به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه دانش و فناوری:اکوسیستم استارتاپی ایران، علیرغم تمامی موانع، در یک دهه گذشته رشد قابل توجهی داشته و خدمات مهمی را به جامعه ارائه کرده است. با این حال، سال‌های اخیر نشان داده که این اکوسیستم بر روی یک گسل اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است که هر لحظه می‌تواند منجر به فروریزش شود. بزرگترین چالش‌های پیش روی استارتاپ‌های ایرانی دیگر فنی نیست، بلکه به حوزه‌های کلان اقتصادی و سیاسی باز می‌گردد.
بحران جذب سرمایه (Funding Winter):
در فضای جهانی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) موتور محرک استارتاپ‌ها هستند. اما در ایران، به‌دلیل تحریم‌های ثانویه، جذب سرمایه‌گذاری خارجی عملاً ناممکن است. این امر باعث شده تا منابع مالی عمدتاً به سرمایه‌گذاران داخلی محدود شود که با توجه به نرخ تورم بالا و ریسک‌های اقتصادی، تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری‌های جسورانه در مراحل اولیه دارند. در نتیجه، بسیاری از استارتاپ‌ها، به‌خصوص آن‌هایی که به دنبال رشد سریع و گسترده هستند، در فازهای میانی (Series A و B) دچار کمبود نقدینگی می‌شوند.
مهاجرت نخبگان و از دست رفتن سرمایه انسانی:
شاید جدی‌ترین ضربه به این اکوسیستم، خروج روزافزون توسعه‌دهندگان، مهندسان نرم‌افزار، و مدیران با تجربه باشد. دستمزدهایی که در خارج از کشور ارائه می‌شود، به مراتب بالاتر از توان مالی شرکت‌های داخلی است. همچنین، نبود ثبات اقتصادی و چشم‌انداز مبهم برای آینده، انگیزه را از نیروهای متخصص سلب کرده است. هر نیروی متخصصی که مهاجرت می‌کند، یک سرمایه‌ی هنگفت آموزشی و تجربی را از کشور خارج می‌کند.
مقررات‌گذاری ناگهانی و دستوری:
یکی دیگر از معضلات، دخالت‌های گاه و بیگاه نهادهای دولتی در حوزه کسب‌وکارها است. قانون‌گذاری‌های شتاب‌زده، فیلترینگ‌های غیرمنتظره و عدم وجود یک رگولاتوری ثابت و قابل پیش‌بینی، ریسک فعالیت در این فضا را به‌طور فزاینده‌ای بالا برده است. این بی‌ثباتی قانونی، نه‌تنها اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی را سلب می‌کند، بلکه استارتاپ‌ها را مجبور به صرف انرژی و منابع برای تطبیق با قوانین متغیر می‌کند.
برای بقا، استارتاپ‌های ایرانی باید رویکردی جدید اتخاذ کنند: تمرکز بر بازارهای منطقه‌ای در خارج از ایران، تقویت نوآوری در حوزه‌هایی که تحریم اثر کمتری دارند (مانند هوش مصنوعی و بلاکچین) و تلاش برای ایجاد ساختارهای سازمانی انعطاف‌پذیر در برابر شوک‌های اقتصادی. در غیر این صورت، این اکوسیستم، به جای تبدیل شدن به یک قطب منطقه‌ای، به تدریج قدرت خود را از دست خواهد داد.
