بر ماهیت کلمه پایان، نیز بی چون و چرا باید اصرار ورزید چرا که صلح، تنها نبود جنگ نیست، واژه‌ای است به گستره تمام نسل های انسان، به بزرگی تمام ذهن‌هایی که از ابتدای آفرینش وجود داشته اند، واژه ای است که مرز بین خواب کودک آواره و صدای شلیک گلوله های سرباز را تعیین می‌کند، فضیلتی است که از نیروی آرام جان مایه می‌گیرد و نباید آن را با هر نوع آتش‌بس اشتباه گرفت.
صلح را باید از کودکی آموخت، آن را مشق نمود، آموزش داد، یاد گرفت و هر روز آن را از درون، تمرین و تجربه کرد.
نیز فراموشمان نشود که صلح اگر چه به معنای پایان دادن به هر گونه مناقشه، قطع جنگ و یا حضور در جامعه‌ای سرشار از عدالت، تفاهم و عاری از خشونت است اما معنای غایی آن نیست و یقینا صلحی که برای رفاه، آرامش و توسعه فردی - اجتماعی باشد همیشه فرصت‌های بیشتر و پایدارتری در اختیارمان می‌گذارد تا فرصت‌های کوتاه و گذرای بدست آمده از خشونت و زورگویی.
صلحِ غیر واقعی و نمایشی نیز رخدادی پیش پا افتاده و مداخله گرانه است که نه تنها نفعی برای عموم ندارد بلکه صرفا منفعت طلبی جمعی از کشورهاست، که به جهت اهداف خاص سیاسی، اقدامات غیر اخلاقی و نادیده گرفتن حقوق ملت‌های رنج کشیده، بدنبال منافع خاص خویشند.
بسی جای تامل است که با نامگذاری روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه توسط یونسکو، جهان علم بر آن شد تا نه با سلاح‌های کشتار جمعی که با تقویت آگاهی عمومی و اتحاد ملی و بین‌المللی برای به اشتراک گذاشتن علوم میان کشورها، تجدید تعهد ملی و بین‌المللی برای به کار بردن علوم نافع در جوامع و جلب توجه به سوی چالش‌هایی که با علم و اهداف علمی همراهند، هدفمند گردد.
سعیمان آن باشد تا با علوم نافع، سیاه چاله‌های افکار بشری را کشف و در جهت کمال یابی و کمال زایی ایشان کوشا باشیم. کودک ستیزه گر را به بالغ صلح جو، بشر کثرت نگر را به وحدت نگر و صورت پرداز را به معنی پرداز اوج دهیم و در یک کلام به وحدت کلی و بی رنگ و بسیطی نزدیک کنیم که صلح مطلق است و خداست.
آری صلح زیباست و زیبایی ماهوی آن برخاسته از روز ازل و وحدت همزمان با وجود همه تفاوت هاست؛ چونان که صائب تبریزی در تک بیتی می فرماید:
صلح کردیم به یک نفس، ز نقاش جهان
محو یک چهره چو آیینه تصویر شدیم
امید آن داریم همین یک ساعت بیش را که در این روز در اختیار داریم صرف ژرف نگریستن به ماهیت کلمه صلح کنیم و آن را به قصد قرب ربوبیتش، ذکر تسبیحاتمان کنیم شاید جنگی نماند و ذات دل نگرانی ساعتی بیش بخوابد.
۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریو ماه) روز جهانی صلح نامگذاری شده است.
** عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر و عضو هیات علمی دانشگاه
