۲۳ آبان؛ در تاریخ چه گذشت؟

به گزارش پایگاه خبری دانا، امروز ۲۳ آبان هجری شمسی برابر با ۱۴ نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

۴۶۷ - خشکسالی سه ساله ایران

۱۴ نوامبر ۴۶۷ میلادی، پس از سه سال خشکسالی شدید در ایران، ریزش باران آغاز شد که یک هفته طول کشید و پیروز ساسانی شاه وقت دستور داد که به این مناسبت، از آن پس هر سال در چنین هفته ای جشن بگیرند.

خشکسالی سه ساله ایران همزمان با هجوم پی در پی اقوام شمال شرقی معروف به هپتال ها بود که بالاخره «پیروز» مجبور شد در گرگان برای جلوگیری از دست اندازی آنان سدی بلند، همانند دیوار چین بسازد که مردم محل بقایای آن را «سد سکندر!» گویند.

خشکسالی سه ساله به قدری روحیه ایرانیان را خراب کرده بود که در جنگ با هپتالی ها موفقیت نداشتند.

۱۰۵۴ - لشکرکشی طغرل سلجوقی به بغداد

طغرل سلجوقی که بسیاری از نقاط ایران را در اشغال خود داشت ۱۴ نوامبر ۱۰۵۴ میلادی با سپاهی گران روانه بغداد شد و اوایل سال ۱۰۵۵ میلادی این شهر را تصرف کرد. به بهانه نجات خلیفه عباسی از دست شیعیان و استقرار مجدد حاکمیت اهل تسنّن، طغرل قبلا در اصفهان اعلام کرده بود که بزودی عازم بغداد خواهد شد. طغرل پس از تصرف بغداد، از آن پس به نام خلیفه که در دست او آلتی بیش نبود زمام امور قلمرو عباسیان را به دست گرفت و خود را حامی خلیفه اعلام داشت و قدرت را در بغداد به سنّی ها باز گردانید یعنی درست عکس کاری که دهها سال پیش از او، دیلمیان ایرانی (شیعه مذهب) کرده و قدرت را در دست شیعیان قرار داده بودند.

پس از سلطه سلجوقیان بر بغداد، بعدا هم چندبار این شهر (درزمان صفویه و افشاریه) به دست ایران و شیعه افتاده بود. جنوب شیعه نشین بین النهرین (عراق امروز) تا دوران زندیه (کریم خان) وابسته به ایران بود و از آن پس در کنترل عثمانی (حکومت استانبول) قرار گرفت.

در پی شکست نظامی عثمانی (متحد آلمان) در جریان جنگ جهانی اول، انگلیسی ها سرزمین های عربی تابع حکومت عثمانیان در خاورمیانه را به تصرف خود درآوردند و در این سرزمین ها چند کشور تازه به وجود آوردند ازجمله عراق، اردن و .... چند سال بعد در عراق «دست ساخت انگلیسی ها» بپاخیزی هایی از جمله قیام شیعیان (به حمایت آیت الله میرزای شیرازی) روی داد و این کشور نوبنیاد (پادشاهی) استقلال یافت که با کودتای سال ۱۹۵۸ جمهوری شد.

پس از اشغال نظامی عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ و سپس انجام انتخابات عمومی، قدرت در آن کشور عمدتا به شیعیان منتقل شده است. عراق که مشکل اختلاف مذهبی و نژادی دارد از آغاز سال ۲۰۰۶ در آتش یک جنگ داخلی نامرئی می سوزد.

۱۵۱۵ - کشف سرزمین اکوادور در امریکای جنوبی

کشور" اکوادور "یکی از ممالک امروزی آمریکای جنوبی کشف شد .اکوادور کشوری است با ۴۲۷۶۰۰ کیلومتر مربع مساحت که در شمال غربی آمریکای جنوبی قرار گرفته و میان ممالک کلمبیا - پرو و اقیانوس کبیر محدود است .این کشور که امروزه با رژیم جمهوری اداره میشود ،پس از سیصد سال که زیر سلطه اسپانیاییها بود روز ۱۳ مه ۱۸۳۰ میلادی مستقل شد .

۱۲۹۴ - انحلال مجلس شورای ملی در جریان جنگ جهانی اول

با شروع جنگ جهانی اول، دولت‏های استعمارگر روسیه و انگلستان می‏کوشیدند ایران را در جنگ بر ضد آلمان وارد کنند. از این رو ارتش خود را به سوی ایران حرکت دادند. روس در شمال و انگلیس در جنوب، نیروهای خود را پیاده کرد. پس از حرکت نیروهای روسیه به طرف تهران، شماری از نمایندگان مجلس به نشانه اعتراض به تجاوز قوای بیگانه به کشور و نادیده گرفتن استقلال و تمامیت ارضی ایران، به سمت قم حرکت کردند و عملاً مجلس سوم به پایان رسید. با این حال، به مدت چهار سال، مجلس تعطیل و مطبوعات توقیف شد. این عده، بعداً کمیته دفاع ملی را تأسیس کردند که آنان نیز کاری از پیش نبردند. در این میان، احمد شاه نیز تصمیم به تغییر پایتخت گرفت و طی تلگرافی به دولتین روس و انگلیس اطلاع داد.

خبر تصمیم‏گیری احمدشاه برای خروج از تهران، سفرای روس وانگلیس را به تکاپو واداشت تا شاه را از این تصمیم بازدارند. در نهایت احمدشاه را تهدید کردند که اگر از تهران خارج شود، پدرش را به جای وی به سلطنت خواهند نشاند. احمدشاه که اوضاع را چنین دید، به شرط انصراف روس‏ها از ورود به تهران، از رفتن به اصفهان خودداری کرد. در این زمان حاکمیت ایران نیز به علت بی‏لیاقتی سران کشور، شدیداً ضعیف شده بود.

۱۹۴۳ - روزولت با ناو جنگی عازم ایران شد

۱۴ نوامبر سال ۱۹۴۳ (آبان ماه ۱۳۲۲) روزولت رئیس جمهوری وقت آمریکا برای شرکت در نشست سران متفقین در تهران با ناو سنگین «آیوا Battleship Iowa »کشور خودرا ترک گفت.

ضمن راه، یک اژدر اشتباها از ناوشکن «پورتر» که نبرد ناو آیوا را بدرقه می کرد رها شد و به دنباله آیوا اصابت کرد. اگر این اژدر به بدنه اصلی ناو اصابت کرده بود احتمال مرگ روزولت و همرانش زیاد بود.

نشست تهران در جلسه ۲۸ نوامبر خود درباره چگونگی وضعیت اروپا در صورت شکست هیتلر تصمیم گرفت. ارتش آلمان در آن زمان در بیشتر جبهه ها در حال غقب نشینی بود. در همین اجلاس، سران سه کشور آمریکا، شوروی و انگلستان بر تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران مُهر تاکید گذاردند.

نبردناو آیوا که در سال ۱۹۴۳ در نیروی دریایی آمریکا آغاز بکارکرد و در سال ۱۹۹۰ پس از انفجاری که ۱۹ اپریل ۱۹۸۹ در مخزن یکی از توپهای آن روی داد که منجر به کشته شدن ۴۷ از افرادش شد بازنشسته و در منطقه کالیفرنیا به موزه تبدیل شده است. آیوا که در جنگ بین الملل دوم و جنگ کره شرکت کرد یک کشتی ۵۷ هزار تنی است ـ عکس«آیوا» را با اسکورت خود نشان می دهد

۱۹۷۷ - تحقیر شاه در واشنگتن و آغاز پایان کار او

دو دیدار از دیدارهای متعدد محمدرضاشاه پهلوی از آمریکا «۲۳ آبان» و به فاصله ۲۸ سال ازهم آغاز شده بود. یکی از این دو سفر ۲۳ آبان ۱۳۲۸ و دیگری ۲۳ آبان ۱۳۵۶ شروع شده بود.

آخرین دیدار شاه سابق به عنوان رئیس کشور ایران از آمریکا ۲۳ آبان ۱۳۵۶ (۱۴ نوامبر ۱۹۷۷) آغاز شد که ضمن آن در واشنگتن با تظاهرات دامنه دار مخالفان ایرانی اش رو به رو، شدیدا تحقیر شد و وجهه خودرا نزد دولتهای غرب از دست داد که در تضعیف روحیه اش نقش موثر داشت. شاه از واشنگتن به پاریس رفت که در آنجا هم با چنین تظاهراتی که وسعت آن قبلا سابقه نداشت رو به رو شد. تظاهرات ضد شاه ازآن پس، در برون مرز و درون مرز تا ۱۴ ماه بعد که ایران را برای همیشه ترک گفت ادامه یافت.

در آبان ۱۳۵۶ به شاه گفته بودند که به مصلحت او نیست به آمریکا و اروپا برود که گوش نکرده بود. مقامات مربوط که چنین دیدند از عوامل خود در آمریکا خواستند که با تهیه بلیت سفر هوایی، ایرانیان هوادار سلطنت را از اکناف آمریکا برای جمع شدن مقابل کاخ سفید و کف زدن برای شاه به واشنگتن بفرستند و همچنین شماری از افسران را [به صورت مسافر معمولی] با زن و فرزند از تهران به واشنگتن فرستادند تا کنار کاخ سفید به جمع هواداران شاه به پیوندند و در صورت تظاهرات ضد شاه، با مخالفان درگیر شوند تا ثابت شود که شاه چند برابر مخالفان، هوادار دارد. ولی این هواداران به محض مشاهده انبوه دانشجویان مخالف دست به فرار زدند و به فروشگاهها رفتند و به خرید کردن سوغاتی پرداختند!

پلیس واشنگتن با تظاهرکنندگان ضد سلطنت که سنگ پرانی هم می کردند با شلیک گاز اشک آور مقابله کرد و دود حاصل از این گاز به چشم شاه که در کنار کارتر ایستاده بود تا به اظهارات تشریفاتی او در مراسم استقبال پاسخ دهد فرو رفت و اشک اورا در آورد که دستمال بر چشم گرفت، و عکس او به همین صورت در رسانه های آمریکا انتشار یافت، سکه آریامهر بودن اورا شکست و تحقیر شد.

بسیاری از مورخان متفق القول نوشته اند که رضاشاه و پسرش بمانند یکدیگر با سیاست و حمایت خارجی بالا آمدند و به همان گونه هم پایین رفتند و هر دو در تبعید درگذشتند و .... رضاشاه با حمایت انگلیسی ها با کودتای ۱۲۹۹ روی کار آمد و چون بعدا متمایل به آلمان شد برکنار و تبعیدش کردند و در تبعید در آفریقای جنوبی درگذشت و جسدش مدتها در مصر بود. محمدرضاشاه هم با تایید دولت لندن در آغاز اشغال نظامی سپتامبر ۱۹۴۱ به شاهی رسید، با حمایت انگلستان و آمریکا با کودتای ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ به سلطنت باز گشت و چون دو دهه بعد دم از استقلال ملی و تمدن بزرگ زد حمایت غرب را از دست داد، مجبور به ترک کشور به صورت «فرار» شد و در تبعید و در به دری در مصر درگذشت و جسدش در همانجا (درقاهره) باقی مانده است.

مناسبت ها:

روز جهانی دیابت

شکل‏گیری وتوسعه پدیده شهر نشینی، تغییر الگوی غذایی و کاهش تحرک و فعالیت بدنی مناسب، شرایط مساعدی برای افزایش میزان قند خون و ابتلا به بیماری دیابت را پدید آورده است. دیابت از جمله بیماری‏هایی است که هر سال در جهان گسترش می‏یابد. به پیش بینی سازمان بهداشت جهانی، تاسال ۱۳۹۰ ش (۲۰۱۱م) ، تعداد مبتلایان به مرض قند به بیش از ۲۵۰ میلیون نفر خواهد رسید که سهم ایران از این مقدار در حدود یک و نیم میلیون نفر می‏باشد.

 جهت شناساندن و افزایش سطح آگاهی در زمینه بیماری دیابت، روز ۲۳ آبان به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده و انجمن دیابت ایران (اِدا) نیز از سال ۱۳۶۹، با هدف ارائه برنامه‏های آموزشی و افزایش آگاهی جامعه نسبت به این بیماری تاسیس شده است. مادرانی که نوزاد چهار کیلو به بالا به دنیا می‏آورند؛ افراد چاق و کم تحرک؛ آنها که در فشارهای روحی شدید به سر می‏برند و نیز افرادی که نوعی سابقه فامیلی قوی دیابت غیروابسته به انسولین در آنان وجود دارد، احتمال خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند. تشنگی زیاد، تکرار ادرار، ضعف عمومی و خستگی، افزایش و یا کاهش وزن بدن بدون علت مشخص و کندی در بهبود زخم از شایع‏ترین علایم دیابت (مرض قند) می‏باشند.