات
۱. الغدیر فى الکتاب و السنة و الأدب؛
۲. تفسیر فاتحة الکتاب (طبع ۱۳۹۵ ق، طهران)؛
۳. شهداء الفضیلة (طبع ۱۳۵۵ ق، نجف)؛
۴. تحقیق کامل الزیارة (طبع ۱۳۵۶ ق، نجف)؛
۵. أدب الزائر لمن یمم الحائر (طبع ۱۳۶۲ ق، نجف)؛
۶. سیرتنا و سنتنا (طبع ۱۳۸۴ ق، نجف)؛
۷. تعالیق على رسائل الشیخ (مخطوط)؛
۸. تعالیق على مکاسب الشیخ (مخطوط)؛
۹. المقاصد العلیة فى المطالب السنیة (طبع جدید، ۱۴۳۴ ق، قم)؛
۱۰. ریاض الأنس (مخطوط)؛
۱۱. رجال آذربایجان (مخطوط)؛
۱۲. ثمرات الأسفار؛
۱۳. العترة الطاهرة فى الکتاب العزیز.
کتاب‌هاى استنساخ‌شده به دست مبارک ایشان
۱. کتاب سلیم بن قیس، سال استنساخ ۱۳۴۰ ق؛
۲. کتاب الحسین بن عثمان بن شریک، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۳. کتاب الزهد (حسین بن سعید اهوازى)، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۴. کتاب أبى‌سعید عباد العصفرى، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۵. کتاب جعفر بن محمد الحضرمى، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۶. کتاب خلاد السندى، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۷. کتاب زید النرسى، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۸. کتاب عبدالله بن یحیى الکاهلى، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۹. کتاب عبدالملک بن حکیم، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۰. کتاب مثنى بن ولید الحناط، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۱. کتاب محمد بن مثنى الحضرمى، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۲. مختصر أصل علاء بن رزین، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۳. مسائل على بن جعفر، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۴. نوادر على بن اسباط، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۵. الأخبار المسلسلات (جعفر بن احمد قمى)، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۶. الأربعون حدیثا فى مناقب أمیرالمؤمنین (ع) (ابن ابى‌الفوارس)، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۷. تزویج أمیرالمؤمنین (ع) ابنته من عمر بن الخطاب (شیخ مفید)، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۸. مقتضب الأثر (ابن عیاش جوهرى)، سال استنساخ ۱۳۴۶ ق؛
۱۹. المزار الکبیر (شیخ محمد بن مشهدى، ۵۱۰- ۵۹۴)، سال استنساخ ۱۳۴۷ ق؛
۲۰. الأمالى (شیخ مفید، ۳۳۶- ۴۱۳)، سال استنساخ ۱۳۴۷ ق؛
۲۱. نوادر الأثر فى أن علیا خیر البشر (شیخ جعفر بن احمد قمى، زنده در ۳۲۹)، سال استنساخ ۱۳۴۷ ق؛
۲۲. الأنوار الباهرة فى انتصار العترة الطاهرة (سید ابن طاوس، ۵۸۹- ۶۶۴)، سال استنساخ ۱۳۴۷ ق؛
۲۳. خصائص الأئمة (سید رضى، ۳۵۹- ۴۰۶)، سال استنساخ ۱۳۴۷ ق؛
۲۴. صفات الشیعة (شیخ صدوق، ۳۰۵- ۳۸۱)، سال استنساخ ۱۳۵۳ ق؛
۲۵. المناقب المائة (ابن شاذان قمى، ۴۶۰)، سال استنساخ ۱۳۶۴ ق؛
۲۶. إیضاح دفائن النواصب (ابن شاذان قمى، ۴۶۰)، سال استنساخ ۱۳۶۴ ق؛
۲۷. الطرف (سید ابن طاوس، ۵۸۹- ۶۶۴)، سال استنساخ ۱۳۶۴ ق؛
۲۸. المختصر من کتاب الموافقة لابن سمان (زمخشرى، ۴۶۲- ۵۳۸)، سال استنساخ ۱۳۸۰ ق؛
۲۹. مفتاح النجاء فى مناقب آل العباء (حافظ بدخشانى، متوفاى حدود ۱۱۲۶)، سال استنساخ ۱۳۸۰ ق؛
۳۰. المناقب (ابن مغازلى شافعى، متوفاى ۴۸۳)، سال استنساخ ۱۳۸۰ ق؛
۳۱. الإشارة إلى سیرة المصطفى و تاریخ من بعده من الخلفاء (علاءالدین مغلطاى بن قلیچ، متوفاى ۷۶۲)، سال استنساخ ۱۳۸۰ ق؛
۳۲. روضة الفردوس (على بن شهاب‌الدین همدانى)، سال استنساخ ۱۳۸۰ ق؛
۳۳. کتاب الغایات (ابن رازى، جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛
۳۴. کتاب درست بن ابى‌منصور (از رجال طبقه پنجم)؛
۳۵. مصادقة الإخوان (شیخ صدوق، ۳۰۵- ۳۸۱)؛
۳۶. الأربعون حدیثا (محیى‌الدین حلبى، ۹۱۴- ۸۴۳)؛
۳۷. الأربعون حدیثا (شیخ عزالدین حسین بن عبدالصمد، ۹۸۴- ۹۱۸)؛
۳۸. الأربعون عن الأربعین من الأربعین (شیخ منتجب‌الدین رازى، ۶۰۰- ۵۰۴)؛
۳۹. الأعمال المانعة من الجنة (ابن رازى جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛
۴۰. جامع الأحادیث (ابن رازى جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛
۴۱. دعائم الإسلام (قاضى نعمان مغربى، ۲۵۹- ۳۶۳)؛
۴۲. الیقین فى إمرة أمیرالمؤمنین (ع) (سید ابن طاوس، ۵۸۹- ۶۶۴)؛
۴۳. کتاب السقیفة (سلیم بن قیس هلالى، حدود ۹۰)؛
۴۴. الإجازة الکبیرة لعلماء الحویزة (سید عبدالله جزائرى، ۱۱۱۲- ۱۱۷۳)؛
۴۵. المسائل الأربعون الکلامیة (شهید اول، ۷۳۴- ۷۸۶)؛
۴۶. جذوة السلام فى نظم مسائل الکلام (شیخ محمد بن طاهر سماوى، ۱۲۹۲- ۱۳۷۰)؛
۴۷. جمل الآداب (شیخ محمد بن طاهر سماوى، ۱۲۹۲- ۱۳۷۰).
وفات
علامه مجاهد در عصر روز ۲۸ ربیع‌الثانى ۱۳۹۰، برابر با ۱۲ تیرماه ۱۳۴۹ در تهران، به ملاقات معبود خویش شتافت و پس از تشییع باشکوه در تهران، با هواپیما به بغداد برده شد و در شهرهاى مقدس کاظمین و کربلا تشییع گردید و سرانجام به نجف اشرف منتقل شد و پس از تجدید عهد با مولایش، در مقبره شخصى کنار کتابخانه به خاک سپرده شد.
