چگونه محرم را به درس زندگی تبدیل کنیم؟
ماه محرم، به‌ویژه روز‌های عاشورا و تاسوعا، نه‌تنها برای مسلمانان بلکه برای تمام بشریت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این ماه، به عنوان یک فرصت تربیتی، می‌تواند نقش مؤثری در شکل‌دهی شخصیت و تربیت دینی فرزندان ایفا کند. تربیت دینی در این ماه نه تنها باید در قالب تعالیم مذهبی به فرزندان منتقل شود، بلکه باید در دل آموزه‌های عاشورا، درس‌های اخلاقی و انسانی را برای نسل جدید گشود.
فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره ، پایگاه خبری دانا، گروه سلامت و سبک زندگی؛ یکی از مهم‌ترین وظایفی که والدین در ماه محرم دارند، انتقال مفاهیم عاشورا به فرزندان است. عاشورا به‌عنوان نماد فداکاری، ایثار، استقامت در برابر ظلم، و پایبندی به اصول انسانی و دینی شناخته می‌شود. والدین باید با استفاده از زبان ساده و قابل فهم برای فرزندان، حماسه عاشورا را توضیح دهند و آن‌ها را با شخصیت‌های برجسته‌ای چون امام حسین (ع)، حضرت زینب (س) و یاران امام آشنا کنند. توضیح دادن نحوه رفتار و تصمیم‌گیری امام حسین (ع) در شرایط بحرانی می‌تواند فرزندان را درک عمیق‌تری از اهمیت حق و عدالت در زندگی روزمره‌شان سوق دهد.
در کنار آموزش تاریخ عاشورا، باید توجه ویژه‌ای به آموزش رفتارهای اخلاقی و دینی در این ماه داشت. ماه محرم فرصتی طلایی برای تبیین اصولی چون صداقت، فداکاری، شجاعت و پایبندی به ارزش‌هاست. برای مثال، والدین می‌توانند در این ایام با فرزندان خود درباره‌ی اهمیت انصاف در زندگی روزمره، پرهیز از دروغ و سخنان بیهوده، و ایستادگی در برابر ظلم صحبت کنند. محتوای این آموزه‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که فرزند بتواند آن‌ها را در زندگی شخصی و اجتماعی خود به کار ببندد.
علاوه بر این، مهم است که والدین با اعمال خود به فرزندان بیاموزند که ارزش‌های دینی و اخلاقی تنها در کلام نیستند بلکه باید در عمل هم به آن‌ها پایبند بود. در ایام محرم، والدین می‌توانند با حضور در مجالس عزاداری، شرکت در مراسم‌های دینی، و برپایی مراسمات در خانه، به فرزندان نشان دهند که این ارزش‌ها باید در زندگی روزمره‌شان به صورت ملموس جاری باشد. به طور مثال، شرکت در مراسم عزاداری امام حسین (ع) نه تنها به‌عنوان یک سنت مذهبی، بلکه به‌عنوان فرصتی برای تمرین ایثار، فداکاری و یادآوری ظلم‌ستیزی است.
باید به این نکته نیز توجه داشت که ماه محرم فرصتی برای تقویت رابطه میان والدین و فرزندان است. حضور در این ماه و به ویژه در مراسم‌های گروهی مانند هیئت‌ها و مراسم عزاداری، موجب تقویت ارتباط عاطفی میان اعضای خانواده و ایجاد محیطی معنوی و همدلی می‌شود. این تعاملات می‌تواند الگوی مناسبی برای فرزندان باشد که در آینده از آن بهره ببرند و در برابر مشکلات و چالش‌های زندگی، احساس همبستگی و اتحاد داشته باشند.
تربیت دینی فرزندان در این ماه می‌تواند از طریق داستان‌گویی و تحلیل رفتار شخصیت‌های عاشورا انجام گیرد. فرزندان به‌ویژه در سنین پایین‌تر به داستان‌ها علاقه‌مندند و می‌توان با نقل داستان‌های عاشورا به زبان ساده، شخصیت‌های این واقعه را به‌عنوان الگوهای انسانی معرفی کرد. توضیح دادن نحوه‌ی برخورد امام حسین (ع) با دشمنان، از خودگذشتگی‌های او و وفاداری یارانش، می‌تواند به فرزندان کمک کند تا درک کنند که در زندگی واقعی نیز باید در برابر سختی‌ها و مشکلات ایستادگی کنند.
در این ماه، ترویج روحیه‌ای از همدلی و کمک به دیگران نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. والدین می‌توانند با تشویق فرزندان به کمک به نیازمندان و انجام اعمال نیکوکارانه، به آن‌ها بیاموزند که ایثار و کمک به دیگران یکی از اصول مهم در دین اسلام است. این تربیت عملی می‌تواند به‌ویژه در سنین پایین‌تر تأثیرگذار باشد، چرا که کودکان با دیدن الگوهای عملی از والدین خود، بهتر می‌توانند این مفاهیم را در زندگی خود پیاده کنند.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم تربیت دینی در ماه محرم، آشنا کردن فرزندان با اهمیت مفاهیم عاشورا در سطح جهانی است. والدین می‌توانند با اشاره به اینکه نهضت عاشورا تنها مختص به مسلمانان نیست بلکه به‌عنوان یک نماد جهانی در برابر ظلم و ستم شناخته می‌شود، دیدگاه فرزندان را وسیع‌تر کنند. این امر می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا یاد بگیرند که اصول اخلاقی، عدالت و دفاع از حقوق بشر، فراتر از مرزهای جغرافیایی و مذهبی قرار دارد.
در نهایت، ماه محرم فرصتی است برای ایجاد یک محیط معنوی در خانه و جامعه که به تربیت فرزندان از جنبه‌های مختلف کمک می‌کند. با تکیه بر آموزه‌های عاشورا و با ترویج مفاهیم انسانی، اخلاقی و دینی در این ماه، می‌توانیم نسل جدید را به انسان‌هایی با آرمان‌های بلند، شجاع و پایبند به اصول اخلاقی تبدیل کنیم. این تربیت نه تنها به رشد معنوی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه در ساختن جامعه‌ای سالم و عادلانه نیز تأثیرگذار خواهد بود.
