در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۳۲۰۰۸۲
تاریخ انتشار: ۰۳ مهر ۱۴۰۴ - ۱۰:۴۷
نگاهی به اعماق کیهان
تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، که در اواخر سال ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد، انقلابی در درک ما از کیهان به پا کرده است. این تلسکوپ که جانشین تلسکوپ فضایی هابل محسوب می‌شود، با آینه‌ی عظیم طلایی خود و قابلیت رصد در طیف فروسرخ، پنجره‌ای بی‌سابقه به سوی گذشته‌ی کیهان گشوده است. یافته‌ های اولیه وب نه تنها انتظارات را برآورده کرده، بلکه فراتر نیز رفته و دانشمندان را با جزئیات خیره‌کننده‌ای از جهان اولیه، سیارات فراخورشیدی و فرآیندهای ستاره‌زایی روبرو ساخته است.

به گزارش پایگاه خبری دانا یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای جیمز وب، مشاهده‌ی کهکشان‌های بسیار دوردست است که نور آن‌ها میلیاردها سال طول کشیده تا به زمین برسد. این تلسکوپ توانسته کهکشان‌هایی را شناسایی کند که تنها چند صد میلیون سال پس از بیگ‌بنگ شکل گرفته‌اند. این مشاهدات به اخترشناسان کمک می‌کند تا درک بهتری از چگونگی تشکیل اولین ستاره‌ها و کهکشان‌ها در کیهان اولیه به دست آورند. تحلیل طیف نور این کهکشان‌های باستانی، اطلاعاتی در مورد ترکیب شیمیایی آن‌ها و نرخ ستاره‌زایی در آن دوران ارائه می‌دهد که پیش از این دست‌نیافتنی بود. برخی از این کهکشان‌های اولیه، نسبت به آنچه مدل‌های فعلی پیش‌بینی می‌کردند، بزرگ‌تر و پیچیده‌تر به نظر می‌رسند، که این موضوع نیازمند بازنگری در نظریه‌های کیهان‌شناسی است.

 

علاوه بر کهکشان‌های دوردست، جیمز وب پیشرفت‌های قابل توجهی در مطالعه‌ی سیارات فراخورشیدی، یعنی سیاراتی که به دور ستارگان دیگر می‌چرخند، داشته است. این تلسکوپ قادر است اتمسفر این سیارات را با جزئیات بی‌سابقه‌ای تحلیل کند. با عبور نور ستاره از اتمسفر سیاره، مولکول‌های خاصی در آن، نور را در طول موج‌های مشخصی جذب می‌کنند. جیمز وب با تحلیل این الگوهای جذب، می‌تواند وجود مولکول‌هایی مانند آب، متان، دی‌اکسید کربن و حتی نشانه‌های احتمالی حیات مانند اکسیژن یا ازون را در اتمسفر سیارات فراخورشیدی شناسایی کند. تاکنون، وب موفق به شناسایی مولکول‌های آب و ابر در اتمسفر سیاره‌ای به نام WASP-96b شده و همچنین شواهدی از وجود دی‌اکسید کربن در اتمسفر سیاره‌ی دیگری به نام WASP-39b را گزارش کرده است. این یافته‌ها گام‌های مهمی در جستجو برای یافتن سیاراتی شبیه به زمین و شرایط مساعد برای حیات هستند.

 

جیمز وب همچنین در حال روشن کردن رازهای تولد ستارگان و منظومه‌های سیاره‌ای نوپا است. این تلسکوپ با نفوذ به ابرهای غبار و گاز که زادگاه ستارگان هستند، می‌تواند فرآیندهای تشکیل ستاره و سیاره را در مراحل اولیه مشاهده کند. تصاویر خیره‌کننده‌ای از سحابی‌هایی مانند سحابی کارینا و عمق کیهانی استفانی (Stefan’s Quintet) منتشر شده که جزئیات بی‌نظیری از ستاره‌های جوان، دیسک‌های پیش‌سیاره‌ای و جت‌های خروجی از ستارگان تازه متولد شده را نشان می‌دهند. این مشاهدات به ستاره‌شناسان کمک می‌کند تا درک کنند که چگونه مواد در این ابرهای عظیم کیهانی جمع شده و در نهایت به ستاره‌ها و سیارات تبدیل می‌شوند.

 

چالش‌های فنی و علمی این مأموریت عظیم نیز قابل توجه بوده است. استقرار سپر حرارتی عظیم جیمز وب در فضا، فرود دقیق آن در نقطه لاگرانژی L2، و تنظیم دقیق ابزارهای علمی آن، همگی شاهکارهای مهندسی بودند. با این حال، دقت بی‌نظیر این تلسکوپ، نتایج علمی فوق‌العاده‌ای را به ارمغان آورده است.

 

در آینده، جیمز وب به کاوش در زمینه‌های مختلفی از جمله مطالعه‌ی منظومه شمسی خودمان، بررسی سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم در مرکز کهکشان‌ها، و جستجوی شواهد مربوط به ماده تاریک و انرژی تاریک ادامه خواهد داد. این تلسکوپ نه تنها دانش ما را در مورد کیهان گسترش می‌دهد، بلکه الهام‌بخش نسل جدیدی از دانشمندان و کاشفان فضایی نیز خواهد بود. یافته‌های وب، درک ما را از جایگاهمان در کیهان و تاریخچه آن عمیق‌تر کرده و پرسش‌های جدیدی را در مورد وجود حیات در فراتر از زمین مطرح می‌سازد. جیمز وب، نگینی در تاج اکتشافات فضایی بشر است که افق‌های دانش ما را بی‌وقفه گسترش می‌دهد.

ارسال نظر