به مناسبت سالگرد صدور قطعنامه ۵۴۰ منتشر شد؛
قطعنامه ۵۴۰ شورای امنیت نهم آبان ۱۳۶۲ بعد از عملیات والفجر ۴ و انتشار گزارش‌های نمایندگان ویژه دبیرکل سازمان ملل از حمله به مناطق مسکونی و غیر نظامی ایران توسط عراق با ۱۲ رأی موافق و سه رأی ممتنع صادر شد.
به گزارش پایگاه خبری دانا، بعد از عملیات والفجر ۴ در تاریخ نهم آبان سال ۱۳۶۲ و به دنبال گزارش نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد درباره حمله به مناطق مسکونی ایران و عراق، قطعنامه ۵۴۰ شورای امنیت با ۱۲ رأی موافق و سه رأی ممتنع صادر شد.
قطعنامه مذکور نقض حقوق بشر به ویژه مفاد عهدنامه ژنو ۱۹۴۹ را در تمام ابعاد آن محکوم کرد و خواهان توقف عملیات‌های نظامی علیه اهداف انسانی از جمله شهر‌ها و مناطق مسکونی شد.
نکته حائز اهمیت در مورد قطعنامه ۵۴۰ شورای امنیت سازمان ملل این بود که قطعنامه مذکور بدون اشاره به حملات متعدد عراق به مناطق مسکونی کشورمان صادر شد؛ در حالی که عراق به دنبال حملات متعدد به اهداف غیرنظامی در کشور روز‌های ۱۳ و ۱۷ بهمن سال ۱۳۶۲ به طور رسمی اعتراف کرد شهر‌های دزفول، اندیمشک، اهواز، باختران، ایلام، آبادان، شوش، رامهرمز، مسجد سلیمان، بندر امام خمینی (ره) و بهبهان را هدف حملات هوایی و موشکی قرار داده است.
البته با وجود اینکه در قطعنامه ۵۴۰ شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز نامی از عراق به میان آورده نشد، اما محتوای آن حاکی از آن بود که درصدد جلب توجه جمهوری اسلامی ایران صادر شده کمااینکه برای نخستین‌بار بر لزوم بررسی واقع‌بینانه علل آغاز جنگ که ایران پیوسته بر آن تأکید داشت، اشاره کرد.
از این رو متن کامل قطعنامه ۵۴۰ به شرح زیر است:
«شورای امنیت با نگاهی دوباره به مساله تحت عنوان (وضعیت بین ایران و عراق) و با اشاره به موضوع قطعنامه‌ها و بیانیه‌هایی که در تمام موارد خواستار آتش‌بس و پایان دادن به عملیات نظامی بین طرفین بوده است و با اشاره به گزارش دبیرکل مورخ بیستم ژوئن ۱۹۸۳ درباره هیئتی که برای تحقیق درباره مناطق غیر نظامی ایران و عراق که در معرض حملات نظامی قرار گرفته، فرستاده شد و با ابراز تشکر از دبیرکل به خاطر پیشنهاد پیشگیرانه و موزون و واقعی‌اش و با تقدیر از کمک و همکاری ابرازشده دو دولت ایران و عراق نسبت به هیئت دبیرکل و تشویق آن‌ها و با ابراز تأسف دوباره از نزاع بین دو کشور که منجر به خسارت‌های جانبی فراوانی در بین افراد غیر نظامی شده و زیان گسترده‌ای را به شهر‌ها و اموال و زیر ساخت اقتصادی وارد کرده است و با تاکید بر انجام پژوهشی واقعی پیرامون عوامل شروع جنگ.
۱- شورا از دبیرکل انتظار دارد به تلاش‌های خود برای میانجی‌گری بین دو طرف خاص و به منظور تحقق حل و فصل عادلانه و همه جانبه و شرافتمندانه و مورد قبول هر دو طرف ادامه دهد.
۲- شورا تمام موارد نقض حقوق بشر و به خصوص احکام کنوانسیون ژنو سال ۱۹۴۹ در همه زمینه‌ها را محکوم کرده و خواستار توقف فوری همه حملات نظامی علیه اهداف غیر نظامی از جمله شهر‌ها و مناطق مسکونی است.
۳- شورا بر حق آزادی کشتیرانی و تجارت در آب‌های بین‌المللی تاکید ورزیده از تمام دولت‌ها می‌خواهد که به حق احترام بگذارند و همچنین از دو کشور در حال جنگ می‌خواهد که فوراً تمام اعمال ستیزه‌جویانه را در منطقه خلیج فارس از جمله گذرگاه‌های آبی و راه‌های آبی قابل استفاده برای کشتیرانی و تأسیسات بندری و ایستگاه‌ها و تأسیسات دریایی و تمام بنادری که دارای منفذ‌های مستقیم و یا غیر مستقیم به دریا هستند، متوقف کنند و به تمامیت ارضی کشور‌های ساحلی دیگر احترام بگذارند.
۴- از دبیرکل انتظار دارد درباره راه‌های تضمین توقف این اعمال ستیزه‌جویانه و تحقیق درباره آن‌ها با طرفین مشورت کند، از جمله درباره اینکه بتوان ناظرانی را از طرف سازمان ملل متحد اعزام کرد و گزارش نهایی از نتایج این مشورت‌ها را به شورا تقدیم کند.
۵- شورا از هر دو طرف می‌خواهد دست از اعمالی بردارند که می‌تواند صلح و امنیت و همچنین، حیات دریایی در منطقه خلیج فارس را به خطر اندازد.
۶- یک بار دیگر از تمام دولت‌های دیگر می‌خواهد تا بالاترین درجه انضباط را به خرج داده و مانع هر گونه اقدامی شوند که می‌تواند منجر به تشدید این نزاع و توسعه دامنه آن باشد تا اجرای این قطعنامه آسان گردد.
۷- از دبیرکل انتظار دارد در مورد اجرای فوری و فعال این قطعنامه با هر دو طرف مشورت کند.
۸- شورا تصمیم دارد این مساله را تحت نظر داشته باشد.»
