به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه دانش و فناوری:
در برنامه‌ریزی‌های زیرساختی ایران، همواره یک کشمکش تاریخی میان توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی وجود داشته است. با وجود مزایای انکارناپذیر حمل و نقل ریلی در جابجایی مقادیر عظیم کالا و مسافر با مصرف انرژی کمتر، توسعه بزرگراه‌ها و محورهای جاده‌ای همچنان اولویت غالب است.
مزایای استراتژیک حمل‌ونقل ریلی:
بهره‌وری انرژی و محیط زیست:
قطارها به‌طور قابل توجهی از نظر مصرف سوخت در هر تن-کیلومتر کالا کارآمدتر از کامیون‌ها هستند. در کشوری که از نظر منابع انرژی یارانه‌ای است، بهینه‌سازی مصرف در حوزه حمل و نقل یک مزیت اقتصادی عظیم محسوب می‌شود. علاوه بر این، انتشار کربن و آلودگی صوتی ناشی از حمل و نقل ریلی بسیار کمتر از ترافیک سنگین جاده‌ای است.
حمل بارهای سنگین و حجیم:
برای صنایع مادر مانند فولاد، پتروشیمی و کشاورزی که نیازمند جابجایی مواد اولیه و محصولات نهایی با حجم بالا هستند، شبکه ریلی جایگزینی ندارد. وابستگی بیش از حد به کامیون‌ها باعث فرسودگی سریع جاده‌ها و افزایش هزینه‌های نگهداری زیرساخت‌ها می‌شود.
ایمنی بالاتر:
طبق آمار جهانی، نرخ تصادفات و تلفات در حمل و نقل ریلی به‌مراتب پایین‌تر از حمل و نقل جاده‌ای است.
چالش‌های ریل در ایران:
با وجود پتانسیل، شبکه ریلی ایران نیازمند نوسازی گسترده است:
فرسودگی ناوگان و زیرساخت:
بسیاری از خطوط ریلی، واگن‌ها و لوکوموتیوها قدیمی هستند و نیاز به به‌روزرسانی تکنولوژیکی برای افزایش سرعت و ظرفیت دارند.
موانع مالی:
پروژه‌های ریلی نیازمند سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی بلندمدت هستند که بازدهی آن‌ها ممکن است چندین سال طول بکشد. این موضوع، آن‌ها را در رقابت با پروژه‌های جاده‌ای که معمولاً بازدهی کوتاه‌مدت‌تری دارند، دچار مشکل می‌کند.
تداخل مسیرها:
در برخی مناطق، شبکه ریلی با شبکه‌های بزرگراهی تداخل پیدا می‌کند که این امر نیازمند هزینه‌های بالا برای ایجاد تقاطع‌های غیرهمسطح است.
اولویت‌دهی استراتژیک به حمل و نقل ریلی، نه تنها امنیت انرژی و محیط زیست را تقویت می‌کند، بلکه با کاهش فشار بر جاده‌ها، به نفع کل اقتصاد ملی خواهد بود. توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای در گروی تقویت ستون فقرات لجستیکی کشور یعنی ریل است.
