اعتصاب سراسری تهران به مناسبت هفتم شهدای ۱۵ خرداد/ تولد خواجه عبداللَّه انصاری

 مهمترین رویدادهای تاریخی روز 21 خرداد ماه به شرح زیر است:

**رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی ( 21 خرداد 1402)**

*ویران شدن شهر قدیمی "لار" در اثر زلزله‏ای شدید (1340ش)
این زلزله در ساعت 8 صبح به وقوع پیوست.

*اعتصاب سراسری تهران به مناسبت هفتم شهدای 15 خرداد (1342 ش)
پس از دستگیری امام خمینی(ره) و وقوع قیام خونین 15 خرداد 1342، حوزه‏های علمیه عراق و نیز مردم شهرهای ایران حمایت خود را از امام و تنفر خویش را نسبت به اعمال وحشیانه رژیم شاه اعلام نمودند و خواستار آزادی فوری رهبر نهضت اسلامی ایران شدند. در ادامه این اعتراضات، اعتصاب سراسری تهران در 21 خرداد 1342 به مناسبت هفتم فاجعه خونین 15 خرداد، ضربه‏ای بود که رژیم طاغوت را درمانده‏تر کرد. همچنین مهاجرت علما و مراجع قم و مشهد و علمای سرشناس شهرستان‏ها به تهران موجب شد که رژیم، تن به سیاست آرام‏سازی و تشنج‏زدایی زند و با آزادنمایی رهبر نهضت اسلامی ایران، خشم‏ها را فرو نشاند.

*درگذشت دکتر "محمد خزائلی" بنیانگذار انجمن حمایت از نابینایان (1353ش)
دکتر محمد خزائلی دانشمند و محقق نابینای معاصر، در سال 1293 ش در اراک تولد یافت. وی در چهار سالگی، به علت ابتلا به بیماری آبله، بینایی‏ اش را از دست داد و با وجود نابینایی مطلق، از پنج سالگی در مدرسه مخصوص نابینایان به تحصیل پرداخت. او به کمک حافظه نیرومندش در امور درسی به سرعت پیشرفت کرد و موفق به اخذ دو درجه لیسانس و دکترا در رشته‏های حقوق و حکمت و فلسفه از دانشگاه تهران شد. دکتر خزائلی چندی آموزگار بود و زمانی پیشه دبیری داشت تا سرانجام خود به تأسیس یک واحد بزرگ فرهنگی مبادرت نمود و کلیه دروس متوسطه و دانشگاه توسط استادان نُخبه و دانشمندان در آن مؤسسه تدریس می‏شد. اقدام خزائلی در تأسیس چنین مؤسسه فرهنگی عظیم و غنی، خدمت با ارزشی به فرهنگ کشور نمود و هزاران نفر از جوانان، تحصیلات خود را در آن مؤسسه به پایان بردند. وی همچنین مدتی به نمایندگی مجلس شورای ملی رسید ولی پس از آن از فعالیت‏های سیاسی کناره گرفت و به امور فرهنگی پرداخت.

خزائلی مردی محقق و دانشمند بود و گرچه از نابینایی رنج می‏برد ولی حافظه و هوشِ سرشار او غوغا می‏کرد به طوری که هر مطلب را که یک بار برای او می‏خواندند، فرامی‏گرفت. در پیشرفت علمی وی، همسر وفادارش نقشی اساسی و شایسته ایفا نمود. این دانشمند سخت‏کوش، با قدرت خارق‏العاده هوش و ذکاوت، نابینایی خود را جبران می‏کرد. دکتر خزائلی به زبان‏های عربی، فرانسه و انگلیسی تسلط کامل داشت و علاوه بر ترجمه چندین اثر، کتاب‏های متعددی را به رشته تحریر درآورد، که از جمله آنها، فلسفه اسلام، تحقیق در اعلام قرآن، شرح بوستان و گلستان سعدی و نهج‏الادب است. دکتر محمد خزائلی در جهت رفاه نابینایان در سطح جهان نیز فعالیت‏های چشمگیری داشت و از اعضای کمیته اجرایی خاورمیانه در شورای ملی رفاه نابینایان و اتحادیه بین‏المللی نابینایان بود. وی سرانجام در 21 خرداد 1353 ش در شصت سالگی در تهران درگذشت.

*عملیات فرمانده کل قوا در منطقه دارخوین در شرق رود کارون توسط سپاه (1360ش)
عملیات فرمانده کل قوا، خمینی روح خدا در حالی انجام گرفت که تا روز قبل، اسم دقیقی برای آن مشخص نشده بود و هنگامی که خبر عزل بنی‏صدر از فرماندهی کل قوا توسط حضرت امام منتشر گردید، این عملیات به نام حضرت امام، نامگذاری شد. به دلیل واکنش سریع رزمندگان اسلام در عملیات غیر کلاسیک و چریکی، مناطق مختلفی از جبهه‏ها برای این منظور شناسایی و در نظر گرفته شدند. تا اینکه این عملیات در قسمت شرق کارون در جنوب دارخوین به اجرا درآمد. در عملیات فرمانده کل قوا، خمینی روح خدا، هماهنگی اصولی و کامل از ابتدای طرح‏ریزی تا پایان عملیات بین یگان سپاه پاسدارانِ عمل کننده رعایت گردید. رزمندگان اسلام پاتک دشمن را خنثی کرده و مزدوران بعثی را در 21 خرداد 1360 به عقب راندند. در نهایت، رزمندگان اسلام پس از پیشروی و تصرف مواضع از پیش تعیین شده، به هدف نهایی عملیات که عقب راندن نیروهای دشمن به غرب کارون بود دست یافتند.

*انتخابات دوره ششم ریاست جمهوری و انتخاب "هاشمی رفسنجانی" به این مقام(1372ش)
ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در 21 خرداد 1372، با حضور شانزده میلیونی ملت مسلمان ایران برگزار شد که جناب حجت الاسلام و المسلمین اکبر هاشمی رفسنجانی با به دست آوردن 63 درصد آرا، برای بار دوم به ریاست جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.

*شهادت شهید پرویز خیامیان (1360ش)
سال 1331ش در زمان اوج اختناق حکومت محمدرضا پهلوی، کودکی از تبار سربازان الله پا به عرصه گیتی نهاد و در کنار مزار مرد علم و دانش بوعلی سینا در شهر همدان پرورش یافت: شهید پرویز خیامیان. پدرش محمود ضمن کار کشاورزی، برای تأمین معاش خانواده در بازار نیز کار می‌کرد. پرویز در سایه تعلیمات دینی خانواده و یاری پدر و مادر تحصیلاتش را تا پایان مقطع دبستان ادامه داد و به‏علت عدم امکانات مالی، با یاد گرفتن ماشین‏نویسی، شب‌ها در کارخانه‌ای مشغول به‏کار شد و توانست مدرک دیپلم خود را دریافت نماید. خیامیان در آزمون ورودی دانشگاه شرکت کرد، اما پس از قبولی به عللی از حضور در کلاس‌ها انصراف داد و به تهران مهاجرت کرد. سپس به‏ عنوان همافر در ارتش به فعالیت پرداخت. در سال 1355ش به مبارزه علیه رژیم فاسد شاه روی آورد. خیامیان در زمان حکومت شاه به‏علت فعالیت‌های سیاسی خود به‏ همراه تعدادی از همکارانش دستگیر شد تا با انتقال به نقطه‌ای نامعلوم او را تیرباران نمایند، اما با درایت امت حزب‏الله آن‌ها نجات پیدا کردند و در جمع تظاهرکنندگان قرار گرفتند. وی در سال 1356ش با بانویی پارسا ازدواج کرد و یک فرزند دختر از خود به یادگار گذاشت.

با ورود امام (ره) به ایران به‏طور خصوصی به ملاقات ایشان رفت و با مشاهده زندگی ساده بنیان‏گذار جمهوری اسلامی ایران، تصمیم گرفت در این مورد از امام (ره) پیروی نماید. خیامیان در زمان غائله کردستان به آنجا رفت و چند مرتبه توسط احزاب کومله و دمکرات دستگیر شد اما هربار دست قدرتمند خدا او را از چنگال دشمنان اسلام نجات داد. با شروع جنگ تحمیلی، فعالیتش را در پادگان گسترش داد و در تعمیر هواپیماها و آماده کردن آن‏ها نقش عمده‌ای ایفا نمود. سرباز مبارز و متدین لشگر روح‏الله (ره) هیچ‌گاه مردم مظلوم و مستضعف را از یاد نمی‏برد. پرویز، آخرین‏بار در هفدهم خردادماه 1360ش عازم جبهه‌های نبرد شد و در تاریخ بیست و یکم خردادماه سال 1360 هجری شمسی در سن بیست و نُه سالگی بر اثر سقوط هواپیما از آسمان زیبای ایران به عرش اعلا پر گشود. پیکر پاک شهید پرویز خیامیان را چند روز بعد، در گلستان شهدای اصفهان به خاک سپردند.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 2 شعبان 1434 )**

*واجب شدن روزه‏ی ماه مبارک رمضان(2 ق)

*تولد "خواجه عبداللَّه انصاری" عارف والامقام و نویسنده‏ ی بزرگ اسلامی(396 ق)
خواجه عبداللَّه انصاری هروی بن ابی منصور که نَسَبَش با شش واسطه به ابوایوب انصاری، صحابی پیامبر(ص) می‏رسد، از عرفا و بزرگان صوفیه می‏باشد.وی که به شیخ الاسلام معروف است در اواخر قرن چهارم در هرات به دنیا آمد. خواجه از نه سالگی شعر می‏گفت و سپس برای خدمت به اسلام، مسافرت نمود. او شعر پارسی و عربی را نیکو می‏سرود و در جوانی در علوم دینی و حفظ اشعارِ عرب، مشهور بود. همچنین وی در حدیث و فقه مهارت داشت و در تصوف دارای مقامی عالی است. محل اقامتش، بیشتر در هرات بود و در آنجا، تا پایان عمر به تعلیم و ارشاد اشتغال داشت. وی دارای حافظه‏ ای قوی و استعدادی بالا بوده است. بیشتر شهرت خواجه عبداللَّه انصاری به جهت رسالات و کُتب مشهوری است که آن‏ها را نگاشته که تفسیر قرآن، کنزُالسّالکین، رساله‏ی دل و جان، اُنسُ المُرید، انوارُ التَّحقیق، شَمس المجالس، منازل السائرین و مناجات فارسی از آن جمله‏اند. خواجه عبداللَّه انصاری در سال 481 ق در 85 سالگی درگذشت.

*آغاز اولین حمله‏ ی امیر تیمور گورکانی به سرزمین خوارزم(773 ق)

*تصرف شهر نخجوان در قفقاز توسط سپاهیان امپراتوری عثمانی(920 ق)

*انتشار نخستین شماره از روزنامه‏ ی "نسیم شمال"(1325 ق)
سیداشرف الدین حسینی قزوینی از شاعران و روزنامه‏نویسان دوره‏ی نهضت مشروطه بود که روزنامه‏ ی نسیم شمال را تاسیس و منتشر کرد. روزنامه‏ی نسیم شمال که پس از پیروزی مشروطه خواهان، در تهران منتشر می‏شد، حاوی مقالات و اشعار فکاهی و طنز بود و این مطالب در نکوهش اعمال ظالمانه و بی‏عدالتی‏های محمدعلی شاه قاجار و عوامل دست نشانده‏ی وی منتشر می‏گشت. نسیم شمال مقبولیت عام یافت و خودِ سید اشرف الدین حسینی قزوینی نیز به مناسبت روزنامه‏اش، به نسیم شمال معروف شد.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 11 ژوئن 2013 )**

*تجزیه نور خورشید با به کارگیری روش‏های علمی (1855م)
در یازدهم ژوئن 1855م تجزیه نور خورشید برای نخستین بار در تاریخ تحقیقات نوین فیزیکی توسط دو دانشمند آلمانی به نام‏های کی‏یر شهوف و بونسون انجام شد. البته بحث تجزیه نور خورشید از روزگاران دور مورد توجه بوده است. نظریه ارسطو درباره رنگین کمان قدیمی‏ترین نظریه‏ای است که بعدها دانشمندان دیگر نیز با آن آشنا شده‏اند. ابوعلی سینا، ابن هیثم و قطب الدین شیرازی دانشمندان مسلمانی هستند که با افزودن مطالبی بر نظریه ارسطو آن را به نحو قابل قبولی توجیه و تکمیل کردند و سرانجام کی یرشهوف و بونسون با استفاده از روش تجربی آن را ثابت نمودند.

*مرگ "ارنست رادرفورد" فیزیک‏دان انگلیسی و پدر انرژی هسته‏ای (1937م)
ارنست رادرفوردْ فیزیک‏دان انگلیسی و پدر انرژی هسته‏ای در 30 اوت 1871م در شهر نلسون زلاندنو به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاهش راهی کمبریج در انگلستان شد و از سال 1919م به استادی فیزیک تجربی دانشگاه کمبریج دست یافت. رادرفورد در این هنگام، تحقیقات و مطالعات خود را در راه تجزیه وتحلیل تشعشعات رادیواکتیو متمرکز کرد. رادرفورد در اوایل کار تحقیقاتی خود، با انجام آزمایشی که فکر آن از خود وی بود، دو تابش رادیواکتیوی ناهمانند شناسایى کرد. وی اشعه اول را که تابشی با بار الکتریکی مثبت بود و به سهولت در مواد جذب می‏شد اشعه آلفا نام داد و اشعه دوم را که تابشی با بار الکتریکی منفی بود و تشعشع کمتری ایجاد می‏کرد اما قابلیت نفوذ آن در مواد، زیاد بود، اشعه بتا نامید. رادرفورد هم‏چنین پس از چندی اشعه سومی را که شبیه پرتوهای ایکس بود و نافذترین تابش را داشت، پرتو گاما نام‏گذاری کرد.

وی سپس قسمتی از اشعه صادر شده از عنصر رادیواکتیو رادیوم را در لوله‏ای جمع‏آوری کرد و پس از بررسی‏های فراوان، طیف هلیوم را که عنصر دیگر رادیواکتیو است در آن مشاهده نمود. رادرفورد در این آزمایش متوجه شد که ذره آلفا، همان اتم‏های هلیوم است. رادرفورد در سال 1903م به عضویت انجمن سلطنتی لندن درآمد و در سال 1904م نخستین کتاب خود به نام فعالیت تشعشعی را منتشر کرد. شهرت روزافزون رادرفورد در مجامع علمی سبب شد که از طرف دانشگاه‏ها، تصدی کرسی‏های استادی زیادی به وی پیشنهاد شود. از این رو، رادرفورد در دانشگاه منچستر، رهبر گروهی شد که به سرعت دست به کار تدوین نظریه‏های تازه درباره ساختار اتم شد. وی در سال 1908م به دلیل تحقیق در زمینه فعالیت تشعشعی عناصر، موفق به اخذ جایزه نوبل شیمی شد. بزرگ‏ترین دست‏آورد علمی رادرفورد در این سال‏ها، کشف ساختار هسته اتم بود که این امر، دانش فراوانی درباره ماهیت ماده برای جامعه علمی به ارمغان آورد. او آشکارا بزرگ‏ترین فیزیک‏دان آزمایشگر زمان خود بود و به دلیل پژوهش‏های طولانی درباره اتم به پدر انرژی هسته‏ای شهرت یافت. رادرفورد اتم را موجود سختی می‏دانست که یک منظومه شمسی بسیار ریز متشکل از ذرات بی‏شمار است که دارای اسرار نهفته فراوانی می‏باشد. ارنست رادرفورد سرانجام در یازدهم ژوئن 1937م در 66 سالگی درگذشت.

*اخراج نیروهای امریکایی و انگلیسی از لیبی (1970م)
جنبش افسران آزاد و متحد به رهبری سرهنگ معمّر قذافی در اولین روز سپتامبر 1969م موفق به سرنگونی نظام پادشاهی در این کشور شدند و توانستند قدرت را در لیبی به دست بگیرند. این گروه سپس آزادی، سوسیالیسم و اتحاد عربی را به عنوان اصول سه گانه جمهوری نوین اعلام کردند. از نظر آن‏ها آزادی عبارت است از امحای آثار استعمار، که شورای انقلاب در این زمینه به سرعت عمل کرده و به نتایجی دست می‏یابد. در 18 سپتامبر همان سال نخست‏وزیر حکومت انقلابی اعلام می‏کند که قراردادهای موجود در زمینه پایگاه‏های نظامی بیگانه در خاک لیبی، تمدید نخواهد شد. از این‏رو، قرارداد پایگاه هوایى‏موسوم به "ویلوس" پایگاه هوایى انگلستان تحت عنوانِ "الادهم" به ترتیب طی سال‏های 1970 و 1971م منقضی می‏شد. در نهایت در یازدهم ژوئن 1970م تخلیه این دو پایگاه انجام گرفت و 9 هزار نیروی امریکایی و 12 هزار نیروی انگلیسی خاک لیبی را ترک نمودند. بدین ترتیب این کشور از نیروهای بیگانه پاکسازی شد و این آغازی است بر رویارویی با امریکا و انگلستان که حدود سه دهه به طول انجامید.